«Προίκα» 1,2 δισ. στα Επαγγελματικά Ταμεία

Ενεργητικό ύψους 38 τρισ. ευρώ διαθέτουν παγκοσμίως τα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης που ανήκουν στον λεγόμενο Δεύτερο Πυλώνα Ασφάλισης. Από αυτά, μόλις το 1,2 δισ. ευρώ ανήκει στα 15 ελληνικά ΤΕΑ που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας τα τελευταία 15 χρόνια.

Την αναγκαιότητα ενδυνάμωσης του Δεύτερου αυτού Πυλώνα ασφάλισης, εν μέσω μάλιστα μιας ακόμη ασφαλιστικής «μεταρρύθμισης» που θα οδηγήσει σε νέες περικοπές συντάξεων, επεσήμαναν χθες στελέχη της κοινωνικής ασφάλισης αλλά και της επενδυτικής αγοράς, σε ημερίδα που διοργάνωσαν 3 από τα 4 ΤΕΑ υποχρεωτικής ασφάλισης.

Αναλυτικά, από τα συνολικά 15 ΤΕΑ που λειτουργούν στην Ελλάδα, τα 4 δημιουργήθηκαν με το νόμο του 2012, που έδωσε τη δυνατότητα στις συνδικαλιστικές ηγεσίες κλάδων να αποφασίσουν τη μετατροπή των υφιστάμενων τότε επικουρικών ταμείων που λειτουργούσαν με τη μορφή Ν.Π.Δ.Δ. σε αυτοδιαχειριζόμενα Ν.Π.Ι.Δ. Πρόκειται για τα ταμεία Προσωπικού Εταιρειών Πετρελαιοειδών (ΕΤΕΑΠΕΠ), Υπαλλήλων Εμπορίου Τροφίμων (ΤΕΑΥΕΤ), το Ταμείο Επικουρικής Ασφαλίσεως Υπαλλήλων Φαρμακευτικών Εργασιών (ΤΕΑΥΦΕ) και το Ταμείο των Ασφαλιστών (ΤΕΑ-ΕΑΠΑΕ).

Τα τέσσερα αυτά ταμεία διαθέτουν κεφάλαια ύψους 1,066 δισ. ευρώ, όταν συνολικό ενεργητικό των 13 επαγγελματικών ταμείων (τα δύο τελευταία εγκρίθηκαν πριν από λίγους μήνες και δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία) ήταν στο τέλος του 2016, 1,19 δισ. ευρώ, αυξημένο κατά 4,95% σε σχέση με ένα χρόνο πριν.

Μάλιστα, τα 742,2 εκατ. ευρώ (περίπου το 62%) είναι τοποθετημένα σε ομόλογα (πιθανότατα του ελληνικού δημοσίου), τα 293,1 εκατ. ευρώ (ήτοι περίπου 25%) σε αμοιβαία κεφάλαια και τα 87,6 εκατ. ευρώ (περίπου το 7%) σε μετοχές. Το μεγαλύτερο Επαγγελματικό ταμείο στον κόσμο, που δραστηριοποιείται στη Νορβηγία με ενεργητικό 8,1 τρισ. ευρώ, έχει επενδεδυμένο το 60% των κεφαλαίων του σε ομόλογα, το 37,5% σε αμοιβαία κεφάλαια και το 2,5% σε εναλλακτικές επενδύσεις, και το 2016 παρουσίασε απόδοση της τάξης του 6,9%.

Κατά τη διάρκεια της ημερίδας, όλοι οι συμμετέχοντες επεσήμαναν την ανάγκη ενδυνάμωσης του θεσμού των ΤΕΑ στην Ελλάδα, παράλληλα βέβαια με την αναγκαία στρατηγική παραγωγής νέου πλούτου στη χώρα, προκειμένου να υπάρξει δυνατότητα αποταμίευσης.

Ο πρώην υπουργός Εργασίας Γιώργος Κουτρουμάνης μάλιστα, που κατάρτισε τον νόμο για τα υποχρεωτικά ΤΕΑ, τάχθηκε υπέρ της μείωσης των ασφαλιστικών εισφορών, προκειμένου να υπάρξει διαθέσιμο εισόδημα για τη δημιουργία νέων ταμείων. Σε αυτή την κατεύθυνση κινείται η πρότασή του για τη μετατροπή υφιστάμενων επικουρικών και άλλων συμπληρωματικών παροχών ταμείων, σε επαγγελματικά με τους υφιστάμενους πόρους-εισφορές, ή ακόμη και αυτή για σύσταση ταμείων συμπληρωματικών προς τον ΕΟΠΥΥ παροχών υγείας, με μεταφορά πόρων από τη διπλοασφάλιση, η οποία εφαρμόζεται με το νέο ασφαλιστικό, αλλά και με μικρή επιβάρυνση των ασφαλισμένων, όπου αυτό κριθεί αναγκαίο.

