Νέα «όπλα» για το χρηματιστήριο

Oσοι πόνταραν σε μετεκλογικές χρηματιστηριακές περιπέτειες για να αγοράσουν ελληνικές μετοχές στα χαμηλά, διαψεύστηκαν. Η χρηματιστηριακή αγορά -επί του παρόντος τουλάχιστον- επιλέγει να ακούει κυρίως τα ευχάριστα νέα, υποεκτιμώντας τα υπόλοιπα. Και ενώ πολλοί θεωρούν πως υπάρχει αρκετός κίνδυνος στα τρέχοντα επίπεδα τιμών, κάποιοι άλλοι μιλούν για «νέα όπλα» που διαθέτει πλέον η ελληνική οικονομία και η κεφαλαιαγορά της.

Η χρηματιστηριακή αγορά έχει την τάση το τελευταίο χρονικό διάστημα να ακούει περισσότερο τα ευχάριστα νέα παρά τα δυσάρεστα. Τα τεχνικά σήματα σήμερα εξακολουθούν να είναι θετικά και σε γενικές γραμμές το κλίμα παραμένει «θερμό», έπειτα από ένα μικρό διάλειμμα κατά την προεκλογική περίοδο. Έτσι, εξελίξεις που θα μπορούσαν να επηρεάσουν αρνητικά το κλίμα, τελικά επί του παρόντος δεν δείχνουν να επηρεάζουν δραστικά την πορεία του Γενικού Δείκτη, όπως για παράδειγμα:

*Η συνεχιζόμενη και μεγάλης έκτασης υποχώρηση των εξαγωγών εδώ και αρκετούς μήνες.

*Η διαφαινόμενη πολιτική αδυναμία της κυβέρνησης να υλοποιήσει μέσα στους επόμενους μήνες μια σειρά ιδιωτικοποιήσεις και μνημονιακές υποχρεώσεις (π.χ. «μικρή ΔΕΗ», απολύσεις στο δημόσιο, πώληση ΟΛΠ).

*Μια γενικότερη δυσφορία των ξένων πως από το φθινόπωρο μέχρι σήμερα έχουν σταματήσει οι μεταρρυθμιστικές προσπάθειες της κυβέρνησης, σε μια προσπάθεια της τελευταίας να διατηρήσει το «πάνω χέρι» στις δημοσκοπήσεις.

*Το εκλογικό αποτέλεσμα των ευρωεκλογών, το οποίο έχει δημιουργήσει αβεβαιότητα για τις χρονικές αντοχές της παρούσας κυβέρνησης, με άλλους να «υποπτεύονται» πρόωρες εκλογές μετά τις διακοπές του καλοκαιριού (για να υπάρξει κυβέρνηση με νωπή λαϊκή εντολή, η οποία θα επαναδιαπραγματευθεί την υπόθεση του δημόσιου χρέους) και άλλους στις αρχές του 2015, λόγω της αδυναμίας ψήφισης νέου Προέδρου της Δημοκρατίας από την παρούσα Βουλή. Μάλιστα, η σύνθεση της κυβέρνησης αποσκοπούσε σε πολλές περιπτώσεις όχι τόσο στο έργο που θα παραχθεί, αλλά στη συνοχή των κοινοβουλευτικών κομμάτων των δύο μεγάλων κομμάτων και στο κομμάτι των εντυπώσεων.

Ωστόσο, σε αντίθεση με τα παραπάνω, οι ξένοι επενδυτές παραμένουν «ζεστοί» με το ελληνικό χρηματιστήριο και οι αναλυτές ανεβάζουν συνεχώς τις τιμές-στόχους των ελληνικών τίτλων, μιλώντας επίσης με καλά λόγια και για τις ελληνικές τράπεζες.

Το αξιοπρόσεκτο είναι πως τα θετικά σχόλια των διεθνών οίκων για τις τράπεζες έρχονται σε μια περίοδο πολλών ανοιχτών μετώπων για το εγχώριο (και όχι μόνο) χρηματοπιστωτικό σύστημα, όπως για παράδειγμα τα υλοποιούμενα ευρωπαϊκά stress tests ή ο τρόπος αντιμετώπισης των υπερχρεωμένων επιχειρήσεων και νοικοκυριών, τομέας στον οποίο οι ελληνικές τράπεζες δεν έχουν απαντήσει πειστικά.

