Τη σκληρή γραμμή που απαιτούσαν οι αγορές και οι Βρυξέλλες υιοθέτησε τελικά η κυβέρνηση, αξιολογώντας έστω και με χαρακτηριστική καθυστέρηση τα μηνύματα των τελευταίων μηνών.

Ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε πακέτο έκτακτων μέτρων ύψους 1 δισ. ευρώ με βασικά συστατικά το πάγωμα των μισθών στον δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα σε συνδυασμό με περικοπές επιδομάτων που θα φτάσουν ακόμα και το 20%, αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, που αναμένεται να οδηγήσει σε αύξηση του γενικού ορίου από τα 65 στα 67 έτη, αλλά και αύξηση του φόρου στα καύσιμα η οποία θα είναι της τάξεως του 15%.

Η ανακοίνωση των μέτρων συνοδεύτηκε από διάγγελμα σε δραματικούς τόνους για την απειλή που περιβάλλει την ελληνική οικονομία, ξεπερνώντας τα όριά της και φτάνοντας να απειλεί και το ευρώ, και αιτιολογήθηκε στη διάσταση του «εθνικού χρέους να ακυρώσουμε στην πράξη τις προσπάθειες που γίνονται να σπρώξουν τη χώρα μας στον γκρεμό».

Η ανακοίνωση των έκτακτων μέτρων, την παραμονή της αξιολόγησης του Προγράμματος Σταθερότητας και Ανάπτυξης από το Κολέγιο των Επιτρόπων (σήμερα αναμένεται η θετική γνωμοδότηση), κάθε άλλο παρά τυχαία είναι.

Σύμφωνα με ορισμένους πολιτικούς αναλυτές, εντάσσεται στο πλαίσιο των ελιγμών τακτικής και των συμφωνιών Αθήνας - Βρυξελλών όταν πια η ελληνική κυβέρνηση συνειδητοποίησε πως οι διαθέσεις των αγορών είναι πραγματικά άγριες και η απειλή της χρεοκοπίας (ή καλύτερα του ευρω-σωσιβίου, αφού η χρεοκοπία θα χτυπούσε και την ευρωζώνη) είναι κυριολεκτικά προ των πυλών.

Έτσι δεσμεύτηκε για άμεση ενεργοποίηση του Plan Β, με «αντάλλαγμα» την έγκριση του ΠΣΑ, ενδεχόμενο απόρριψης του οποίου πρακτικά δεν θα σήμαινε τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο από τη χρεοκοπία της χώρας.

Σε αυτό το πλαίσιο, καθόλου τυχαία δεν είναι η «προέγκριση» του ΠΣΑ τόσο από τον αρμόδιο για οικονομικές υποθέσεις επίτροπο κ. Χ. Αλμούνια όσο και από τον πρόεδρο της Κομισιόν κ. Ζ. Μπαρόζο χθες και προχθές.

Οι εξελίξεις αυτές κάθε άλλο παρά σηματοδοτούν τη λήξη του «πολέμου» που καλείται να κερδίσει η Ελλάδα. Σηματοδοτούν όμως μια σημαντική ανάσα έναντι των αγορών και των οίκων αξιολόγησης, υπό το άγρυπνο βλέμμα των Βρυξελλών, και ουδόλως αποκλείουν το ενδεχόμενο λήψης και άλλων έκτακτων μέτρων.

Εκπλήξεις άλλωστε δεν αποκλείονται και την ερχόμενη εβδομάδα, όταν η κυβέρνηση θα παρουσιάσει τις βασικές κατευθύνσεις του φορολογικού νομοσχεδίου (θα τεθεί πρώτα σε διαβούλευση και μετά θα κατατεθεί στο τέλος Φεβρουαρίου - αρχές Μαρτίου στη Βουλή) καθώς και της εισοδηματικής πολιτικής.

Στο πρώτο μέτωπο, πέραν της κατάργησης αυτοτελούς φορολόγησης και φοροαπαλλαγών, ο πρωθυπουργός προανήγγειλε αύξηση της φορολογίας των οff shore επιχειρήσεων, των μερισμάτων (με βάση την κλίμακα) αλλά και των εχόντων και κατεχόντων όπου επανέρχεται ο ΦΜΑΠ και παρότι δεν φαίνεται να αυξάνεται ο ανώτατος συντελεστής 40% στην κλίμακα φορολογίας εισοδήματος, αυτός θα επιβάλλεται σε πολύ χαμηλότερα εισοδηματικά κλιμάκια. Από τις 75.000 ευρώ και πάνω που ισχύει μέχρι σήμερα, το όριο αναμένεται να χαμηλώσει στις 50.000 ή ακόμα και στις 40.000 ευρώ φέρνοντας σημαντικές επιβαρύνσεις.

Στο μέτωπο της εισοδηματικής πολιτικής, δημόσιοι υπάλληλοι του στενού αλλά και του ευρύτερου δημόσιου τομέα όπως και των ΟΤΑ δεν θα λάβουν την παραμικρή αύξηση, πέραν των μισθολογικών ωριμάνσεων, καθώς η κυβέρνηση αποφάσισε να ακυρώσει τις ανακοινώσεις της για εισοδηματικές αυξήσεις 1,5% με πλαφόν τα 2.000 ευρώ. Οι αυξήσεις θα είναι μηδενικές, ενώ το όριο για την εφαρμογή των μειώσεων κατά 10% σε μέσο όρο των επιδομάτων αναμένεται να χαμηλώσει αισθητά, ίσως και στα 1.500 ευρώ. Το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους «τρέχει» διάφορα σενάρια για το «μαχαίρι» στα επιδόματα που θα φτάνει το 20%, ενδεχομένως και το 30%.

