Πού «ποντάρει» ο ΕΦΚΑ για αύξηση των εσόδων

Στα έσοδα του πρώην ΙΚΑ αλλά και του Κέντρου Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών (ΚΕΑΟ) αναζητούν σανίδα σωτηρίας στο υπουργείο Εργασίας, καθώς είναι ορατός ο κίνδυνος κατάρρευσης των εσόδων του νέου Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ), εξαιτίας της ασφαλιστικής και φορολογικής επιβάρυνσης εκατοντάδων χιλιάδων ελεύθερων επαγγελματιών, αυτοαπασχολούμενων και αγροτών, που αναμένεται να οδηγήσει σε αύξηση της εισφοροδιαφυγής.

Στη φαρέτρα του υπουργείου μπαίνουν οι εκτιμήσεις για έσοδα άνω του 1 δισ. ευρώ από ληξιπρόθεσμα χρέη, οι αυξημένες καταβολές εισφορών από τον τομέα της μισθωτής απασχόλησης αλλά και η επανένταξη στο σύστημα των περίπου 350.000 ελεύθερων επαγγελματιών που μέχρι σήμερα δεν εκπλήρωναν λόγω αδυναμίας τις ασφαλιστικές τους υποχρεώσεις. Σε αυτό το πλαίσιο άλλωστε, εντάσσεται και η διάταξη που προβλέπει τη δυνατότητα μερικής καταβολής των εισφορών.

Είναι χαρακτηριστικό ότι στον προϋπολογισμό του 2017, αν και προβλέπονται αυξημένα έσοδα από εισφορές της τάξης του 1,371 δισ. ευρώ, αναγνωρίζεται ότι μόλις τα 49 εκατ. ευρώ προέρχονται από τις ανατροπές σε ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους, ενώ στα 92,7 εκατ. ευρώ προϋπολογίζονται τα επιπλέον έσοδα από την αλλαγή του τρόπου υπολογισμού των εισφορών στους αγρότες.

Η πλειοψηφία των αυξημένων εσόδων προέρχεται από τις εισφορές των δημοσίων υπαλλήλων που θα καταβάλλονται πλέον στον ΕΦΚΑ και την υποχρέωση του δημοσίου να πληρώνει εισφορές ως εργοδότης. Μάλιστα, το τρέχον έτος, το δημόσιο θα καταβάλει μόλις 311 εκατ. ευρώ από τα συνολικά 1,18 δισ. ευρώ που αντιστοιχούν στις εργοδοτικές εισφορές του κράτους για την ασφάλιση των δημοσίων υπαλλήλων, ήτοι 3,33% και όχι 13,33% όπως οι υπόλοιποι εργοδότες.

Προεξοφλώντας λοιπόν χαμηλά έσοδα από τις εισφορές ελεύθερων επαγγελματιών, αγροτών και αυτοαπασχολουμένων (είτε γιατί θα καταβάλλουν χαμηλότερες εισφορές αυτοί που έχουν χαμηλά εισοδήματα, είτε γιατί η αύξηση των εισφορών για αυτούς που έχουν υψηλότερα εισοδήματα θα οδηγήσει σε γιγάντωση της εισφοροδιαφυγής) και γνωρίζοντας ότι το κράτος ως εργοδότης θα καταβάλλει πολύ μικρό τίμημα σε σχέση με τους υπόλοιπους εργοδότες, το υπουργείο Εργασίας στηρίζει τις ελπίδες του στα έσοδα του πρώην ΙΚΑ και του ΚΕΑΟ.

Ήδη, τα σημάδια από το κλείσιμο του 2016 είναι άκρως ενθαρυντικά. Είναι χαρακτηριστικό ότι τον Δεκέμβριο, τα έσοδα του ΚΕΑΟ ανήλθαν σε 108 εκατ. ευρώ, όταν τους προηγούμενους μήνες, κατά μέσο όρο, οι εισπράξεις ανέρχονταν κατά μέσο όρο στα επίπεδα των 80 εκατ. ευρώ. Συνολικά, το 2016 εκτιμάται ότι τα έσοδα του ΚΕΑΟ από τις ρυθμίσεις και τις πληρωμές ληξιπρόθεσμων οφειλών θα αγγίξουν τα 900 εκατ. ευρώ, αισθητά υψηλότερα από τα 760 εκατ. ευρώ που είχαν αρχικά προϋπολογιστεί. Μάλιστα, αρμόδιοι υπηρεσιακοί παράγοντες του υπουργείου Εργασίας εκτιμούν ότι η δυναμική που έχει αποκτήσει το Κέντρο θα συνεχιστεί και κατά το τρέχον έτος, με συνέπεια να αναμένουν έσοδα που μπορεί να υπερβούν ακόμα και το 1 δισ. ευρώ.

Το πρώην ΙΚΑ

Ανάσα για τα έσοδα του ΕΦΚΑ, που ενδέχεται σύμφωνα με τους υπολογισμούς της ηγεσίας του υπουργείου Εργασίας να βελτιώσουν το έλλειμμα του νέου υπερταμείου, αναμένεται να δώσουν και τα έσοδα του ΙΚΑ. Το 11μηνο Ιανουαρίου - Νοεμβρίου, τα έσοδα του Ιδρύματος που αποτελεί και τον βασικό πυλώνα του νέου ΕΦΚΑ βελτιώθηκαν κατά 455,23 εκατ. ευρώ ή ποσοστό 4,77% σε σχέση με το ενδεκάμηνο του 2015. Η θετική αυτή πορεία έχει ως αποτέλεσμα να μειωθεί σχεδόν στο μισό το έλλειμμα του ΙΚΑ για το 2016, το οποίο αρχικά είχε προϋπολογιστεί στα 2,1 δισ. ευρώ.

Μάλιστα, σχεδόν το 1/3 από την “υπεραπόδοση” εσόδων οφείλεται στη δράση του ΚΕΑΟ, την αύξηση των ελέγχων κυρίως σε μεγαλοοφειλέτες με σημαντικούς τζίρους καθώς και στο γεγονός ότι λόγω των ηλεκτρονικών κατασχετηρίων, πολλοί εργοδότες έσπευσαν να ενταχθούν στην πάγια ρύθμιση οφειλών. Σημαντικά είναι άλλωστε και τα έσοδα από πλειστηριασμούς, κατασχέσεις κ.λπ.

Την εκτίμηση ότι το έλλειμμα του ΕΦΚΑ, που βάσει του τελικού προϋπολογισμού εκτιμάται σε 1 δισ. ευρώ, τελικά θα πέσει κάτω από τα 500 εκατ. ευρώ εξέφρασε και ο υφυπουργός Εργασίας Τάσος Πετρόπουλος, ο οποίος ξεκαθάρισε άλλωστε ότι τουλάχιστον τα 350 εκατ. ευρώ θα καλυφθούν το 2017 από τα διαθέσιμα του ΕΦΚΑ.

Στο πλαίσιο της προσπάθειας για αύξηση των εσόδων άλλωστε, εντάσσεται και η διάταξη που προβλέπει τη δυνατότητα μερικής καταβολής των εισφορών, ώστε τα πρόστιμα και οι προσαυξήσεις να επιβάλλονται μόνο στο ποσό που υπολείπεται κάθε φορά.