Τράπεζες: Ερχονται προβλέψεις «μαμούθ»

Προβλέψεις «μαμούθ», ύψους τουλάχιστον 8,7 δισ. ευρώ, πρέπει να σχηματίσουν ως το τέλος του 2014 οι τέσσερις συστημικές τράπεζες χωρίς να είναι σίγουρο ότι θα καταστούν αρκετές καθώς εκκρεμεί η οριστικοποίηση των κεφαλαιακών αναγκών μετά την περσινή άσκηση προσομοίωσης.

Με βάση τη διαγνωστική μελέτη που ολοκλήρωσε το 2012 η BlackRock, οι αναμενόμενες ζημίες πιστωτικού χαρτοφυλακίου των συστημικών τραπεζών ως τον Δεκέμβριο του 2014 υπολογίζονται στα 22,1 δισ. ευρώ. Μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2013 τα πιστωτικά ιδρύματα σχημάτισαν προβλέψεις 13,4 δισ. ευρώ και ως εκ τούτου υπολείπονται πρόσθετες προβλέψεις 8,7 δισ. ευρώ.

Πρόκειται για ποσό που έχει υπολογισθεί στον προσδιορισμό των κεφαλαιακών αναγκών των τραπεζών τον Δεκέμβριο του 2012 και έχει καλυφθεί κεφαλαιακά από τις αυξήσεις του περασμένου καλοκαιριού. Οι τράπεζες διαθέτουν, δηλαδή, την απαιτούμενη κεφαλαιακή επάρκεια, ώστε από το δ΄ τρίμηνο του 2013 ως το τελευταίο τρίμηνο του 2014 να σχηματίσουν προβλέψεις 8,7 δισ. ευρώ.

Αυτό σημαίνει ότι το εγχώριο τραπεζικό σύστημα μπορεί να αντέξει την αύξηση των επισφαλειών ως και περίπου 17,5 δισ. ευρώ, χωρίς να μειωθεί ο συντελεστής κάλυψης μη εξυπηρετούμενων δανείων, ο οποίος ανέρχεται σε περίπου 50%.

Το ερώτημα είναι αν το παραπάνω «μαξιλάρι» αρκεί για να θεωρηθούν θωρακισμένα κεφαλαιακά τα πιστωτικά ιδρύματα έναντι της ανόδου των επισφαλειών ως το τέλος του 2014.

Η πρώτη ένσταση προκύπτει από το γεγονός ότι οι παραδοχές ακόμη και του δυσμενούς σεναρίου της BlackRock I αποδείχθηκαν πιο ήπιες από την πραγματικότητα.

Η ύφεση τη διετία 2012-13 ήταν μεγαλύτερη από αυτήν που προέβλεπε το κακό σενάριο της διαγνωστικής μελέτης, όπως και η πορεία της ανεργίας. Για το 2014 το δυσμενές σενάριο της BlackRock I προέβλεπε ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας κατά 1%, ενώ οι επίσημες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για ανάπτυξη 0,6%.

Παρά το γεγονός, όμως, ότι η πραγματικότητα αποδείχθηκε πιο άγρια και από το δυσμενές σενάριο της BlackRock I, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια κινήθηκαν εντός των προβλέψεων κυρίως λόγω των αναχρηματοδοτήσεων και των ρυθμίσεων.

Με βάση την προβολή των στοιχείων της Τράπεζας της Ελλάδος και των δημοσιευμένων οικονομικών καταστάσεων που διενήργησε πρόσφατα η PriceWaterhouseCoopers, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (NPLs) στις 30 Σεπτεμβρίου 2013 ανέρχονταν περίπου στο 35% των εν Ελλάδι χορηγήσεων. Δηλαδή ήταν περίπου 78 δισ.

Με υπολειπόμενες προβλέψεις, βάσει της BlackRock I, ύψους 8,7 δισ. ευρώ, τα NPLs μπορούν να φθάσουν στα 95 δισ. ευρώ, με τον συντελεστή κάλυψης να παραμένει περίπου στο 50%. Πρακτικά, δηλαδή, οι τράπεζες έχουν τη δυνατότητα με τα υφιστάμενα κεφάλαιά τους να αντέξουν την άνοδο των επισφαλειών σε επίπεδα ελαφρώς ανώτερα του 40%.

Γιατί είναι κλειδί η διαχείριση των δανείων που έχουν ρυθμιστεί

Όλα αυτά εφόσον η οικονομία αρχίσει να ανακάμπτει, επιτρέποντας αφενός την ενεργητική διαχείριση των προβληματικών δανείων και αφετέρου τη σταδιακή αύξηση των χορηγήσεων προς υγιείς επιχειρήσεις.

Ταυτόχρονα, η ικανότητα του «μαξιλαριού» θα δοκιμασθεί τόσο από τις κεφαλαιακές ανάγκες της BlackRock II, όσο και από τους νέους αυστηρότερους κανόνες για τα δάνεια που έχουν υποστεί οποιαδήποτε ρύθμιση ή αναχρηματοδότηση.

Οι νέοι κανόνες απαιτούν οι τράπεζες να κατηγοριοποιήσουν ξεχωριστά στις οικονομικές καταστάσεις της 31ης/12/2013 τα δάνεια των οποίων οι όροι έχουν αλλάξει τουλάχιστον μία φορά.

Εν συνεχεία η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή (EBA) αλλά και η ΕΚΤ θα αποφασίσουν αν θα πρέπει να υπάρξουν πρόσθετες προβλέψεις και με ποια κριτήρια για μέρος των παραπάνω δανείων εν όψει της πανευρωπαϊκής άσκησης προσομοίωσης που θα τρέξει η EBA και των ελέγχων στην ποιότητα του χαρτοφυλακίου δανείων, τον οποίο θα διενεργήσει απευθείας η ΕΚΤ.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζεται στα επιχειρηματικά δάνεια τα περισσότερα εκ των οποίων έχουν ήδη αναχρηματοδοτηθεί ή έχουν ρυθμισθεί τουλάχιστον μία φορά από τα πιστωτικά ιδρύματα.

Το υπόλοιπο χορηγήσεων των τεσσάρων συστημικών τραπεζών στις 30/6 ανερχόταν σε 106 δισ. ευρώ, εκ των οποίων μη εξυπηρετούμενα ήταν 34 δισ. ευρώ (32%) και είχαν σχηματισθεί προβλέψεις 17 δισ. ευρώ (συντελεστής κάλυψης περίπου 51%).

Ακόμη χειρότερη είναι η κατάσταση στις μικρές επιχειρήσεις. Το υπόλοιπο των χορηγήσεων, την ίδια ημερομηνία, εκτιμάται ότι ανερχόταν σε 10 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 4,8 δισ. ευρώ ήταν μη εξυπηρετούμενα με προβλέψεις μόλις 2 δισ. (41%).

Η διαρκής αύξηση των NPLs είχε ως αποτέλεσμα οι προβλέψεις απομείωσης να εκτιναχθούν από 3,08 δισ. ευρώ το 2010 σε 5,5 δισ. ευρώ το 2011 και να κορυφώσουν το 2012 φθάνοντας στο ποσό ρεκόρ των 6,5 δισ. ευρώ. Πέρσι μέχρι και τις 30/9 οι τράπεζες είχαν σχηματίσει προβλέψεις 4,05 δισ. ευρώ, ποσό που εκτιμάται ότι θα αυξηθεί σημαντικά στο τελευταίο τρίμηνο της χρήσης.