ΕΦΚΑ: Ψάχνει τρόπους να «ξεκολλήσει» η εισπραξιμότητα από το 60%

Σταθερά πέριξ του 60% κινείται η εισπραξιμότητα του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ) από εισφορές που αναλογούν σε συνολικά 1,4 εκατ. ελεύθερους επαγγελματίες, κατά το πρώτο τετράμηνο του έτους.

Τα στοιχεία δεν αφήνουν πολλά περιθώρια για εφησυχασμό. Είναι χαρακτηριστικό ότι το διάστημα Ιανουάριος - Απρίλιος 2017 εισπράχθηκαν 617 εκατ. ευρώ έναντι βεβαιωμένων οφειλών 995 εκατ. ευρώ. Η νέα αύξηση των εισφορών από το 2018 και η αναμονή για την έκδοση των απαιτούμενων αποφάσεων που θα ανοίξουν τον δρόμο για νέα αλά καρτ ρύθμιση ληξιπρόθεσμων οφειλών έχουν προκαλέσει έντονη απογοήτευση σε χιλιάδες ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους, οι οποίοι παρότι έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές από το 2016, έχουν επιλέξει να καταβάλλουν τις τρέχουσες εισφορές, με την ελπίδα ότι θα ενταχθούν σε κάποια ευνοϊκή ρύθμιση. 

Οι απαιτούμενες υπουργικές αποφάσεις  αναμένονται έως το τέλος του επόμενου μήνα, ώστε να εξειδικευθεί η δυνατότητα που δίνεται στο νόμο για τον εξωδικαστικό συμβιβασμό, για ρύθμιση οφειλών προς τα ασφαλιστικά ταμεία από φυσικά πρόσωπα ή ελεύθερους επαγγελματίες με οφειλές κάτω των 20.000 ευρώ, ή από όσους έχουν σωρευμένα χρέη κατά 85% σε έναν πιστωτή.

Σύμφωνα με πηγές από το υπουργείο Εργασίας, δεν θα είναι μία ρύθμιση, αλλά ρυθμίσεις αλά καρτ,  παρόμοιες με αυτές που ισχύουν στον εξωδικαστικό καθώς πρόκειται για φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις που είχαν κατ' αρχάς εξαιρεθεί από τον εξωδικαστικό συμβιβασμό.

Βάσει του σχεδιασμού, οι υπουργικές αποφάσεις θα είναι έτοιμες έως το τέλος του επόμενου μήνα. Οι οφειλέτες θα μπορούν να αποπληρώσουν τα χρέη τους σε έως 120 δόσεις, με κούρεμα των προσαυξήσεων. Όσο λιγότερες είναι οι δόσεις, τόσο μεγαλύτερο το κούρεμα. Υπό προϋποθέσεις μάλιστα, θα προβλέπεται ακόμη και κούρεμα της βασικής οφειλής. Η εφάπαξ καταβολή της οφειλής ισοδυναμεί με ολική διαγραφή των προσαυξήσεων. Η επιλογή των 60 δόσεων θα οδηγεί σε μείωση προσαυξήσεων 75%, ενώ οι 120 δόσεις σε μείωση 35%. Θα μπορούν να ενταχθούν οφειλές που δημιουργήθηκαν έως το τέλος του 2016, ενώ δεν αποκλείονται και όσοι έχουν ενεργές ρυθμίσεις.

Βέβαια, οι ειδικοί εκτιμούν ότι τους επόμενους μήνες, εάν δεν υπάρξουν άμεσα παρεμβάσεις, η εισπραξιμότητα των εσόδων του ΕΦΚΑ από  εισφορές μη μισθωτών θα πέσει κάτω και από το 60%, ενώ σημαντική επιβάρυνση θα έρθει με την έναρξη καταβολής εισφορών για επικούρηση και εφάπαξ σε περίπου 250.000 αυτοαπασχολούμενους και μάλιστα αναδρομικά.

Τα διαθέσιμα στοιχεία του υπουργείου Εργασίας που παρουσίασε στη Bουλή ο υφυπουργός Εργασίας Τάσος Πετρόπουλος δείχνουν τη σταθερά χαμηλή πορεία των εσόδων, κατά τους πρώτους τέσσερις μήνες του νέου εγχειρήματος. Μάλιστα, δείχνουν ότι στο τέλος Απριλίου είχαν εισπραχθεί  μόλις 95 εκατ. ευρώ έναντι βεβαιωμένων εσόδων περίπου 250 εκατ. ευρώ, που αντιστοιχεί σε εισπραξιμότητα 38%. Βέβαια, πρόκειται για προσωρινά στοιχεία, καθώς δόθηκε παράταση έως τις 12 Μαΐου, με αποτέλεσμα τελικά τα έσοδα να αυξηθούν φθάνοντας τα 130 εκατ. ευρώ.

Τα ίδια στοιχεία δείχνουν ότι κρατήθηκαν χαμηλά και οι δαπάνες του ΕΦΚΑ για παροχές ασθενείας, προνοιακές παροχές (π.χ. ΕΚΑΣ, εφάπαξ), κύριες συντάξεις αλλά και αποδόσεις των εισπράξεων υπέρ τρίτων. Έτσι φαίνεται πως εξηγείται το πρωτογενές πλεόνασμα που εμφάνισε σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας ο ΕΦΚΑ τον Απρίλιο του 2017.

Πρόσκομμα στην όποια προσπάθεια αύξησης της εισπραξιμότητας εκτιμάται ότι δημιουργεί και η πρόσφατη διάταξη που ψηφίστηκε και ορίζει την εκ νέου αλλαγή της βάσης υπολογισμού των εισφορών για τους αυτοαπασχολούμενους, τους ελεύθερους επαγγελματίες και τους αγρότες.

Τη νέα αύξηση των εισφορών, από το 2018, για χιλιάδες μη μισθωτούς περιγράφει υπουργική απόφαση του υφυπουργού Τ. Πετρόπουλου που δημοσιεύθηκε σε ΦΕΚ. Οι αυξήσεις εκτιμώνται κατά μέσο όρο στο 15%, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις υπολογίζεται ότι θα αγγίξουν και το 30%, με την πλήρη εφαρμογή του νέου τρόπου υπολογισμού, ήτοι από το 2019.