Σύμφωνα με τον κ. Κουτρουμάνη, εάν σήμερα οι συμπληρωματικές παροχές απονέμονταν από επαγγελματικά ταμεία, ένα ποσό της τάξης των 3,6 δισ. ευρώ δεν θα είχε εγγραφεί στις συνταξιοδοτικές δαπάνες της χώρας. Με αυτό τον τρόπο δεν θα είχε ξεπεράσει η συνταξιοδοτική δαπάνη το όριο του 16,1% του ΑΕΠ που είναι το πλαφόν στην Ε.Ε. και δεν θα απαιτούνταν νέες παρεμβάσεις 2% του ΑΕΠ μέσω της περικοπής των συντάξεων και της μείωσης του αφορολόγητου ορίου.

Μέσω των επαγγελματικών ταμείων διαμορφώνεται μια νέα δυναμική στον τομέα της ασφάλισης, παρέχοντας στους πολίτες την εγγύηση στην καταβολή των συντάξεων, ανέφερε ο πρόεδρος του ΤΕΑΥΦΕ Κωνσταντίνος Κωστούρος.

Υπέρ της δημιουργίας των συγκεκριμένων τεσσάρων υποχρεωτικών επαγγελματικών ταμείων τάχθηκε το μέλος της ΓΣΕΕ Θάνος Βασιλόπουλος, προβλέποντας νέες μειώσεις σε συντάξεις και παροχές.
Τους κινδύνους που είναι εκτεθειμένα τα επαγγελματικά ταμεία επισήμανε η πρόεδρος της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής Ευφροσύνη Κουσκουνά, αναφέροντας ότι πρέπει να εκπονούνται ανά τακτά χρονικά διαστήματα αναλογιστικές μελέτες, ώστε να είναι ισοσκελισμένες οι εκροές και οι εισροές των ταμείων.

Την εκτίμηση ότι σε μερικά χρόνια, οι παροχές του πρώτου πυλώνα (ΕΦΚΑ και ΕΤΕΑΕΠ) θα είναι στο 1/3 αυτών που δίνονταν προ κρίσης και πιθανότατα μικρότερες από αυτές που θα μπορούσε να προσφέρει ο δεύτερος πυλώνας των ΤΕΑ, εξέφρασε ο αναλογιστής, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της AON Hewitt και πρόεδρος του ΤΕΑ ΕΛΤΑ Παναγιώτης Ζαμπέλης.

Στην τεράστια διεθνή εμπειρία των Επαγγελματικών Ταμείων αναφέρθηκε ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Ξενοφών Αυλωνίτης, επισημαίνοντας ότι στην Ευρώπη λειτουργούν 112.000 επαγγελματικά ταμεία, με υπό διαχείριση κεφάλαια ύψους 3,8 τρισ. ευρώ. Παγκοσμίως, τα κεφάλαια ανέρχονται σε 38 τρισ. ευρώ (στοιχεία 2015). Κι ενώ στην Ελλάδα αντιστοιχούν στο 0,6% του ΑΕΠ, στη Δανία αγγίζουν το 206%, στην Ολλανδία το 180%, σε Ισλανδία και Καναδά το 160% και στις ΗΠΑ το 135% του ΑΕΠ.

Την ανάγκη διαμόρφωσης μιας νέας επενδυτικής κουλτούρας, όπου οι κανόνες αποτίμησης κινδύνου θα χρησιμοποιούνται από τα ΤΕΑ και τους υπόλοιπους θεσμικούς επενδυτές όχι για να παράγουν απολογιστικά στοιχεία αλλά για ενεργή παρακολούθηση των επενδύσεων και πρόβλεψη των κινδύνων, επεσήμανε ο πρόεδρος της Ένωσης Θεσμικών Επενδυτών Κίμων Βολίκας, ενώ η Άρτεμις Παναγιωτοπούλου, Διευθύνουσα Σύμβουλος της ΕΔΕΚΤ (επενδυτικός βραχίωνας των ασφαλιστικών ταμείων), τόνισε τον ρόλο του καθορισμού της ορθής επενδυτικής πολιτικής, επισημαίνοντας ότι όπου λειτουργούν επαγγελματικά ταμεία και ταμεία καθορισμένων εισφορών, το 80% των παροχών προέρχεται από τις αποδόσεις και μόλις το 20% από τις εισφορές.