Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα τελευταία χρόνια καταβάλλεται προσπάθεια για τον περιορισμό της φοροδιαφυγής. Τα αποτελέσματα όμως, μέχρι στιγμής, είναι μάλλον πενιχρά. Κι αυτό δεν αποτελεί απλώς άποψη του αρθρογράφου, αλλά άποψη και των δανειστών μας, που σίγουρα ξέρουν περισσότερα.
Από αυτήν την πλευρά, οι «ειδήσεις» που εντυπωσιάζουν παρουσιάζοντας ως «κραυγαλέες» υποθέσεις φοροδιαφυγής, δημιουργούν μεν θόρυβο και δημοσιότητα, όμως λίγο έχουν να κάνουν με την ουσία του θέματος.
Σημαντικό δε ερώτημα που προκύπτει σε σχέση με τις υποθέσεις που βλέπουν το φως της δημοσιότητας είναι τι συμβαίνει στη συνέχεια. Τι επιπτώσεις έχουν τελικά οι παρανομούντες; Τι πρόστιμα πληρώνονται, τι εισπράττει τελικά και μετά από πόσον καιρό ο κρατικός κορβανάς;
Διότι καλή είναι η δημόσια αποκάλυψη αυτών των υποθέσεων, για να λέει η κοινή γνώμη «τς, τς, κοίτα τι έκαναν οι άτιμοι», ακόμη καλύτερο όμως είναι να μαθαίνουμε τι έγινε και στην πράξη, ποιο ήταν εν τέλει το αποτέλεσμα, μετά τις δικαστικές υποθέσεις που συνήθως ακολουθούν και ποια ήταν τα έσοδα που προέκυψαν.
Το βέβαιον είναι ότι η φοροδιαφυγή, τουλάχιστον σε ορισμένους τομείς, συνεχίζει να οργιάζει. Και στην ουσία ενθαρρύνεται από την άρνηση του κράτους να προχωρήσει σε δύο μεγάλης σημασίας βήματα:
-Σε μια περαίωση περιουσίας που -υπό όρους και προϋποθέσεις- θα επιτρέψει την εμφάνιση περιουσιακών στοιχείων. Τα οποία σήμερα βρίσκονται σε… μαύρο καθεστώς και πολύ συχνά ανακυκλώνονται με τον ίδιο τρόπο, στερώντας φορολογικά έσοδα, αλλά και χρήμα που θα μπορούσε να αξιοποιηθεί στην πραγματική οικονομία, ιδίως σε μια εποχή περιορισμένης ρευστότητας και χρηματοδότησης.
- Στην καθιέρωση συγκροτημένου περιουσιολογίου, σε συνδυασμό με την καθολική εφαρμογή «πόθεν έσχες», προκειμένου να σταματήσει η συσσώρευση «μαύρων» περιουσιακών στοιχείων.
Η συστηματική εφαρμογή αυτών των δύο μέτρων θα μπορούσε να βάλει ένα τέλος στην ομιχλώδη κατάσταση που επικρατεί ακόμη και σήμερα, διαχωρίζοντας επιτέλους το παρελθόν, που όλοι ξέρουμε ποια ήταν τα χαρακτηριστικά του, από το μέλλον που θα πρέπει να διεκδικήσουμε για εμάς και τα παιδιά μας.
Αρκεί βεβαίως να εγκαθιδρυθούν αποτελεσματικοί μηχανισμοί ελέγχου.
Εντούτοις, η κυβέρνηση δεν φαίνεται διατεθειμένη να προχωρήσει στα μέτρα αυτά. Η περαίωση περιουσίας τη φοβίζει λόγω της κριτικής που -σε κάθε περίπτωση- θα ασκηθεί από την αντιπολίτευση, αλλά και του «ηθικού κινδύνου» που σίγουρα προκύπτει. Η καθιέρωση καθολικού πόθεν έσχες, για κάθε πολίτη, τη φοβίζει λόγω των πιθανών αντιδράσεων εκ μέρους όσων απεύχονται ένα τέτοιο μέτρο. Κι απ' ό,τι φαίνεται δεν είναι λίγοι.
Χωρίς όμως μια τολμηρή πολιτική που να ξεκαθαρίζει τον δαίδαλο του παρελθόντος και να βάζει υγιείς βάσεις για το «από δω και μπρος», η κατάσταση δεν πρόκειται να αλλάξει. Κι ο μέσος πολίτης θα συνεχίσει να ακούει με δέος για τη φοροδιαφυγή των μεγαλογιατρών από την τηλεόραση, έχοντας μόλις επιστρέψει από μια ιατρική επίσκεψη την οποία πλήρωσε φθηνότερα, χωρίς απόδειξη!
ΥΓ.: Υπάρχει βεβαίως και η άλλη όψη: της φοροδιαφυγής των νομικών προσώπων, ή, αν προτιμάτε, των μεγάλων εταιριών, με την οποία ασχολείται ιδιαίτερα η αξιωματική αντιπολίτευση. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι και εκεί προκύπτουν ενίοτε σημαντικά θέματα, ιδίως σε ό,τι αφορά χειρισμούς με συγγενείς αλλοδαπές εταιρίες, θυγατρικές εξωτερικού και τη μεταφορά κερδών σε άλλες χώρες (πρακτική για την οποία έχουν «συλληφθεί» διάφοροι πολυεθνικοί κολοσσοί). Το πρόβλημα όμως σε αυτές τις περιπτώσεις είναι ότι η αντιμετώπισή της ξεπερνά συνήθως τις «εθνικές» δυνατότητες, συχνά και την τεχνογνωσία του εγχώριου ελεγκτικού μηχανισμού.
Που σημαίνει ότι για να καταπολεμηθεί αυτού του είδους η φοροδιαφυγή «υψηλού επιπέδου» απαιτούνται ευρύτερες διακρατικές συμφωνίες και συμμαχίες.
Οι διεθνείς εξελίξεις δείχνουν ότι πλησιάζει η ώρα που θα γίνει και αυτό, σε ευρύτατη κλίμακα, υπό το βάρος της ανάγκης για χρηματοδότηση των κρατικών προϋπολογισμών, αλλά και της ολοένα εντεινόμενης κοινωνικής δυσφορίας.