Υπάρχει, όμως, και ένας παράγοντας που μπορεί μεν να μην απασχολεί σε μεγάλο βαθμό τους ξένους, αλλά αντίθετα τρομάζει πολλά από τα υψηλόβαθμα στελέχη της πραγματικής οικονομίας: το σενάριο που θέλει η οικονομία να σταθεροποιείται κοντά στα τρέχοντα επίπεδα και στη συνέχεια να ακολουθεί μια «ευθεία γραμμή».

«Σε περίπτωση που μέσα στην επόμενη διετία ή τριετία δεν δούμε σημαντικούς ρυθμούς τόνωσης της ζήτησης, τότε θα κινδυνεύσουμε να δούμε σειρά από παραγωγικούς κλάδους της οικονομίας να βάζουν λουκέτο. Πολλές μεγάλες επιχειρήσεις σήμερα βρίσκονται βυθισμένες στο τέλμα, έχοντας εξαντλήσει το αμυντικό τους οπλοστάσιο απέναντι στην κρίση. Αν δεν αλλάξει κάτι δραστικά, η διακοπή των δραστηριοτήτων τους θα πρέπει να θεωρείται αναμενόμενη».

Με αυτά τα δεδομένα, το μεγάλο ερώτημα πολλών επενδυτών είναι γιατί οι ξένοι επενδυτές δεν βλέπουν όλες αυτές τις δυσκολίες που με αρκετοί ευκολία βλέπουν όλοι οι υπόλοιποι. Μήπως αυτό οφείλεται στον βραχυπρόθεσμο χαρακτήρα των hedge funds, τα οποία επί του παρόντος παραμένουν στο Χ.Α. και θα... «αδειάσουν» ξαφνικά τις θέσεις τους σε κάποια μελλοντική χρονική στιγμή, όταν κάτι άλλο συμβεί σε μια άλλη γωνιά του πλανήτη;

Κόντρα στους παραπάνω προβληματισμούς, πολλοί είναι εκείνοι που υποστηρίζουν πως η ελληνική χρηματιστηριακή αγορά διαθέτει μια σειρά νέα «όπλα», ικανά -κάτω από προϋποθέσεις- να οδηγήσουν σε ανώτερα επίπεδα αποτιμήσεων τις ελληνικές μετοχές.

Αλλαγή ευρωπαϊκού περιβάλλοντος

Το πρώτο όπλο είναι οι γενικότερες εξελίξεις στο ευρωπαϊκό ζήτημα και οι κινήσεις που γίνονται στο μέτωπο Βορρά-Νότου. Σύμφωνα με πολλούς, τα πρόσφατα μέτρα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας αποτελούν τη συνέχεια μια πολιτικής προσέγγισης Βορρά-Νότου που έχει ξεκινήσει από την ανάληψη των καθηκόντων του Μάριο Ντράγκι. Σύμφωνα με την άποψη αυτή, το γεγονός ότι το ρίσκο του ευρώ έχει περιοριστεί δραστικά στην Ευρώπη ή ότι τα spreads των χωρών του ευρωνότου έχουν συρρικνωθεί δραστικά ή, τέλος, ότι από φέτος αναμένονται θετικοί ρυθμοί ανάπτυξης σε ολόκληρο τον Νότο (πλην της Κύπρου), οφείλεται επί της ουσίας σε μια τέτοια πολιτική.

Πριν από 15 μήνες ο νέος (τότε) πρόεδρος του Eurogroup, Γ. Ντάισελμπλουμ, είχε προκαλέσει τρόμο όταν άνοιξε τον δρόμο για «κουρέματα» καταθετών σε ολόκληρη την Ευρώπη. Εκείνο τον μήνα, μάλιστα, είχαν επανέλθει οι ανησυχίες γύρω από τις ελληνικές τράπεζες και είχαν παρατηρηθεί κάποιες εκροές καταθέσεων.

