«Σήματα» από την κυβέρνηση περιμένει η αγορά

Η αναμενόμενη ψήφιση την Τρίτη της δεύτερης «δόσης» των προαπαιτούμενων μέτρων προσφέρει βαθιές ανάσες στους επενδυτές της χρηματιστηριακής αγοράς, καθώς φαίνεται να διαψεύδει στην πράξη τη φημολογία ότι η διαπραγμάτευση πηγαίνει ακόμα πιο πίσω.

Η αλήθεια είναι πως η χρηματιστηριακή αγορά παρακολουθεί στενά τις διαπραγματεύσεις της κυβέρνησης με τους εκπροσώπους των δανειστών της και δεν είναι τυχαίο πως τον τελευταίο μήνα παρατηρήθηκε πτώση στις τιμές των μετοχών και άνοδος στις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων.

Οι επενδυτές ζητούν επιτάχυνση των συνομιλιών και συνολική συμφωνία για την πρώτη αξιολόγηση όσο το δυνατόν συντομότερα, προκειμένου να ομαλοποιηθεί η κατάσταση στην οικονομία και να προσελκυσθούν ξένες επενδύσεις. Και όλα αυτά, όταν ο Γενικός Δείκτης έχει κατρακυλήσει στις 578 μονάδες, ως αποτέλεσμα της αρνητικής ψυχολογίας και της πολυετούς οικονομικής ύφεσης.

Πριν από ένα μήνα, πολύ λίγοι αναλυτές και επενδυτές ήταν τόσο απαισιόδοξοι, έτσι ώστε να προβλέψουν αυτά που τελικά ακολούθησαν.

Τον Νοέμβριο ο Γενικός Δείκτης του ΧΑ βρισκόταν στα επίπεδα των 700 μονάδων και από τεχνικής άποψης, αν έσπαγε το σημείο αντίστασης των 720-730 μονάδων, τότε θα μπαίναμε σε ένα μεσομακροπρόθεσμο ανοδικό κανάλι. Σήμερα, με τον Γενικό Δείκτη στις 578 μονάδες, ο πρόεδρος της Μεσογειακής ΑΕΕΔ κ. Γιάννης Πολυχρονίου εκτιμά πως αν χαθεί το επίπεδο των 560 μονάδων, που «χώνεψε» η αγορά όταν επαναλειτούργησε μετά το κλείσιμο του Ιουλίου, τότε θα βαδίσουμε προς τα απόλυτα χαμηλά του 2012.

Τον Νοέμβριο μπορεί μεν να υπήρχαν σαφείς επιφυλάξεις για την πορεία των τραπεζικών μετοχών ενόψει (τότε) της μελλοντικής τους επανακεφαλαιοποίησης, ωστόσο: α) Κανείς δεν περίμενε τόσο χαμηλές τιμές διάθεσης των νέων τίτλων και β) Η πλειονότητα περίμενε πως μετά την άντληση των απαιτούμενων κεφαλαίων (πράγμα που για τις συστημικές τράπεζες έγινε), θα βλέπαμε μια περαιτέρω αποκλιμάκωση των αποδόσεων στα δεκαετή κρατικά ομόλογα και τις μη τραπεζικές μετοχές να επωφελούνται λόγω αυτού του γεγονότος. Επίσης πίστευαν πως μετά την επανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, θα ακολουθούσε άρση των κεφαλαιακών ελέγχων για τους Έλληνες επενδυτές του ΧΑ (πράγμα που έγινε) και αυτό θα ενίσχυε τη ζήτηση για αγορά μετοχών.

Δυστυχώς όμως, οι αποδόσεις των δεκαετών ελληνικών τίτλων από το 7,2% εκτινάχθηκαν στο 8,45% (διαταράσσοντας μια πτωτική πορεία που είχε ξεκινήσει από το καλοκαίρι) και η άρση των capital controls συνοδεύτηκε από πτώση και όχι από άνοδο τιμών στο ταμπλό.

Υπάρχουν αρκετοί λόγοι που παρέθεσαν οι αναλυτές για να ερμηνεύσουν την επιδείνωση της κατάστασης: Τα ξένα χρηματιστήρια που έπεσαν, την αλλαγή στάθμισης των ελληνικών μετοχών στους ξένους δείκτες μετά την επανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, την έξαρση των γεωπολιτικών ανησυχιών και τη συνεχιζόμενη κόπωση που παρατηρείται στην ελληνική οικονομία (π.χ. πτώση εξαγωγών τον Οκτώβριο και αρνητικό ΑΕΠ στη χώρα, όταν τα άλλα κράτη της Ευρωζώνης κινούνται ανοδικά).

Ο κυριότερος ωστόσο λόγος φαίνεται να είναι η εκ νέου αύξηση του κινδύνου της χώρας (η άποψη αυτή επιβεβαιώνεται και από τις εξελίξεις στις αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων). Συγκεκριμένα, οι αγορές σε καμιά περίπτωση δεν επιθυμούν την παράταση των διαπραγματεύσεων μεταξύ Ελλάδας και «θεσμών», αλλά αντίθετα την όσο το δυνατόν συντομότερη συμφωνία τους. Όπως έχουμε κατ' επανάληψη γράψει, τα τρία προαπαιτούμενα προκειμένου να ξεκινήσει να ρέει το χρήμα των ξένων επενδύσεων στην Ελλάδα είναι: α) Η επανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών που ολοκληρώθηκε, β) Η θετική αξιολόγηση της χώρας από τους Ευρωπαίους και γ) Μια περίοδος δύο έως τριών μηνών που να χαρακτηρίζεται από πολιτική και κοινωνική ομαλότητα.

