Μάχη για τα δίκτυα νέας γενιάς στα telecoms

Μάχη με τον χρόνο καλείται να δώσει η χώρα μας, ώστε να καλύψει τους στόχους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ανάπτυξη των ευρυζωνικών δικτύων μέχρι το 2020, ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη σκληρή κόντρα μεταξύ του ΟΤΕ και των εναλλακτικών παρόχων για το μοντέλο ανάπτυξης των δικτύων νέας γενιάς. Η κυβέρνηση παρακολουθεί προς το παρόν απαθής τη διαμάχη, αφού πρόσφατα τοποθετήθηκε πρόεδρος στην Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ). 

Ο νέος γενικός γραμματέας τηλεπικοινωνιών Βασίλης Μαγκλάρας φαίνεται πως γνωρίζει, όμως, πως το στοίχημα είναι μεγάλο: Από το μοντέλο ανάπτυξης των δικτύων νέας γενιάς θα κριθεί η τύχη επενδύσεων άνω των δύο δισ. που έχουν πραγματοποιήσει μέχρι σήμερα οι εναλλακτικοί πάροχοι, αλλά και νέων επενδύσεων που μπορεί να φτάσουν τα δύο δισ., ώστε να καλυφθούν οι απαιτήσεις της Κομισιόν. Σύμφωνα με τους στόχους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μέχρι το 2020 το σύνολο των νοικοκυριών στα κράτη-μέλη πρέπει να διαθέτουν συνδέσεις άνω των 30 Mbps, ενώ το 50% να έχει πρόσβαση στο Διαδίκτυο με ταχύτητες άνω των 100 Mbps. Η Ελλάδα βρίσκεται στους ουραγούς της Ε.Ε., με βάση την ταχύτητα των ευρυζωνικών συνδέσεων και η κυβέρνηση προσπαθεί να εντάξει στο "πακέτο Γιούνκερ" επενδύσεις εγκατάστασης δικτύων οπτικών ινών στις μεγάλες πόλεις και σε απομακρυσμένες, νησιωτικές περιοχές.

Για να προχωρήσει, όμως, η ανάπτυξη των δύο δικτύων πρέπει η κυβέρνηση να προχωρήσει στον καθορισμό του σχετικού ρυθμιστικού πλαισίου, με την αγορά τηλεπικοινωνιών να έχει χωριστεί στα δύο. Στο ένα στρατόπεδο βρίσκεται ο ΟΤΕ, ο οποίος προωθεί σχέδιο αναβάθμισης των υπηρεσιών πρόσβασης στο Διαδίκτυο με βάση τα υφιστάμενα δίκτυα χαλκού, γνωστό ως VDSL2 (ή vectoring). Μέσω του vectoring, ο ΟΤΕ μπορεί να προσφέρει ευρυζωνικές συνδέσεις με ταχύτητες μέχρι 100 Mbps, με τον επικεφαλής του οργανισμού Μιχάλη Τσαμάζ να υποστηρίζει στην πρόσφατη γενική συνέλευση πως οι ρυθμιστικές αρχές πρέπει να εγκρίνουν το συγκεκριμένο σχέδιο.

Το μοντέλο ανάπτυξης

Οι ανταγωνιστές του ΟΤΕ θεωρούν, όμως, πως η κυβέρνηση δεν πρέπει να επιτρέψει στο πρώην μονοπώλιο να κυριαρχήσει στα δίκτυα νέας γενιάς (και στην ουσία να διατηρήσει το μονοπώλιο στο «τελευταίο μίλι» στο τμήμα του δικτύου από το τηλεφωνικό κέντρο μέχρι τον καταναλωτή). Επισημαίνουν πως «σε χώρες με μειωμένο ή ανύπαρκτο ανταγωνισμό στο δίκτυο πρόσβασης (σ.σ. στο "τελευταίο μίλι"), όπως η Ελλάδα, παρατηρείται μια ιδιότυπη προσπάθεια του εγκατεστημένου παρόχου να ανακτήσει το μονοπώλιο, μειώνοντας τις επιλογές του καταναλωτή. Λύσεις τύπου vectoring, που εγκαθίστανται σε επιλεγμένες, μεγάλης πυκνότητας και οικονομικής απόδοσης περιοχές, καθιστούν οικονομικά ασύμφορη κάθε εναλλακτική επένδυση και ακυρώνουν αναπόσβεστες τεχνικές υποδομές των εναλλακτικών παρόχων».

