Υποδομές: Κεφάλαια από ΕΤΕπ και ιδιώτες ψάχνει η κυβέρνηση

Διαπιστώνουν πως η χώρα εξακολουθεί να χρειάζεται σειρά μεγάλων έργων (από τις επεκτάσεις του μετρό και του προαστιακού μέχρι το νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι και έργα στους τομείς του περιβάλλοντος και των logistics), χωρίς όμως πλέον να επαρκούν τα κοινοτικά κονδύλια του νέου ΕΣΠΑ 2014-2020.

Επειδή τα περισσότερα από τα μεγάλα έργα του προηγούμενου ΕΣΠΑ (όπως το μετρό Θεσσαλονίκης, οι τέσσερις εργολαβίες στην Παραϊόνια Οδό, κάθετοι άξονες της Εγνατίας, οι πέντε οδικοί άξονες με συμβάσεις παραχώρησης), είτε έχουν κολλήσει, είτε καθυστερούν, θα απαιτηθούν κονδύλια και από τη νέα προγραμματική περίοδο.

Ετσι δεν περισσεύει ούτε ένα ευρώ για τη χρηματοδότηση των νέων μεγάλων έργων που είχαν δρομολογηθεί από τις υπηρεσίες του πρώην υπουργείου Υποδομών τα τελευταία χρόνια.

Γι' αυτό και στην κυβέρνηση ρίχνουν νερό στο κρασί τους όσον αφορά στην εμπλοκή των ιδιωτών στη χρηματοδότηση και, στη συνέχεια, στην εκμετάλλευση των νέων έργων, όπως για παράδειγμα η περίφημη γραμμή 4 του μετρό της Αθήνας που εξαγγέλλεται εδώ και χρόνια χωρίς να προχωράει.

Ακόμα και αν η ΕΤΕπ πειστεί να χρηματοδοτήσει τμήμα του κόστους κατασκευής της νέας γραμμής (περί το 1,3 δισ. ευρώ), θα χρειαστούν και ιδιωτικά κεφάλαια αφού τα κρατικά ταμεία είναι άδεια.

Η αυξημένη συμμετοχή ιδιωτών είναι προϋπόθεση για τη χρηματοδότηση έργων από το νέο Αναπτυξιακό Επενδυτικό Ταμείο της Ε.Ε., γνωστό ως «πακέτο Γιούνκερ», το οποίο θα τεθεί σε λειτουργία από τις αρχές του 2016.

Στην κυβέρνηση κατανοούν πλέον πως με τα κονδύλια του νέου ΕΣΠΑ να οδεύουν προς την ολοκλήρωση παλαιών έργων, όπως οι πέντε οδικοί άξονες, το μετρό Θεσσαλονίκης κ.λπ., και το ρίσκο της χώρας να παραμένει στα ύψη (συνεπώς καθίσταται δύσκολη η προσέλευση ιδιωτών επενδυτών χωρίς κοινοτικό... δάκτυλο), μοναδική ελπίδα είναι η στήριξη από το «πακέτο Γιούνκερ».

Επειδή το ΕΣΠΑ τελείωσε πριν καν αρχίσει για τις υποδομές, όλοι επενδύουν πλέον στο «πακέτο Γιούνκερ», αν και οι όροι του τελευταίου είναι συγκεκριμένοι: Χρηματοδοτεί ιδιωτικές επενδύσεις, με συμμετοχή δημοσίου ενίοτε, και με αυστηρά κριτήρια βιωσιμότητας. Γι' αυτό και δεν θα εφαρμοστεί το μοντέλο του «Ελευθέριος Βενιζέλος» στη σύμβαση παραχώρησης του νέου αεροδρομίου στο Καστέλι Ηρακλείου, γι' αυτό κυβερνητικά στελέχη υποστήριζαν την προηγούμενη εβδομάδα πως στη γραμμή 4 του μετρό μπορεί να εμπλακούν ιδιώτες οι οποίοι, όμως, δεν θα έχουν έσοδα από τα εισιτήρια, αλλά π.χ. μέσω πληρωμών διαθεσιμότητας (το δημόσιο θα πληρώνει «ενοίκιο», ανάλογα με την πορεία ολοκλήρωσης και στη συνέχεια το επίπεδο συντήρησης/υπηρεσιών του έργου), αξιοποίησης των σταθμών ως εμπορικά σημεία κ.λπ.

Σενάρια για τη χρηματοδότηση έχουν πέσει στο τραπέζι, αλλά προγραμματισμός είναι δύσκολο να γίνει, αν δεν τελειώσουν τα παζάρια με τις υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τα βαλτωμένα έργα του προηγούμενου ΕΣΠΑ.

Όπως εξηγούσε ανώτατος κυβερνητικός παράγοντας την περασμένη εβδομάδα, «όταν έχεις κολλημένο το μετρό της Θεσσαλονίκης, όταν έχεις κολλημένο τον Μορέα (σ.σ. Κόρινθος – Τρίπολη – Καλαμάτα), όταν έχεις κολλημένα όλα τα έργα στην Παραϊόνια, τα έχουμε κληρονομιά, για πείτε μου τι προγραμματισμό θέλετε να κάνουμε;»

Ο ίδιος εξηγούσε πως είναι πολύ σημαντικό να ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις, γιατί τα βαλτωμένα έργα είναι μεγάλο κομμάτι του προηγούμενου ΕΣΠΑ που επειδή δεν θα τελειώσουν τον Δεκέμβριο του 2015, θα μεταφερθούν στη νέα προγραμματική περίοδο. Πιθανώς ορισμένα από τα έργα να χρειαστούν επαναπροκήρυξη για να καλυφθούν οι απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Σε κάθε περίπτωση, η αυξημένη εμπλοκή ιδιωτών στα επόμενα μεγάλα έργα στην Ελλάδα θεωρείται δεδομένη, αφού δεν περισσεύουν ούτε κοινοτικά, ούτε κρατικά κονδύλια, αλλά υφίστανται και οι αυστηροί κανόνες του «πακέτου Γιούνκερ».

Αν για παράδειγμα ενταχθεί στο νέο ΕΣΠΑ η επέκταση του προαστιακού προς Λαύριο και Ραφήνα, τότε τα άλλα έργα σταθερής τροχιάς θα χρειαστούν σίγουρα και ιδιωτικά κεφάλαια, με δεδομένη τη στενότητα πόρων.