Κύμα αντιδράσεων

Το διάγγελμα του πρωθυπουργού, πέραν των δραματικών διαπιστώσεων και των μέτρων, εμπεριείχε και ένα αυστηρό μήνυμα προς όσους αντιδρούν και ήδη είναι πολλοί. Δημόσιοι υπάλληλοι, εφοριακοί, τελωνειακοί, εκπαιδευτικοί και γιατροί έχουν ήδη ανακοινώσει κινητοποιήσεις, αρχής γενομένης από αύριο.

«Δεν έχουμε τα περιθώρια σήμερα για μικροδιευθετήσεις ή συντεχνιακές διεκδικήσεις, δεν έχουμε τα περιθώρια ως έθνος, ως λαός, να αντέξουμε παρατεταμένα μπλόκα, απεργίες και στάσεις» είπε χθες ο πρωθυπουργός στέλνοντας ηχηρό μήνυμα.

Στις αντιδράσεις αυτές, άλλωστε, ίσως να βρίσκεται και η απάντηση στο ερώτημα γιατί άργησε τόσο η κυβέρνηση να δώσει τις απαντήσεις που χρειάζονταν στις αγορές και στις Βρυξέλλες. «Μετά τις δραματικές εξελίξεις των τελευταίων ημερών με την εκτόξευση των spreads πάνω από τις 400 μονάδες, των σεναρίων χρεοκοπίας και των ανελέητων χτυπημάτων από τον διεθνή Τύπο, δεν υπάρχει Έλληνας που να μην έχει συνειδητοποιήσει ότι η κατάσταση είναι παραπάνω από τραγική, και σε αυτόν τον καμβά τα σκληρά μέτρα περνάνε πιο εύκολα. Το θέμα είναι αν άξιζε το ρίσκο», έλεγε χθες παράγοντας της αγοράς θέτοντας ως εναλλακτική σκέψη το ενδεχόμενο η ίδια η κυβέρνηση να μην είχε συνειδητοποιήσει πως η κατάσταση δεν πάει άλλο…

Τα 2+1 έκτακτα μέτρα

Πάγωμα μισθών σε στενό και ευρύτερο δημόσιο τομέα σε συνδυασμό με μείωση των επιδομάτων κατά 10%, αύξηση της φορολογίας στα καύσιμα και αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης προανήγγειλε ο πρωθυπουργός κ. Γ. Παπανδρέου στο διάγγελμά του για την οικονομία, αιτιολογώντας τις αποφάσεις αυτές στο πλαίσιο «της προσπάθειας να σταματήσουμε την πορεία της χώρας προς τον γκρεμό».

Η κυβέρνηση, υπό το βάρος των αγορών και απαντώντας στις πιέσεις των Βρυξελλών, προχώρησε σε ακόμα αυστηρότερη μισθολογική πολιτική στο Δημόσιο παίρνοντας πίσω ακόμα και τις αυξήσεις 1,5% με πλαφόν όσους έχουν αποδοχές έως 2.000 που είχε προαναγγείλει στο τέλος του 2009.

Σύμφωνα με τα όσα ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός, οι δημόσιοι υπάλληλοι αλλά και οι υπάλληλοι του ευρύτερου δημόσιου τομέα (ΔΕΚΟ και ΟΤΑ) δεν θα λάβουν καμία αύξηση το 2010, πέραν των μισθολογικών ωριμάνσεων, ενώ παράλληλα προωθείται το σχέδιο μείωσης των επιδομάτων για τους υψηλά αμειβόμενους μεσοσταθμικά κατά 10%.

Η μείωση αυτή θα φέρει μείωση επιδομάτων έως και κατά 20%, με το πλαφόν πάνω από το οποίο θα μπει το «μαχαίρι» να χαμηλώνει ενδεχομένως και για όσους έχουν μηνιαίες απολαβές άνω των 1.500 ευρώ. Παράλληλα ο πρωθυπουργός προανήγγειλε διάλογο για την καθιέρωση ενιαίου μισθολογίου στο Δημόσιο.

Στο μέτωπο του ασφαλιστικού, χωρίς να δοθούν περισσότερες λεπτομέρειες, ο κ. Παπανδρέου προανήγγειλε αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης κάνοντας παραλληλισμό με την αύξηση του προσδόκιμου ζωής.

Στο φορολογικό, η κυβέρνηση την ερχόμενη εβδομάδα καταργεί φοροαπαλλαγές και αυτοτελή φορολόγηση και προχωρεί σε άμεση αύξηση της φορολογίας στα καύσιμα προκειμένου να εισρεύσει ζεστό χρήμα στα ταμεία.

**Το αρχείο με τις δηλώσεις του πρωθυπουργού, κ. Γ. Παπανδρέου, επισυνάπτεται στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".