Εκλογικός νόμος: Το «κρυφό χαρτί» της κυβέρνησης

Η κυβέρνηση άνοιξε τελικά χθες τα χαρτιά της, ωστόσο η πιθανότητα συνεννόησης των κομμάτων για τον εκλογικό νόμο έχει μπροστά της πολλά εμπόδια. Και με τα νέα δεδομένα, ο στόχος των 200 βουλευτών που θα ψηφίσουν θετικά επί της αρχής -ώστε να εφαρμοστεί ο νόμος από τις επόμενες κάλπες- είναι δύσκολα επιτεύξιμος.

Οι παράμετροι του εκλογικού συστήματος είναι πολλές και τα περισσότερα κοινοβουλευτικά κόμματα έχουν αλληλοσυγκρουόμενες απόψεις σε αρκετές από αυτές, ωστόσο υπάρχει μια... λεπτομέρεια που όμως, με βάση τον κυβερνητικό σχεδιασμό, μπορεί να ανατρέψει τα πάντα.

Ποια είναι αυτή; Η αναφορά στο άρθρο 4 του νομοσχεδίου σύμφωνα με την οποία, ούτε λίγο ούτε πολύ, η κατάργηση του μπόνους εδρών στο πρώτο κόμμα μπορεί να ισχύσει από τις επόμενες εκλογές εφόσον την ψηφίσουν 200 βουλευτές, χωρίς να τίθεται ως προϋπόθεση να έχει ψηφιστεί το νομοσχέδιο επί της αρχής από τον ίδιο αριθμό βουλευτών, δηλαδή τα 2/3 της Βουλής. Το συγκεκριμένο ζήτημα είναι βέβαιο ότι θα απασχολήσει έντονα τους Συνταγματολόγους και φυσικά τα κόμματα, με τις απόψεις -σε πρώτη τουλάχιστον ανάγνωση- να διίστανται.

Κάποιοι θεωρούν ότι μπορεί να στηριχθεί συνταγματικά και ουσιαστικά όπου υπάρχει ευρεία συναίνεση, να μπορεί να εφαρμοστεί στις αμέσως επόμενες εκλογές χωρίς άλλον όρο, όμως υπάρχει και η άλλη πλευρά η οποία υποστηρίζει ότι εφόσον το νομοσχέδιο δεν ψηφιστεί επί της αρχής από 200 τουλάχιστον βουλευτές, δεν μπορεί να ισχύσει άμεσα κανένα άρθρο του, ανεξάρτητα από τον αριθμό των βουλευτών που θα το έχουν ψηφίσει.

Το νομοσχέδιο του υπουργείου Εσωτερικών, που βρίσκεται από χθες και μέχρι τη Δευτέρα σε δημόσια διαβούλευση, στην πράξη αποτελεί τον κοινό τόπο μεταξύ των «προοδευτικών δυνάμεων του πολιτικού συστήματος», όπως χαρακτηριστικά είπε χθες η κυβερνητική εκπρόσωπος Όλγα Γεροβασίλη, ώστε, ακόμα και αν δεν υπάρξει ευρεία πλειοψηφία επί της αρχής, να συμβεί αυτό σε επιμέρους άρθρα. Συνοπτικά προβλέπει την καθιέρωση της απλής αναλογικής με κατάργηση του μπόνους των 50 εδρών στο πρώτο κόμμα, το δικαίωμα ψήφου από τα 17 έτη και τη διατήρηση του 3% ως ορίου για είσοδο στη Βουλή.

Τι λένε οι αριθμοί

Εκτός από τους δύο κυβερνητικούς εταίρους, ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ (153 βουλευτές από κοινού), θετικά διακείμενη είναι και η Ένωση Κεντρώων (9 βουλευτές), ενώ δεν αποκλείεται να υπερψηφίσει και η Χρυσή Αυγή (18 βουλευτές). Ο λόγος είναι ότι οι κυβερνητικές προτάσεις συγκλίνουν με τις θέσεις του κόμματος του Νίκου Μιχαλολιάκου, όπως είναι διατυπωμένες στο πρόγραμμά του (απλή αναλογική, κατάργηση του μπόνους και παραμονή του ορίου εισόδου στη Βουλή 3% για εθνικούς λόγους), αν και διευκρινίζουν ότι μελετούν ενδελεχώς την πρόταση και θα τοποθετηθούν στην Ολομέλεια.

Από εκεί και πέρα, κατηγορηματικά αντίθετοι είναι η ΝΔ (75 βουλευτές) που μιλά για «νόμο -οπερέτα» και το Ποτάμι (10 βουλευτές) το οποίο κάνει λόγο για «θεσμικό έγκλημα».

Το ΠΑΣΟΚ (16 βουλευτές), θέλοντας να κρατήσει αποστάσεις από ΣΥΡΙΖΑ – ΝΔ και διαμηνύοντας ότι δεν θα συμμετάσχει σε επικοινωνιακά τερτίπια, κατέβασε τις δικές του προτάσεις, ως ολοκληρωμένη δέσμη πέντε μέτρων, που αν δεν γίνουν δεκτές στο σύνολό τους από την κυβέρνηση, δεν θα δώσει τελικά θετική ψήφο.

Επίσης το ΚΚΕ (15 βουλευτές), αν και επισήμως περιμένει την τελική μορφή του νομοσχεδίου για να τοποθετηθεί, προσανατολίζεται στην καταψήφιση επί της αρχής, επειδή δεν καταργείται το πλαφόν 3% εισόδου στη Βουλή (βασικό στοιχείο της απλής αναλογικής, κατά τον Περισσό), ωστόσο θα υπερψηφίσει συγκεκριμένα άρθρα στα οποία συμφωνεί, όπως η κατάργηση του μπόνους εδρών για το πρώτο κόμμα και η ψήφος στα 17 χρόνια.

Όσον αφορά τους 4 ανεξάρτητους βουλευτές, οι Χάρης Θεοχάρης και Λεωνίδας Γρηγοράκος τείνουν προς το «όχι» καθώς τάσσονται υπέρ των ισχυρών κυβερνήσεων, ενώ άγνωστη είναι η στάση που θα κρατήσουν οι Νίκος Νικολόπουλος και Στάθης Παναγούλης.

Με βάση τα παραπάνω και με γνώμονα τα τωρινά δεδομένα, χωρίς κανείς να μπορεί να προβλέψει το αποτέλεσμα των εν εξελίξει διαβουλεύσεων, οι 200 ψήφοι επί της αρχής φαντάζουν δύσκολο να εξασφαλιστούν, κάτι όμως που δεν αποκλείεται να συμβεί σε επιμέρους άρθρα, όπως η κατάργηση του μπόνους του πρώτου κόμματος και η ψήφος στα 17.

Κι εκεί πιθανόν να αρχίσει μια νέα μάχη, για το κατά πόσο αυτά θα εφαρμοστούν στις επόμενες ή στις μεθεπόμενες εκλογές.