Τράπεζες: Πώς ετοιμάζεται η επόμενη μέρα

Οι ξένοι που βάζουν το χέρι στην τσέπη ενδεχομένως να βλέπουν προοπτικές που δεν μπορούν να δουν πολλοί εγχώριοι επενδυτές, ωστόσο σε κάθε περίπτωση υπάρχουν αρκετοί παράγοντες που μπορούν να παίξουν καταλυτικό ρόλο στη μετοχική πορεία του κλάδου τους επόμενους μήνες: Ξεκινάμε από το τελικό αποτέλεσμα του ελέγχου της BlackRock, συνεχίζουμε με το ύψος των πιθανών μετατροπών warrants σε μετοχές μέχρι το τέλος του 2014 και καταλήγουμε στο πρόγραμμα κεφαλαιακής ενίσχυσης, μέσα από την πώληση θυγατρικών και συμμετοχών.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η μητέρα των μαχών θα δοθεί στο μέτωπο της διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων, η εξέλιξη των οποίων συνδέεται με τη γενικότερη πορεία της οικονομίας.

H αγορά από ξένους επενδυτές των μετοχών της Τράπεζας Πειραιώς που κατείχε η πορτογαλική BCP, αποτελεί τρόπον τινά ψήφο εμπιστοσύνης, τόσο προς το τραπεζικό σύστημα της χώρας, όσο και προς την ίδια την ελληνική οικονομία. Την ώρα δηλαδή που κύκλοι της αγοράς υποστηρίζουν πως οι ελληνικές τράπεζες θα χρειαστούν και άλλες -πολύ σημαντικού ύψους- κεφαλαιακές ενέσεις στο μέλλον, οι ξένοι φαίνεται να αψηφούν τους συγκεκριμένους φόβους και μάλιστα έμπρακτα, βάζοντας το χέρι στην τσέπη.

Την ώρα που πολλοί αναφέρονται σε φαινόμενο φούσκας όταν μιλούν για τις τιμές των μετοχών των ελληνικών εταιρειών, ενώ άλλοι φοβούνται «πολιτικό ατύχημα» οι ξένοι επενδυτές αγοράζουν, πιστεύοντας πως στο «τέλος της μέρας» θα επικρατήσει η κοινή λογική και οι δύο πλευρές θα οδηγηθούν σε συμφωνία.

Το ποτήρι... γεμίζει

Πέραν αυτών, υπάρχουν και άλλες εξελίξεις οι οποίες βελτιώνουν ως ένα βαθμό το δυσμενέστατο κλίμα που επικρατούσε μέχρι πριν από κάποιους μήνες για τον τραπεζικό κλάδο και τις μετοχές του:

* Η πρώτη εξέλιξη σχετίζεται με την πορεία των τιμών των τραπεζικών μετοχών στο Χρηματιστήριο της Αθήνας, όπου μετά την άνοδο που έχουν σημειώσει, πολύ πιθανόν να αφήσουν μεταξύ Δεκεμβρίου και Ιανουαρίου περιθώρια στους κατόχους των warrants ώστε να μετατρέψουν τους τίτλους τους σε μετοχές. Κάτι τέτοιο θα μείωνε τις υποχρεώσεις της Ελλάδας προς το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) και παράλληλα θα ενίσχυε το «μαξιλάρι ασφαλείας» που ήδη υπάρχει από τα αδιάθετα κεφάλαια του ΤΧΣ. Αν και βέβαια οι προσδοκίες για το ύψος των μετατροπών κατά την περίοδο Δεκεμβρίου-Ιανουαρίου είναι (για διάφορους λόγους) σαφώς περιορισμένες, η ουσία είναι πως έχουν αρχίσει να διαμορφώνονται σενάρια για πιθανές πολύ μεγαλύτερες μετατροπές warrants σε μετοχές, είτε στα μέσα, είτε στα τέλη του 2014.

* Η δεύτερη εξέλιξη σχετίζεται με το αποτέλεσμα της έκθεσης της BlackRock σε ό,τι αφορά τις απαιτούμενες κεφαλαιακές ανάγκες των ελληνικών τραπεζών, όπως αυτές έχουν διαμορφωθεί και έχουν επικαιροποιηθεί με βάση τις μέχρι σήμερα οικονομικές εξελίξεις στη χώρα.