Προτείνουν ένα μικτό μοντέλο, ώστε να έχουν κατευθείαν πρόσβαση στον τελικό καταναλωτή π.χ. μέσω οπτικής ίνας που θα φτάνει μέχρι το σπίτι ή το κτίριο. Στις πρόσφατες αιχμές του κ. Τσαμάζ, σύμφωνα με τις οποίες «ακούμε για επενδύσεις αλλά επενδύει μόνο ο ΟΤΕ», απαντούν πως η πρόσφατη συμφωνία της Forthnet με την κινεζική ZTE στη Σαγκάη, για την εκπόνηση επιχειρηματικού σχεδίου που αφορά στην εγκατάσταση δικτύου οπτικών ινών μέχρι το σπίτι, δείχνει πως αν δημιουργηθεί το ρυθμιστικό πλαίσιο, θα υπάρξουν και επενδυτές και νέα κεφάλαια εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ.

Οι διοικήσεις των εναλλακτικών παρόχων υποστηρίζουν πως δεν είναι αρνητικοί στην «προσεκτική εφαρμογή του vectoring» σε περιοχές όπου «δεν σηκώνουν εμπορικά» την ανάπτυξη νέων υποδομών οπτικών ινών μέχρι το σπίτι». Θεωρούν, όμως, πως το ρυθμιστικό πλαίσιο πρέπει να ενθαρρύνει τις νέες επενδύσεις από τους εναλλακτικούς παρόχους και την κατάργηση του μονοπωλίου στο «τελευταίο μίλι» που διατηρεί σήμερα ο ΟΤΕ.

Προτείνουν διάφορα μοντέλα, ή συνδυασμό αυτών, με βάση και την ευρωπαϊκή εμπειρία: Ο νέος επικεφαλής της Vodafone Ελλάδος Χάρης Μπρουμίδης υποστήριξε προ εβδομάδων πως μια λύση θα ήταν να δοθούν συγκεκριμένες περιοχές της χώρας σε εναλλακτικούς παρόχους, οι οποίοι και θα επενδύσουν σε δίκτυα νέας γενιάς. Η Vodafone Ελλάδος ανακοίνωσε πρόσφατα πως μέχρι το 2020 θα δαπανήσει περί τα 500.000.000 ευρώ, κυρίως για την εγκατάσταση δικτύου οπτικών ινών μέχρι το σπίτι ή το κτίριο. Στην αγορά υπενθυμίζουν πως αντίστοιχο μοντέλο είχε εφαρμοστεί στο παρελθόν κατά την εγκατάσταση ευρυζωνικών υποδομών στην ελληνική περιφέρεια.

Μια άλλη λύση θα ήταν η δημιουργία κοινής εταιρείας από τους παρόχους ή η προσέλκυση τρίτου επενδυτή, ο οποίος θα αναλάμβανε να δημιουργήσει το δίκτυο κορμού στις οπτικές ίνες. Ο συγκεκριμένος πάροχος δεν θα έχει δραστηριότητα στη λιανική, αλλά θα υποχρεούται να μισθώνει την υποδομή στους τηλεπικοινωνιακούς παρόχους που θα αναπτύξουν σειρά υπηρεσιών με βάση το συγκεκριμένο δίκτυο. Τέτοια μοντέλα έχουν εφαρμοστεί σε ορισμένες χώρες της Ευρώπης, όπως π.χ. η Ιταλία, όπου σημαντικό ρόλο διαδραμάτισαν και οι εταιρείες δημοσίων δικτύων (ύδρευσης, φυσικού αερίου κ.λπ.). Θα μπορούσε π.χ. μια κοινοπραξία στην οποία θα συμμετείχε και η ΕΥΔΑΠ να επενδύσει, μαζί με ξένα κεφάλαια, στην ανάπτυξη του συγκεκριμένου δικτύου κορμού.

