Ο πυρήνας της πολύπλοκης διαπραγμάτευσης, που δείχνει να έχει φτάσει σε αδιέξοδο και να απαιτεί πλέον πολιτική λύση σε υψηλό επίπεδο, έχει ως εξής:
1. Οι Γερμανοί θέλουν να μείνει το ΔΝΤ στο πρόγραμμα (γιατί έχουν αναλάβει σχετικές δεσμεύσεις στη Βουλή τους), αλλά δεν θέλουν μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων κάτω από το 3,5%, γιατί φοβούνται ότι η μείωση του ελληνικού χρέους που θα απαιτηθεί, θα είναι μεγάλη. Κι από την άλλη, έχουν εκλογές πολύ σύντομα.
2. Το ΔΝΤ θεωρεί ότι η επίτευξη τόσο υψηλών πλεονασμάτων για μεγάλο χρονικό διάστημα είναι περίπου αδύνατη για την Ελλάδα και ζητά γενναία μείωση του ελληνικού χρέους, αίτημα που γίνεται βέβαια εκ του ασφαλούς (για να τα λέμε όλα) καθώς οι υποχρεώσεις προς το ΔΝΤ είναι… «ιερές» και δεν μειώνονται ούτε ετεροχρονίζονται.
Κι έτσι, «εκβιάζοντας» ελαφρώς, ζητά την άμεση νομοθέτηση πρόσθετων μέτρων ύψους 4,2 δισ. ευρώ, που όμως θα εφαρμοστούν μετά το 2018 (αφού δηλαδή θα έχει… λήξει το τρέχον πρόγραμμα), ενώ γνωρίζει ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν μπορεί να αποδεχτεί κάτι τέτοιο.
3. Η Ελλάδα θα μπορούσε να αποδεχτεί -προσωρινά- τη διατήρηση των ετήσιων στόχων για τα πλεονάσματα στο 3,5%, καθώς πρόκειται για στόχους που μπορούν να επικαιροποιηθούν (προς τα κάτω) προσεχώς, δεν δέχεται όμως, για προφανείς λόγους, να νομοθετήσει από τώρα πρόσθετα μέτρα, για εφαρμογή μάλιστα που θα αφορά και σε περίοδο μετά τις επόμενες βουλευτικές εκλογές! Προφανώς δε έχει κάθε λόγο να επιδιώκει στόχο με μικρότερα πλεονάσματα και όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματική μείωση του χρέους, σε παρούσες αξίες.
4. Όμως, παρότι σε πολλά η Ελλάδα έχει λόγους να θεωρεί τη «γραμμή» του ΔΝΤ πολύ πιο φιλική για τα συμφέροντά της, κοντράρεται με το Ταμείο στα μέτρα που συνήθως ζητά το τελευταίο, τα οποία είναι κατά κανόνα πολύ πιο σκληρά από εκείνα που ζητούν οι ευρωπαϊκοί θεσμοί.
5. Είναι χαρακτηριστικό αυτού του τελευταίου σημείου, το γεγονός ότι οι Ευρωπαίοι ζητούν μεν πλεονάσματα στο 3,5% για τα επόμενα χρόνια (υιοθετώντας γερμανική θέση), πλην όμως εκτιμούν ότι δεν χρειάζεται η ψήφιση πρόσθετων μέτρων, κλείνοντας το μάτι στην Ελλάδα.
Εν ολίγοις… μύλος!
Κι αυτό διότι, όπως έχει φανεί από καιρό, μετά το ρεζιλίκι που έπαθε το Ταμείο, με την αποτυχία των προηγούμενων προγραμμάτων (που ξεκίνησαν, θυμίζουμε, το 2010), τώρα τηρεί άκρως ρεαλιστική στάση, που όμως φέρνει σε δύσκολη θέση τους Ευρωπαίους εταίρους, «αναγκάζοντάς» τους να ασχοληθούν με «ευαίσθητα» θέματα, σε μια περίοδο στην οποία έρχονται εκλογικές αναμετρήσεις σε διάφορες χώρες και βεβαίως στην ίδια τη Γερμανία.
