Πώς θα βγει ο λογαριασμός για τις προσωπικές διαφορές

Όταν τον Μάιο του 2016 ο τότε υπουργός Εργασίας Γιώργος Κατρούγκαλος υπερασπιζόταν το νόμο του, χρησιμοποιούσε ως επιχείρημα ότι «δεν θα μειωθούν οι κύριες συντάξεις», προστατεύοντας τις προσωπικές διαφορές. Κι όμως, λιγότερο από ένα χρόνο μετά, η κυβέρνηση αναμένεται να νομοθετήσει το τέλος των «προσωπικών διαφορών» για τουλάχιστον 900.000 συνταξιούχους, και για το μόνο που μπορεί να πανηγυρίζει είναι ότι αυτό θα συμβεί το -όχι και τόσο μακρινό- 2019.

Το κεντρικό επιχείρημα που αναμένεται να χρησιμοποιηθεί πλέον, εκτός από τη συζήτηση για τα αντίμετρα και το χρέος, είναι ότι θα «προστατευθούν οι συντάξεις από μειώσεις της τάξης του 40%».

Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται η προσπάθεια υλοποίησης ενός «μεικτού» συστήματος περικοπών, με ανώτατο όριο στο ποσοστό των μειώσεων κοντά στο 20% με 25%. Βέβαια, όλα θα κριθούν από τις διαπραγματεύσεις σε τεχνικό επίπεδο, που θα πραγματοποιηθούν τις επόμενες ημέρες, καθώς βασική προϋπόθεση για να μην κοπούν στο σύνολό τους οι «προσωπικές διαφορές» για περίπου 1,4 εκατ. συνταξιούχους είναι να «βγαίνουν» οι αριθμοί.

Στην πράξη, τα τεχνικά κλιμάκια του υπουργείου Εργασίας θα προσπαθήσουν να πείσουν τα αντίστοιχα κλιμάκια των δανειστών ότι η μείωση της συνταξιοδοτικής δαπάνης κατά 1,8 δισ. ευρώ μπορεί να επιτευχθεί με την περικοπή των συντάξεων κοντά στο 20% με 25% για 900.000 συνταξιούχους. Οι μειώσεις, βάσει του σχεδιασμού, αφορούν όσους βρεθούν να εισπράττουν «προσωπική διαφορά» στην κύρια σύνταξή τους.

Απλώς, προβλέπεται ένα… «ταβάνι» στις μειώσεις, ένας «κόφτης» ώστε να προστατευθούν συνταξιούχοι που, σε αντίθετη περίπτωση, θα έβλεπαν τις συντάξεις τους να μειώνονται έως και κατά 39%. Για τον λόγο αυτό, στη δεύτερη γραμμή των περικοπών βρίσκονται οι «προσωπικές διαφορές» περίπου 60.000 συνταξιούχων που μετά τις μειώσεις του καλοκαιριού παρέμειναν ως διαφορές, γιατί οι συγκεκριμένοι συνταξιούχοι λαμβάνουν αθροιστικά κύριες και επικουρικές συντάξεις κάτω από 1.300 ευρώ.

Σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες και με δεδομένο ότι στο υπουργείο Εργασίας υπάρχουν πολλά και διαφορετικά σενάρια περικοπών, ο «κόφτης» θα είναι κοινός για όλους. Αυτό στην πράξη σημαίνει, εάν για παράδειγμα «κλειδώσει» ότι οι περικοπές δεν θα ξεπερνούν το 25%, ότι όλοι οι συνταξιούχοι θα υποστούν περικοπές στις προσωπικές τους διαφορές κατά 25% και κατά συνέπεια κάποιοι θα χάσουν το σύνολο των προσωπικών διαφορών τους και κάποιοι ένα τμήμα.

Έτσι, για παράδειγμα, διασώζονται από περικοπές της τάξης του 39% οι συνταξιούχοι του πρώην ΤΕΒΕ, που εισέπρατταν συμπληρωματική, μη ανταποδοτική παροχή της τάξης των 220 ευρώ.

Ειδικοί της κοινωνικής ασφάλισης σημειώνουν ως «γενικό κανόνα» ότι οι υψηλές συντάξεις έχουν και τις μεγάλες προσωπικές διαφορές, ενώ στις χαμηλές συντάξεις οι διαφορές είναι μικρές.

Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, με βάση το κεντρικό σενάριο του υπουργείου Εργασίας εξοικονομούνται περίπου 1,6 δισ. ευρώ, ήτοι 0,9% του ΑΕΠ. Για τον λόγο αυτό, μπαίνουν στο κάδρο και οι επικουρικές, από τις οποίες εκτιμάται ότι μπορούν να εξοικονομηθούν άλλα περίπου 90 με 100 εκατ. ευρώ, ήτοι 0,05% του ΑΕΠ. Η ελληνική πλευρά έχει στον σχεδιασμό και το πάγωμα των αυξήσεων στις νέες συντάξεις από όπου θα μπορούσε να εξασφαλιστεί το απαιτούμενοι 0,05% του ΑΕΠ για να κλείσει ο λογαριασμός του 1% του ΑΕΠ.

Ειδικά για τις επικουρικές, το ΕΤΕΑΕΠ έχει ήδη υπολογίσει τις προσωπικές διαφορές των περίπου 60.000 συνταξιούχων που δεν υπέστησαν μειώσεις το περασμένο καλοκαίρι, γιατί στο σύνολο των συντάξεων, δεν ξεπερνούσαν τα 1.300 ευρώ τον μήνα. Βάσει των υπολογισμών, το υπερ-επικουρικό πληρώνει 12,5 εκατ. ευρώ τον μήνα (150 εκατ. ευρώ τον χρόνο) σε προσωπικές διαφορές, κυρίως προς συνταξιούχους του πρώην ΕΤΕΑΜ (μισθωτοί του ιδιωτικού τομέα), του ΤΕΑΥΕΚ (εμποροϋπάλληλοι) και του ΤΕΑΥΝΤΠ (ναυτιλιακοί και τουριστικοί πράκτορες).