Στο μέτωπο αυτό, τραπεζικοί κύκλοι εκτιμούν πως το ποσό που τελικά θα προκύψει από το συγκεκριμένο έλεγχο θα είναι σαφώς χαμηλότερο -ή, καλύτερα, πολύ χαμηλότερο- από τα ποσά που φοβάται μεγάλο μέρος της αγοράς.

* Η τρίτη εξέλιξη αφορά την ενίσχυση της κεφαλαιακής επάρκειας των τραπεζών, μέσα από την πώληση θυγατρικών εταιρειών και συμμετοχών στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Οι πρώτες κινήσεις που έγιναν αφορούν τη δρομολογούμενη μεταβίβαση του πρώτου μετοχικού ρόλου σε ξένους των εταιρειών ακινήτων Eurobank Properties και Πανγαία ΑΕΕΑΠ, που μέχρι σήμερα ελέγχουν η Eurobank και η Εθνική Τράπεζα αντίστοιχα. Επιπρόσθετα, η Εθνική Ασφαλιστική πούλησε το χαρτοφυλάκιο των ασφαλισμένων οχημάτων της στην Arch Re, ενώ σε διαδικασία πώλησης βρίσκεται και η Αστήρ Παλάς (γνωστή ξενοδοχειακή εταιρεία, θυγατρική της Εθνικής Τράπεζας). Αντίθετα, το θέμα των θυγατρικών των ελληνικών τραπεζών στο εξωτερικό φαίνεται ότι θα καθυστερήσει, όχι μόνο λόγω της συνθετότητας του προβλήματος, αλλά και επειδή στην πράξη δεν φαίνεται να υπάρχει ουσιαστικό αγοραστικό ενδιαφέρον, καθώς το τραπεζικό πρόβλημα αφορά το σύνολο των ευρωπαϊκών τραπεζών και όχι μόνο τις ελληνικές.

Το αγκάθι

Βέβαια, το μεγάλο ζητούμενο των τραπεζών είναι αυτό της διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων, το οποίο φυσικά συνδέεται και με την πορεία της συνολικότερης οικονομίας από το 2014 και μετά. Στον τομέα αυτό, οι τράπεζες έχουν εντείνει τις προσπάθειές τους, προχωρώντας σε «αθόρυβες» κινήσεις (όπως στενότερους ελέγχους στις επιχειρήσεις, άσκηση εντονότερων πιέσεων, λήψη πρόσθετων εγγυήσεων ακόμη και των χρημάτων που οι εταιρείες περιμένουν να εισπράξουν από επιστροφή ΦΠΑ). Ωστόσο, δεν έχουμε δει ακόμη τις τράπεζες να παίρνουν την κατάσταση στα χέρια τους και κυρίως δεν έχουμε δει τα προβλήματα να λύνονται.

Έτσι, το ίδιο εκρηκτική όπως και παλαιότερα, είναι η κατάσταση στις ιχθυοκαλλιέργειες, στην ακτοπλοΐα, στον κλάδο ξυλείας, στην κλωστοϋφαντουργία, στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, στο χώρο της ιδιωτικής υγείας, στις κατασκευές και σε τόσες άλλες δραστηριότητες. Ακόμη δεν έχουμε δει στους κλάδους αυτούς να μπαίνει νέο χρήμα, ακόμη δεν έχουμε δει τις επιχειρήσεις να ανακτούν δυνάμεις και, ειδικότερα, ακόμη δεν έχουμε δει να παίρνουν οι τράπεζες μέρος των χρημάτων τους πίσω... Για την ακρίβεια, η κατάσταση επιδεινώνεται μέρα με τη μέρα...

Φωτιά στις τιμές

Το υψηλό ενδιαφέρον από την πλευρά ξένων επενδυτών, όπως προκύπτει από την υπερκάλυψη της έκδοσης των μετοχών και των warrants της Τράπεζας Πειραιώς, δείχνει ότι πολλά έχουν αλλάξει στο ελληνικό χρηματιστήριο, στις τραπεζικές μετοχές και στην ελληνική οικονομία. Παράλληλα, οι ξένοι θεσμικοί επενδυτές που τοποθετήθηκαν ανεβάζουν ακόμα περισσότερο τον πήχη αφού, πέραν των γνωστών funds Third Point, Baupost και York Capital, τοποθετήθηκαν στην έκδοση για πρώτη φορά μετά το 2007, αμερικανικά pension funds με μακροπρόθεσμο επενδυτικό ορίζοντα.