Σήμερα, το κλίμα είναι εντελώς διαφορετικό και δεν είναι τυχαίο πως τέσσερις ελληνικές τράπεζες άντλησαν 8,3 δισ. ευρώ μέσα σε δύο μόλις μήνες και μάλιστα (σχεδόν αποκλειστικά) από το εξωτερικό. Επίσης, ο ίδιος ο κ. Ντάισελμπλουμ προβαίνει σε συχνότατες δηλώσεις για την ανάγκη κοινωνικής συνοχής στην Ευρώπη και για μέτρα προκειμένου να μειωθεί η ανεργία, εκπέμποντας ένα πολύ διαφορετικό μήνυμα σε σχέση με το παρελθόν.

Τα μεγάλο ερώτημα, βέβαια, που αφορά στην Ελλάδα είναι η στάση που θα κρατήσουν οι Ευρωπαίοι στο ζήτημα της αναδιάρθρωσης του χρέους κάπου γύρω στο τέλος 2014-αρχές 2015. Ωστόσο η αγορά ούτε φαίνεται να ανησυχεί ιδιαίτερα για το τελικό αποτέλεσμα (συνδυασμός μεγάλης επιμήκυνσης και χαμηλότερων επιτοκίων), αλλά ούτε και να φοβάται ιδιαίτερα τον πολιτικό κίνδυνο, θεωρώντας αρκετά πιθανό σενάριο την εύρεση κάποιων διαχειρίσιμων λύσεων ακόμη και αν στην ελληνική κυβέρνηση μετείχε ο ΣΥΡΙΖΑ.

Οι ευκαιρίες της κρίσης

Επίσης, μια ομάδα ξένων και εγχώριων επενδυτών πιστεύει πως τώρα είναι η κατάλληλη εποχή επενδύσεων στην Ελλάδα, αν θέλει κάποιος να εκμεταλλευθεί τις ευκαιρίες που αναδύονται μετά από μια μεγάλη κρίση.

Ειδικότερα σε ό,τι αφορά το Χ.Α., οι ξένοι ξεκίνησαν τις τοποθετήσεις τους είτε από τις τράπεζες είτε από ισχυρούς επιχειρηματικούς ομίλους με θετικές προοπτικές (π.χ. Μυτιληναίος, ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ, ΑΕΕΑΠ ακινήτων).

Πέραν αυτών, όμως, έχουν ήδη αρχίσει να ξεχωρίζουν οι εταιρείες που φαίνεται ότι όχι μόνο θα επιβιώσουν, αλλά και θα παίξουν πρωταγωνιστικό ρόλο μετά τον τερματισμό της κρίσης. Αρκετές από αυτές τις εταιρείες (με τις παρεμβάσεις των τραπεζών ή και όχι) θα μετατραπούν σε «εθνικούς πρωταθλητές» και θα αποκτήσουν ευρύτερο ρόλο στην εγχώρια ή και στην ευρωπαϊκή οικονομία.

Σε άλλες πάλι περιπτώσεις, οι ισχυρές επιχειρήσεις κάθε κλάδου θα πάρουν τα μερίδια αγοράς των υπολοίπων όχι μέσα από εξαγορές και απορροφήσεις, αλλά επειδή οι τελευταίες είτε θα κλείσουν είτε θα συρρικνωθούν.
Αποτέλεσμα όλων των παραπάνω είναι αρκετές ισχυρές εισηγμένες εταιρείες να έχουν προσελκύσει το επενδυτικό ενδιαφέρον και να αποτιμώνται όχι μόνο με βάση τις τρέχουσες οικονομικές τους επιδόσεις, αλλά και με βάση τις προοπτικές τους.

Βλέπουν ανάκαμψη της οικονομίας

Ισως το σημαντικότερο όπλο της αγοράς είναι οι εκτιμήσεις για το μέλλον της ελληνικής οικονομίας. Ακόμη και οι «σκληροί» ξένοι οίκοι και οργανισμοί που μιλούσαν για ύφεση και το 2014, τώρα έχουν αλλάξει γνώμη και απλώς αμφιβάλλουν για το ύψος του θετικού αποτελέσματος.