Τα άσχημα νέα για τις αγορές λοιπόν προέρχονται από το γεγονός ότι δεν αναμένεται να έχουμε θετική αξιολόγηση από τους Ευρωπαίους πριν λήξει το πρώτο δίμηνο του 2016, οπότε όλο το χρονοδιάγραμμα προσέλκυσης επενδύσεων μεταφέρεται χρονικά στο μέλλον. Μάλιστα υπήρξαν φωνές στην κυβέρνηση που υποστήριξαν πως η χώρα θα πρέπει να μεταφέρει χρονικά για μερικούς μήνες ακόμη τις διαπραγματεύσεις, καθώς διαθέτει ρευστότητα για αρκετό ακόμη χρονικό διάστημα. Το ευχάριστο ωστόσο είναι πως οι φωνές αυτές δεν εισακούστηκαν, τουλάχιστον στην παρούσα φάση των διαπραγματεύσεων.

Και μπορεί οι αγορές να μη φοβούνται ακόμη την επανάληψη ενός σκηνικού διαπραγματεύσεων που θα θυμίζει το πρώτο επτάμηνο του 2015, ωστόσο γνωρίζουν πως ο χρόνος δουλεύει εναντίον της ελληνικής οικονομίας, με πολλές επιχειρήσεις να βρίσκονται στα όριά τους και με το μπαράζ των αυξημένων φόρων να οδηγεί σε νέα μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος και σε νέα αύξηση της ανεργίας.

Η καθυστέρηση αυτή επίσης δεν βοηθάει ούτε τις ελληνικές τράπεζες και γι' αυτό η επικείμενη ψήφιση του θεσμικού πλαισίου σε ό,τι αφορά στα «κόκκινα δάνεια» ανακούφισε την αγορά. Ειδικότερα, οι τράπεζες θα πρέπει:

• Όσο το δυνατόν ταχύτερα και αποτελεσματικότερα να χειριστούν το ζήτημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων.

• Να επιταχύνουν τις διαδικασίες προκειμένου να ρευστοποιήσουν θυγατρικές τους εταιρείες εντός και εκτός Ελλάδας. Οι περιπτώσεις της Finansbank για την Εθνική, της ασφαλιστικής Eurolife για τη Eurobank, της Ιονικής Ξενοδοχειακής για την Alpha Bank και της Τράπεζας Πειραιώς Κύπρου φαίνεται να αποτελούν ενδεικτικές περιπτώσεις.

• Να πείσουν τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις να επιστρέψουν τις καταθέσεις τους από τα «στρώματα» και τις θυρίδες, στα γκισέ των τραπεζικών καταστημάτων. Όλοι βέβαια αντιλαμβάνονται πως για να γίνει κάτι τέτοιο θα απαιτηθεί χρόνος, ωστόσο -σύμφωνα με αισιόδοξους κύκλους- θα μπορούσαν να επιστρέψουν έως και 15-20 δισ. ευρώ μέσα στο 2016.

Το ζήτημα είναι πως όλα τα παραπάνω αντιμετωπίζονται πολύ πιο εύκολα όταν το κλίμα στην οικονομία είναι σταθερό και το ΑΕΠ ανοδικό, πράγμα που αποτελεί ζητούμενο για το επόμενο έτος.

Παράγοντας της χρηματιστηριακής αγοράς σημειώνει: «Το κλίμα είναι τόσο βαρύ λόγω της μακρόχρονης ύφεσης και των όσων έχουν προηγηθεί κατά τα τελευταία χρόνια, έτσι ώστε πολλοί επενδυτές να φοβούνται... ακόμη και τη σκιά τους. Τα νεύρα είναι τεντωμένα και πολλές φορές βλέπουμε την κατάσταση πολύ χειρότερη ακόμη και από αυτή που είναι στ' αλήθεια. Συχνά, τείνουμε να υιοθετήσουμε ακόμη και τα πιο ακραία σενάρια, κόντρα σε μια σειρά από πειστικά επιχειρήματα».

Και συνεχίζοντας ο ίδιος παράγοντας καταλήγει: «Είναι γνωστό πως οι αγορές υπερβάλλουν τόσο προς τα πάνω, όσο και προς τα κάτω. Στη δική μας περίπτωση, απαιτείται πρώτα απ' όλα η ομαλοποίηση του κλίματος και αν γίνει αυτό, πολλά πράγματα μπορούν να αλλάξουν προς το καλύτερο.

Ειδικότερα για το ΧΑ, η ομαλοποίηση της κατάστασης θα μπορούσε να ευνοήσει σε πρώτη φάση μετοχές εταιρειών που διαθέτουν έντονα διεθνοποιημένες δραστηριότητες, ή που έχουν καταφέρει να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά την εγχώρια κρίση».