Παζάρι μέχρι τέλους για το ευρωπαϊκό QE

Στη σκιά των ανακοινώσεων που θα κάνει το μεσημέρι ο Μάριο Ντράγκι για το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, η ΕΚΤ ενέκρινε χθες, όπως αναμενόταν το αίτημα της Αθήνας για ενεργοποίηση του έκτακτου μηχανισμού ρευστότητας της ΤτΕ (ELA) προκειμένου να είναι απόλυτα θωρακισμένες οι τράπεζες το επόμενο κρίσιμο διάστημα.

Το πράσινο φως δόθηκε για δύο εβδομάδες (όπως είναι ο κανονισμός και η αίτηση που υπεβλήθη), μέχρι δηλαδή την επόμενη συνεδρίαση του Δ.Σ. της ΕΚΤ.

Οι πληροφορίες του Euro2day.gr αναφέρουν ότι οι τέσσερις ελληνικές τράπεζες κατόπιν της σχετικής έγκρισης από την ΕΚΤ θα αποκτήσουν δυνητική πρόσβαση σε ρευστότητα ύψους 10-12 δισ. ευρώ. «Δυνητική» καθώς με τα σημερινά δεδομένα δεν είναι βέβαιο ότι θα χρειαστεί να κάνουν χρήση της συγκεκριμένης επιλογής.

Το επιτόκιο με το οποίο θα δανείζονται από τον ELA ανέρχεται σε 1,55% (παρεμβατικό επιτόκιο της ΕΚΤ συν περιθώριο 1,5%).

Τραπεζικοί κύκλοι σχολίαζαν ότι με την κίνηση αυτή προστατεύεται ουσιαστικά αφενός το ελληνικό δημόσιο όσον αφορά την ενίσχυση των ταμειακών διαθεσίμων μέσω της έκδοσης εντόκων γραμματίων του, αφετέρου οι ίδιες οι τράπεζες δεδομένης της εκροής καταθέσεων που παρατηρείται το τελευταίο χρονικό διάστημα.

Στην περίπτωση που οι τέσσερις τράπεζες κάνουν χρήση της ρευστότητας του ELA, και χρειασθούν επιπλέον κεφάλαια, τότε βάσει της διαδικασίας προβλέπεται η κατάθεση στην ΕΚΤ νέου αιτήματος.

Το πρόγραμμα Ντράγκι

Το μεγάλο στοίχημα, όμως, για την Ευρώπη σήμερα αφορά το περιβόητο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης που όλοι περιμένουν να ανακοινώσει ο Μάριο Ντράγκι. Η αγορά κρατικών ομολόγων είναι το επόμενο χαρτί στη μάχη της ΕΚΤ προκειμένου να αποφύγει τον αποπληθωρισμό και να τονώσει την ανάπτυξη.

Ωστόσο, όπως όλες οι μεγάλες αποφάσεις στην Ευρώπη τα τελευταία χρόνια, έτσι και αυτή όλα δείχνουν ότι θα είναι αποτέλεσμα συμβιβασμών, ικανών να θέσουν σε κίνδυνο την ίδια την επιτυχία του.

Τα καυτά ερωτήματα αφορούν τα εξής:

* Ποιο θα είναι το μέγεθος του προγράμματος και κατά πόσον θα είναι αρκετό για να πετύχει το στόχο του. Πληροφορίες το τοποθετούν από 500 – 600 δισ. έως και 1 τρισ. ευρώ.
* Ποιος θα αναλάβει το ρίσκο από τις αγορές κρατικών ομολόγων. Η Γερμανία πιέζει προς την κατεύθυνση η κάθε Εθνική Κεντρική Τράπεζα να έχει την ευθύνη για τυχόν ζημία, εξέλιξη που πρακτικά αποτελεί ένα βήμα πίσω προς την προσπάθεια αμοιβαιοποίησης χρέους και κατά πολλούς αναλυτές ναρκοθετεί το πρόγραμμα ήδη από την αρχή.