Το στοιχείο που έχει σημασία πλέον και αλλάζει το τοπίο μετά την επιτυχή διάθεση των 235 εκατ. μετοχών και warrants της Πειραιώς από την BCP, είναι τα μετοχολόγια των ελληνικών τραπεζών. Οι ξένοι θεσμικοί κατέχουν πλέον ποσοστά άνω του 20% του μετοχικού κεφαλαίου της τράπεζας ή, επί του free float της μετοχής, η συμμετοχή τους φτάνει το 80%. Η εικόνα όμως είναι παρόμοια και στην Alpha Bank, όπου οι ξένοι θεσμικοί επενδυτές κατείχαν στα τέλη του προηγούμενου μήνα το 45% των μετοχών που ήταν διαπραγματεύσιμες στο Χ.Α.

Η παραπάνω εξέλιξη σε συνδυασμό με το γεγονός ότι συνεχίζονται οι ζυμώσεις σε μια σειρά θεμάτων και ζητημάτων στον τραπεζικό κλάδο, δείχνει ότι το ενδιαφέρον τους επόμενους μήνες μάλλον θα αυξάνεται. Στο «ταμπλό» οι μετοχές και τα warrants, παρά τις όποιες διακυμάνσεις, εμφανίζουν, τόσο στο μήνα όσο και στο τρίμηνο, αποδόσεις που ξεπερνούν τις αισιόδοξες προβλέψεις.

* Η μετοχή της Εθνικής, η οποία είναι διαπραγματεύσιμη με τον υψηλότερο δείκτη P/TBV από τις άλλες δύο συστημικές τράπεζες, εμφανίζει κεφαλαιοποίηση 10 δισ. ευρώ και απόδοση μήνα 38% και τριμήνου 56%, ενώ το warrant της εμφανίζει απόδοση 69% και 109%, αντίστοιχα.

* Η κεφαλαιοποίηση των 7,5 δισ. ευρώ τοποθετεί την Πειραιώς σε ακόμα χαμηλότερα επίπεδα P/TBV από τις άλλες δύο συστημικές τράπεζες, ενώ οι αποδόσεις της στο ταμπλό του Χ.Α. στο μήνα και στο τρίμηνο είναι 18% και 53%, ενώ το warrant κινείται με άνοδο στον 1 μήνα και στους 3 μήνες, 2% και 86% αντίστοιχα.

* Για την Alpha Bank, η οποία είναι διαπραγματεύσιμη με δείκτη P/TBV χαμηλότερο της 1,2 φοράς, η απόδοση τον τελευταίο μήνα είναι 14%, αρκετά χαμηλότερα από τις άλλες δύο, στο τρίμηνο η απόδοση είναι 49%, ενώ το warrant της σημειώνει αποδόσεις 16% και 84% αντίστοιχα.

Παράλληλα, με τις αλλαγές σε επενδυτικό επίπεδο προχωρά και η διαδικασία υπολογισμού των κεφαλαιακών αναγκών των τραπεζών βάσει της άσκησης προσομοίωσης (stress test) της BlackRock και των τριετών business plans, χωρίς ωστόσο να έχουν κλείσει όλες οι παράμετροι που θα καθορίσουν και το τελικό αποτέλεσμα.

Το βασικό σενάριο στηρίζεται στην εκτίμηση της τρόικας για ανάπτυξη της τάξης του 0,6% για το 2014, η οποία θα ανέλθει στο 2,95%, το 2015 και θα φθάσει στο 3,74% το 2016. Το δυσμενές προβλέπει ύφεση της οικονομίας 2,5% το 2014, περαιτέρω συρρίκνωση περίπου 1,7% το 2015 και ανάκαμψη κοντά στο 1% το 2016, ενώ δεν είναι γνωστές προς το παρόν οι παραδοχές των δύο σεναρίων αναφορικά με την εξέλιξη της ανεργίας και των τιμών των ακινήτων.