Οι Ευρωπαίοι θα ήθελαν να συνεχίσουν την τακτική του extend and pretend, που είναι ιδιαίτερα προσφιλής στις Βρυξέλλες όπως και στη Φρανκφούρτη, προκειμένου να μετατεθεί για αργότερα η λήψη δύσκολων αποφάσεων. Κάτι που θα μπορούσε να αποδειχτεί όμως και παγίδα για τη χώρα μας, καθώς είναι άγνωστο τι είδους κυβερνήσεις θα προκύψουν ως τότε σε κεντρικές ευρωπαϊκές χώρες.
Αυτό που προκύπτει από τα παραπάνω είναι ότι η Ελλάδα αποτελεί έρμαιο της σύγκρουσης συμφερόντων μεταξύ ΔΝΤ και Ευρωπαίων, χωρίς ιδιαίτερα ατού (αφού είναι ο οφειλέτης) πλην τριών -γνωστών και στο εξωτερικό- γεγονότων.
1. Η σημερινή κυβέρνηση έχει λάβει μια σειρά δύσκολων μέτρων, που είναι αμφίβολο αν θα μπορούσε να λάβει -και μάλιστα χωρίς σοβαρές αντιδράσεις- μια άλλη κυβέρνηση, χωρίς τον ΣΥΡΙΖΑ στη σύνθεσή της.
2. Η πρόκληση πολιτικών εξελίξεων σήμερα θα προξενούσε σοβαρή ζημία στην περαιτέρω εκτέλεση του προγράμματος κι ενδεχομένως, λόγω της διαρκώς αυξανόμενης λαϊκής δυσαρέσκειας, απέναντι στο ευρώ και στις ευρωπαϊκές πολιτικές, να προκαλούσε απρόβλεπτες ανατροπές στην εκλογικά καταγεγραμμένη ισχύ των ευρωπαϊκών και αντιευρωπαϊκών πολιτικών δυνάμεων.
3. Στη χρονική στιγμή στην οποία βρισκόμαστε, η ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης, η λήψη μέτρων για το χρέος, η διαπίστωση της βιωσιμότητάς του και η ένταξη στο QE της ΕΚΤ, αποτελούν τις θεμελιώδεις προϋποθέσεις για να μπορέσει να αναπτυχθεί η χώρα.
Γι' αυτό, γίνεται πλέον λόγος για αδιέξοδο και ανάγκη «πολιτικής» διαπραγμάτευσης, που περισσότερο θα αφορά εντέλει στη μεταξύ των δανειστών σχέση και ισορροπία, παρότι το αποτέλεσμά της θα το υποστεί η χώρα μας.
Τα δεδομένα δείχνουν ότι απαιτείται πλέον ένας πολιτικός τετραγωνισμός του κύκλου, στη βάση περισσότερο πολιτικών παρά οικονομικών στοιχείων, καθώς είναι προφανές κι από τα παραπάνω ότι η περίφημη «οικονομική λογική» αποτελεί μία από τις «όψεις» της διαπραγμάτευσης, πιθανώς ούτε καν την κυριότερη!
Είναι πολύ πιθανόν ότι ο τετραγωνισμός θα επέλθει, διότι αυτό συμβαίνει συνήθως, έστω και με -καθόλου ανώδυνες για την Ελλάδα- καθυστερήσεις.
Το βέβαιο όμως είναι ότι αν δεν τετραγωνιστεί ο κύκλος, η χώρα μας θα βρεθεί και πάλι υπό την απειλή του χάους…
Υ.Γ. Αυτό που έκανε στην πράξη το Eurogroup της Δευτέρας είναι να κλοτσήσει το τενεκεδάκι των δύσκολων αποφάσεων λίγο παραπέρα.