Οσα πρέπει να ξέρετε για τις αποδείξεις της Εφορίας

Όσοι φορολογούμενοι δικαιούνται την έκπτωση φόρου των 2.100 ευρώ, κατά τη φορολόγηση των εισοδημάτων του 2015, δεν θα έχουν υποχρέωση να δηλώσουν αποδείξεις κατά τη συμπλήρωση της δήλωσής τους την άνοιξη του 2016.

Μετά από μια σειρά πειραματισμών τα τελευταία χρόνια, με το μέτρο των αποδείξεων, ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Τρύφων Αλεξιάδης πήρε χθες βράδυ την απόφαση να μην περάσει καμία διάταξη σχετικά με τις αποδείξεις του 2015 στη Βουλή τις επόμενες ημέρες, αφήνοντας απλά να σβήσει ένα μέτρο το οποίο ούτως ή άλλως ήταν αποτυχημένο και μέτραγε τις τελευταίες του ημέρες.

Πριν ληφθεί αυτή η απόφαση όμως, είχε προηγηθεί ένα απίστευτο αλαλούμ, με το υπουργείο Οικονομικών να δίνει την εικόνα πως κατάφερε να πνιγεί σε μια κουταλιά νερό.

Χθες το απόγευμα, μέσω διαρροών, το υπουργείο Οικονομικών έκανε γνωστό πως με νομοτεχνική διάταξη την επόμενη εβδομάδα θα ερχόταν να καλύψει -στο παρά πέντε- κενό στις ισχύουσες διατάξεις νόμου για τις αποδείξεις.

Το μέτρο καθιερώθηκε επί Γ. Παπακωνσταντίνου το 2011 (αρχικά με μπόνους επιστροφής φόρου για όσους μάζευαν περισσότερες από τις απαιτούμενες αποδείξεις), στη συνέχεια κόπηκε το μπόνους και έμεινε η ποινή φόρου και με τον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος καθιερώθηκε απαιτούμενο όριο δαπανών ίσο με το 25% του εισοδήματος του υπόχρεου φορολογούμενου. Το 2014, όμως, με μια απόφαση του τότε υφυπουργού Οικονομικών Γ. Μαυραγάνη, το όριο του 25% μειώθηκε στο 10% του ετήσιου εισοδήματος και καθιερώθηκε πλαφόν 10.500 ευρώ.

Σε εκείνη την απόφαση, κατόπιν των σχετικών τροποποιήσεων στον νόμο, καθορίζονταν οι δαπάνες για τις οποίες απαιτούνταν η προσκόμιση για το φορολογικό έτος 2014. Οι υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών εντόπισαν το νομικό κενό. «Τι θα ισχύσει για το 2015;».

Αυτό το κενό σχεδίαζε να καλύψει με τη διάταξη την οποία προωθούσε έως το απόγευμα της Τετάρτης το υπουργείο Οικονομικών, αλλά μετά τις αντιδράσεις και την κριτική για την αντιμετώπιση του ζητήματος στο παρά πέντε, ο κ. Αλεξιάδης αποφάσισε να μην κάνει τίποτα.

Ούτως ή άλλως, από την 1η Ιανουαρίου 2016, άλλη διάταξη η οποία οδεύει προς τη Βουλή θα ορίζει ότι για το χτίσιμο του αφορολογήτου θα μετρούν μόνο αποδείξεις δαπανών με πλαστικό χρήμα. Το χαρτοβασίλειο των αποδείξεων ήταν ήδη τελειωμένο, αλλά μια σειρά από επικοινωνιακά λάθη μετέτρεψαν την υπόθεση σε αλαλούμ.

Δυνητικά, στην αρχική εκδοχή της διάταξης, όποιος δεν δήλωνε στην εφορία το 10% του εισοδήματός του με αποδείξεις, θα κινδύνευε με φόρο 22% επί των αποδείξεων που θα του έλειπαν. Πρακτικά, τα τελευταία χρόνια οι φορολογούμενοι, οι οποίοι κάθονται πραγματικά να μετρήσουν χαρτάκι χαρτάκι τις δαπάνες τους για καφέδες, τυρόπιτες, παπούτσια και ρούχα, είναι ελάχιστοι ενώ οι έλεγχοι της εφορίας για τις απαιτούμενες αποδείξεις είναι απλώς ανύπαρκτοι.

Οι φορολογούμενοι στην πλειοψηφία τους δήλωναν το ποσό των απαιτούμενων αποδείξεων, η εφορία σπανίως (έως ποτέ) τις ζητούσε και ακόμα και στην περίπτωση που τις ζητούσε, λογιστές και φίλοι σίγουρα θα είχαν πάκο αποδείξεων για να κλείσει η ιστορία.

Προβληματισμοί και για το νέο καθεστώς

Αφήνοντας πίσω το χαρτοβασίλειο των αποδείξεων, από το 2016 έρχεται το πλαστικό χρήμα. Με εξαιρέσεις για ηλικιωμένους και κατοίκους δυσπρόσιτων περιοχών αλλά και με αρκετά ερωτηματικά για την αποτελεσματικότητα και τις δυσκολίες εφαρμογής του νέου μέτρου.

Οι προωθούμενες διατάξεις, πληροφορίες αναφέρουν πως θα ορίζουν την υποχρέωση των φορολογουμένων να «συλλέξουν» αποδείξεις αξίας ίσης με το 10% του εισοδήματός τους (και έως 10.500 ευρώ), για δαπάνες οι οποίες θα έχουν γίνει μόνο με τη χρήση πλαστικού χρήματος ή με τραπεζικά μέσα. Αν οι δαπάνες είναι οι ίδιες με αυτές που ίσχυαν έως πέρυσι, διατροφή, ένδυση, υπόδηση, φροντιστήρια (αλλά όχι ιδιωτικά σχολεία), υλικά και επισκευές κατοικίας, καύσιμα και άλλα, γεννάται ένα ζήτημα: πώς θα γίνεται, χωρίς να ταλαιπωρείται ο φορολογούμενος, ο διαχωρισμός των δαπανών με κάρτες, ανάμεσα σε αυτές που περνούν και σε αυτές που κόβονται.

Επιπλέον, λαμβάνοντας υπόψη τις δραματικές ελλείψεις στην αγορά σε μηχανήματα POS (ιδίως στην περιφέρεια), ακόμα και το 10% του εισοδήματος μπορεί να αποδειχθεί δύσκολη υπόθεση. Τα σχέδια αυτά όμως θα τα αξιολογήσουμε αφού δούμε τις τελικές διατυπώσεις της διάταξης νόμου, μάλλον την ερχόμενη εβδομάδα.