Οι εξελίξεις τρέχουν υπό τις ασφυκτικές πιέσεις της Γερμανίας με την Αγκελα Μέρκελ να καλεί την ΕΚΤ να μην προχωρήσει σε κινήσεις που «θα κόψουν την 'όρεξη' των χωρών για μεταρρυθμίσεις»

Οι πληροφορίες που διέρρευσαν χθες στον διεθνή τύπο αναφέρουν ότι η πρόταση του Εκτελεστικού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας προβλέπει αγορές κρατικών ομολόγων 50 δισ. ευρώ το μήνα για ένα ή δύο χρόνια. Μάλιστα η εκτίμηση είναι ότι το πρόγραμμα θα ξεκινήσει το Μάρτιο και θα ολοκληρωθεί κάποια στιγμή στα τέλη του 2016.

Υπενθυμίζεται ότι την Παρασκευή το γερμανικό περιοδικό Spiegel μετέδωσε πως η ΕΚΤ θα αναθέσει στις εθνικές κεντρικές τράπεζες να αγοράσουν τα ομόλογα των χωρών τους, με ανώτατο όριο το 20% με 25% του ποσού που κυκλοφορεί στη δευτερογενή αγορά.

Τα ελληνικά ομόλογα

Οι αποφάσεις της ΕΚΤ ειδικά στο ενδεχόμενο να μην περιληφθούν τα ελληνικά ομόλογα στο πρόγραμμα αναμένεται να είναι ένα από τα κορυφαία θέματα αντιπαράθεσης Ν.Δ. - ΣΥΡΙΖΑ στην τελική ευθεία για τις εκλογές.
Ηδη απέναντι σε αυτόν τον κίνδυνο ανταλλάχτηκαν πυρά μεταξύ Μαξίμου και Κουμουνδούρου για το ποιος θα έχει την ευθύνη.

Όπως είναι γνωστό η ΕΚΤ περιλαμβάνει στις αγορές ομόλογα «υψηλής ποιότητας» που κατατάσσονται στην επενδυτική βαθμίδα. Τα ελληνικά ομόλογα ανήκουν ακόμα στην κατηγορία «junk» (σκουπίδια) και γίνονται σήμερα αποδεκτά επειδή η Ελλάδα είναι σε πρόγραμμα προσαρμογής.

Εκτιμάται ότι ανάλογος όρος μπορεί να υπάρξει και στο πρόγραμμα QE αλλά το μεγάλο ζήτημα είναι, δεδομένων των πολιτικών εξελίξεων, τι θα συμβεί μετά τις 28 Φεβρουαρίου και αν θα υπάρξει συμφωνία ή επέκταση του προγράμματος που θα καλύπτει τις απαιτήσεις της ΕΚΤ.

Δεδομένης της συγκυρίας, στην Αθήνα εκφράζονται φόβοι για τον κίνδυνο «εξαίρεσης» της Ελλάδας, ενώ ορισμένοι υποστηρίζουν ότι είναι πιθανό να τεθούν ορισμένοι όροι με τρόπο που δεν θα επιτρέπει την αγορά ελληνικών ομολόγων, τουλάχιστον στην αρχή του προγράμματος.

Όπως είπε και ο Γκίκας Χαρδούβελης πρόσφατα, η Ελλάδα είναι ο «ιδανικός προορισμός» για το QE, δεδομένων του αποπληθωρισμού και των υψηλών επιτοκίων.

Σε κάθε περίπτωση πάντως, στο σενάριο όπου η χώρα μετέχει στο πρόγραμμα τα ποσά που θα μπορέσουν να αγοραστούν είναι περιορισμένα. Αφενός λόγω του μικρού ποσοστού που έχει η Αθήνα στο μετοχικό κεφάλαιο της ΤτΕ (2,9%) γεγονός που αποτελεί κριτήριο για το μέγεθος των αγορών και αφετέρου γιατί μεγάλο μέρος του ελληνικού χρέους βρίσκεται στα χέρια του «επίσημου τομέα» (κράτη, ΔΝΤ, ESM).

Οι συμβολισμοί ωστόσο είναι σημαντικοί...