Όσο και αν οι εξαγωγές (δεν είναι τυχαία η πρόσφατη αναφορά του κ. Τόμσεν του ΔΝΤ επί του θέματος) αποτελούν την αχίλλειο πτέρνα στη φετινή πορεία της οικονομίας, έχουν έρθει τρεις άλλοι παράγοντες να αντιμετωπίσουν το ζήτημα, τουλάχιστον σε βραχυμεσοπρόθεσμη βάση: η καλύτερη έναντι των αρχικών προβλέψεων πορεία του εισερχόμενου τουρισμού, η έπειτα από χρόνια ανάκαμψη της διεθνούς ναυτιλίας και η επιβεβαίωση όσων εδώ και χρόνια φώναζαν πως η βελτίωση της ψυχολογίας στην οικονομία θα μπορούσε να σταθεροποιήσει την κατανάλωση.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η φετινή ανάκαμψη θα είναι χαμηλή και δύσκολα θα ξεπεράσει το 1%, και μάλιστα επί ενός πολύ χαμηλού πλέον ΑΕΠ της χώρας. Το μεγάλο ζητούμενο είναι το πώς από το 2015 και μετά η ελληνική οικονομία θα μπει σε έντονους ρυθμούς ανάπτυξης, οι οποίοι σε κάποιο βαθμό να θυμίζουν τα προ κρίσης επίπεδα.

Και ενώ από «τεχνική άποψη» μια τέτοια πρόβλεψη δείχνει αδύνατη, παράγοντες της αγοράς επιμένουν πως το ζήτημα είναι πολιτικό και τελικά εφικτό, από τη στιγμή που οι Βόρειοι και οι Νότιοι συμφωνήσουν σε αμοιβαίες δεσμεύσεις: συνέχιση της δημοσιονομικής προσαρμογής από τους δεύτερους, χαλάρωση της χρηματοδότησης για επιχειρηματικούς και επενδυτικούς σκοπούς από τους πρώτους.

Ειδικότερα για την περίπτωση της Ελλάδας, οι αισιόδοξοι παραθέτουν μια σειρά επιχειρημάτων:

*Το κόστος εργασίας στην Ελλάδα είναι πλέον πολύ χαμηλό και αυτό σε συνδυασμό με μια κάποια υποχώρηση του ενεργειακού κόστους θα τονώσει ως ένα βαθμό την ανταγωνιστικότητα της χώρας σε σχέση με πέρυσι. Επιπλέον, μια σειρά μεγάλων επενδυτικών προγραμμάτων όπως το Ελληνικό, ο αγωγός TAP και άλλα μικρότερα που ελπίζεται να αναπτυχθούν, εκτιμάται πως μπορούν να τονώσουν τη ζήτηση σε πολλούς κλάδους.

*Βελτιωμένη ανταγωνιστικότητα θα υπάρξει σε περίπτωση υποχώρησης της συναλλαγματικής ισοτιμίας του ευρώ σε σχέση με το αμερικανικό δολάριο.

*Οι Ευρωπαίοι θα μπορούσαν να διευκολύνουν τις πρώτες χρηματοδοτήσεις του νέου ΕΣΠΑ προς τον Νότο (και προς την Ελλάδα) προκειμένου μέσα στα αμέσως επόμενα χρόνια να εισρεύσουν ταυτόχρονα κεφάλαια τόσο του υπάρχοντος, όσο και του επόμενου κοινοτικού προγράμματος.

Όλα αυτά, βέβαια, θα πρέπει να επιβεβαιωθούν και στην πράξη, καθώς η πλειονότητα των επιχειρηματιών δεν συμμερίζεται ένα τόσο ευνοϊκό σενάριο.

Αντίθετα, επισημαίνει ένα βουνό προβλημάτων που σχετίζεται με την έλλειψη ρευστότητας, τα δυσβάστακτα επιτόκια, την υψηλή φορολογία και την απίστευτη γραφειοκρατία.