Μεταξύ των προτάσεων, που κατά ορισμένες διοικήσεις εναλλακτικών παρόχων πρέπει να εξεταστούν από τους ρυθμιστές, είναι ο λειτουργικός διαχωρισμός των τομέων χονδρικής και λιανικής πώλησης υπηρεσιών του πρώην μονοπωλίου, που ήδη εφαρμόζεται σε αγορές όπως η Βρετανία και η Σουηδία. Πρόκειται, βέβαια, για πρόταση που ούτε θέλουν να ακούσουν στον ΟΤΕ και στην Deutsche Telekom. Η τελευταία πιέζει για την εφαρμογή του vectoring στη Γερμανία, με αποτέλεσμα να υπάρχουν αψιμαχίες με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Η απάντηση του ΟΤΕ

Τη δική του απάντηση έδωσε προ ημερών, κατά τη διάρκεια ομιλίας του στη Γενική Συνέλευση του ΟΤΕ, ο κ. Μιχάλης Τσαμάζ. Υποστήριξε πως «όλα γίνονται για τους πελάτες, για τους ανθρώπους που θα χρησιμοποιήσουν τα νέα δίκτυα και τις νέες ταχύτητες για να αλλάξουν τον κόσμο γύρω μας». Όπως είπε, «τους πελάτες δεν τους ενδιαφέρει η υποδομή, το πώς δουλεύει μια υπηρεσία, αλλά η τελική υπηρεσία. Δεν θα σκεφτεί ο πελάτης αν θα χρησιμοποιήσει 3G, 4G, WiFi, ή Fiber-to-the-Cabinet για την κλήση. Η δική μας ευθύνη είναι τα δίκτυά μας να ανταποκρίνονται σε αυτές τις ανάγκες, που αυξάνονται με ραγδαίο ρυθμό, και σε λογικές τιμές».

Ο επικεφαλής του ΟΤΕ υποστήριξε πως «έχουμε ακούσει τα τελευταία χρόνια πολλά μεγαλεπήβολα σχέδια για επενδύσεις σε δίκτυα Νέας Γενιάς. Δημόσια και ιδιωτικά. Εκ του αποτελέσματος, αποδεικνύεται ότι ο μόνος που πραγματοποιεί σημαντικές επενδύσεις είναι ο όμιλος ΟΤΕ». Κατά τον κ. Τσαμάζ, ο ΟΤE είναι «μακράν ο μεγαλύτερος επενδυτής σε νέες τεχνολογίες και υποδομές στην Ελλάδα», αφού του αναλογεί «το 60% των συνολικών επενδύσεων της αγοράς τηλεπικοινωνιών».

Τώρα όλοι περιμένουν τη στάση που θα κρατήσει η κυβέρνηση, καθώς έπειτα από ενάμιση χρόνο έχουν καλυφθεί οι θέσεις τόσο του προέδρου της ΕΕΤΤ, όσο και του γενικού γραμματέα τηλεπικοινωνιών. Η ηγεσία του υπουργείου Υποδομών έχει προσθέσει, πάντως, στη λίστα των υποψηφίων προς χρηματοδότηση από το "πακέτο Γιούνκερ" τρία έργα ευρυζωνικών συνδέσεων, συνολικού ύψους 520.000.000 ευρώ.

Το πρώτο έργο αφορά στην εγκατάσταση υποθαλάσσιου καλωδίου που θα συνδέει τα νησιά, όπου δεν υπάρχει υποδομή και σήμερα έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο μέσω κινητής τηλεφωνίας ή δορυφόρου. Η συνολική δαπάνη εκτιμάται στα 100.000.000 ευρώ. Το δεύτερο έργο (που έχει ξεκινήσει από το προηγούμενο ΕΣΠΑ) αφορά την εγκατάσταση δικτύων σε απομακρυσμένες περιοχές της χώρας στις οποίες δεν επιθυμούν να επενδύσουν οι τηλεπικοινωνιακοί πάροχοι λόγω περιορισμένης πελατείας, υψηλού κόστους για τις υποδομές κ.λπ. Το συνολικό κόστος εκτιμάται στα 220.000.000 ευρώ και έχει εξασφαλιστεί η κάλυψη μέρους της χρηματοδότησης από το νέο ΕΣΠΑ 2014-2020. Με την ολοκλήρωση του έργου θα μπορούν και οι κάτοικοι απομακρυσμένων περιοχών να έχουν ταχύτητες πρόσβασης στο Διαδίκτυο μέχρι 30 Mbps. Το τρίτο και πιο ενδιαφέρον έργο αφορά τις υποδομές οπτικών ινών στα αστικά κέντρα και είναι ύψους 200.000.000 ευρώ. Προβλέπεται η εγκατάσταση οπτικής ίνας μέχρι το σπίτι ή το κτίριο για την κάλυψη 1.150.000 νοικοκυριών.