«Δεν υπάρχει πιθανότητα οι ελληνικές αρχές να μπορέσουν να πληρώσουν τις υποχρεώσεις τους αν δεν υπάρξει συμφωνία με τους δανειστές». Η διαπίστωση περιέχεται σε έγγραφο του ΔΝΤ με ημερομηνία 14 Μαΐου που συντάχθηκε με αφορμή τη συνάντηση του διοικητικού συμβουλίου για την Ελλάδα και το οποίο αποκαλύπτει το Channel 4 και ο δημοσιογράφος Paul Mason.
Η αναφορά γίνεται για τις πληρωμές που πρέπει να κάνει η κυβέρνηση προς το Ταμείο τον Ιούνιο και οι οποίες συνολικά ανέρχονται σε 1,5 δισ. ευρώ για το συγκεκριμένο μήνα. Η πρώτη πληρωμή θα πρέπει να γίνει στις 5 Ιουνίου και πιθανότατα δεν υπάρχουν οι πόροι. Συνολικά ως τον Αύγουστο οι υποχρεώσεις προς ΔΝΤ και ΕΚΤ φτάνουν τα 11 δισ. ευρώ.
Στο έγγραφο γίνεται αναφορά στη μερική πρόοδο που υπήρξε σε συγκεκριμένους τομείς: μεταρρυθμίσεις σε ΦΠΑ, είσπραξη φόρων και «κόκκινα δάνεια».
Με δεδομένο όμως το ασφυκτικό χρονοδιάγραμμα και την αυξανόμενη ένταση στις σχέσεις ΔΝΤ και Ευρωπαίων, ο δημοσιογράφος διαπιστώνει ότι η Σύνοδος Κορυφής στη Ρίγα την επόμενη εβδομάδα δείχνει να είναι η τελευταία ευκαιρία για να κλείσει συμφωνία πριν η χώρα τεχνικά πτωχεύσει έναντι των πιστωτών της στις αρχές Ιουνίου.
Το κείμενο, πάντως, δείχνει να επιβεβαιώνει ότι υπάρχει «μομέντουμ» προς μια συμφωνία, αναφέρει το ρεπορτάζ.
Στο έγγραφο αναφέρονται τα ανοικτά θέματα που δεν επιτρέπουν τη συμφωνία: μεταρρυθμίσεις στο ασφαλιστικό, απορρύθμιση στην αγορά εργασίας και η επαναπρόσληψη 4000 πρώην εργαζομένων στο Δημόσιο τομέα. Σε αυτό αναγνωρίζεται πρόοδος στο κομμάτι των εργασιακών, δείχνοντας ότι η επαναπροσλήψεις και το ασφαλιστικό είναι τα μεγάλα μέτωπα για να γίνει συμφωνία εντός της εβδομάδας.
Οι διαφορές των δανειστών
Το έγγραφο ωστόσο αποκαλύπτει κρίσιμες διαφορές μεταξύ της ΕΚΤ, της Ε.Ε. και του ΔΝΤ που μπορεί να οδηγήσουν σε κατάρρευση τις συνομιλίες, όπως υποστηρίζει ο δημοσιογράφος. Βασικά, η Ε.Ε. επιδιώκει μια συμφωνία η οποία θα συγκεράζει τις διαφορές και θα επιτρέπει να συνεχιστεί η στήριξη του τραπεζικού συστήματος, ενώ το ΔΝΤ ξεκαθαρίζει ότι δεν μπορεί να προχωρήσει σε αυτό που αποκαλεί «quick and dirty» αξιολόγηση, δηλαδή μια γρήγορη και πρόχειρη συμφωνία που υπερβαίνει το καταστατικό του.
Το ΔΝΤ αποκαλύπτει ότι, αν και αυτό δεν μπορεί να χρηματοδοτήσει στην παρούσα φάση τη χώρα, μεταξύ των Ευρωπαίων υπάρχει συζήτηση για μερικές εκταμιεύσεις επί τη βάσει επιμέρους συμφωνιών (αν υπάρχει φως στο βάθος του τούνελ), αλλά είναι ξεκάθαρο ότι δεν υπάρχει κοινή γραμμή στην Ευρώπη για αυτό το θέμα σε αυτή τη φάση.
Το χρέος
Οι Ευρωπαίοι έχουν συμφωνήσει να μειώσουν τις απαιτήσεις τους για το πρωτογενές πλεόνασμα 3% του ΑΕΠ τα επόμενα δύο χρόνια. ΤΟ ΔΝΤ από την πλευρά του τονίζει ότι «ξεκαθαρίσαμε ότι δεν θα γίνει εκταμίευση αν δεν υπάρξει πλήρη συμφωνία σε τεχνικό επίπεδο η οποία θα προκύψει μετά από ολοκληρωμένο review». Το Ταμείο πρέπει να παίξει με τους κανόνες του και δεν θα τους υπερβεί, κάτι που σημαίνει ότι πρέπει να εξεταστεί και η βιωσιμότητα του χρέους.
Χαρακτηριστικό είναι ότι τα στελέχη του ΔΝΤ έχουν δηλώσει ότι δεν θα φέρουν καμία αξιολόγηση στο διοικητικό συμβούλιο του Ταμείου αν δεν έχει συζητηθεί απευθείας με τους Ελληνες υπουργούς.
Όπως επισημαίνεται, το ΔΝΤ δεν πιέζει τους Ευρωπαίους για ελάφρυνση χρέους αλλά τονίζει ότι τα μεγέθη πρέπει να βγαίνουν. Υπάρχει αντίστροφη σχέση μεταξύ μεταρρυθμίσεων και βιωσιμότητας. Ελληνικές πηγές που επικαλείται το ρεπορτάζ επισημαίνουν ότι το Ταμείο μπορεί να επιδιώξει να μεταβιβάσει τα δάνεια που χορήγησε στον ESM αν με βάση τους κανόνες του δεν μπορεί να υπογράψει τη συμφωνία.
Την ίδια στιγμή πάντως η κατάσταση στην οικονομία χειροτερεύει γρήγορα: «Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια είναι σε πολύ υψηλά επίπεδα και -κοιτώντας μπροστά- το σύστημα μπορεί να υποφέρει από σημαντικό stress. Το προσωπικό σημειώνει τη δραματική χειροτέρευση της κουλτούρας πληρωμών στη χώρα».