Τεράστιος θόρυβος έχει ξεσπάσει τις τελευταίες μέρες σε σχέση με το παρασκήνιο των Καννών, αλλά και το μυστικό σχέδιο «Ζ» για Grexit που αποκάλυψαν σε διαδοχικά τους δημοσιεύματα οι Financial Times.
Όπως συμβαίνει συνήθως σε αυτές τις περιπτώσεις, καθένας από τους πολιτικούς πρωταγωνιστές αυτών των -ιστορικής αναμφίβολα σημασίας- επεισοδίων δίνει και τη δική του εκδοχή, ενώ ακόμη πιο διχαστικές είναι οι ερμηνείες των αντίπαλων πολιτικών παρατάξεων στην Ελλάδα.
Φοβάμαι ωστόσο ότι στις περισσότερες περιπτώσεις η κριτική που ασκείται στηρίζεται στη λογική της εκ των υστέρων προφητείας.
Κάποιοι «χωρίς να έχουν πιάσει στο χέρι τους τα κάρβουνα», όπως είπε χαρακτηριστικά προ ημερών ο Βαγγέλης Βενιζέλος (στον οποίο ο υπογράφων έχει ασκήσει κατά καιρούς σκληρή κριτική για άλλα σημαντικά θέματα), σπεύδουν να καυτηριάσουν αποφάσεις που σίγουρα λήφθηκαν κάτω από συνθήκες τεράστιων πιέσεων.
Πιέσεων που δεν αφορούσαν μόνο την τότε ελληνική κυβέρνηση και αντιπολίτευση, αλλά και τους ίδιους τους ισχυρούς ηγέτες της Ευρώπης, που προσπαθούσαν να χειριστούν, μέσα στο πλαίσιο των δικών τους πολιτικών και οικονομικών περιορισμών, μια ανήκουστη κρίση. Τα δημοσιεύματα των F.T. δίνουν την εικόνα του σκηνικού έντασης που επικρατούσε και στις μεγάλες πρωτεύουσες της Ευρώπης, ακόμη και με σημεία πανικού.
Το φλέγον ερώτημα όπου καλείται λοιπόν να απαντήσει όποιος θεωρεί ότι η Ευρώπη θα υπέμενε μια «ελληνική ανταρσία» (με κύριο όπλο την αυτοκαταστροφή) είναι απλό:
Παίζονται οι χώρες στα… ζάρια;
Με βάση τα δημοσιεύματα των F.T., προκύπτει σαφώς ότι όχι μόνο η Ευρώπη αλλά και η ίδια η κ. Μέρκελ είχαν κάθε λόγο να φοβούνται την έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ. Εξίσου σαφώς όμως προκύπτει εδώ και πολύ καιρό ότι υπήρχε κι αντίθετη άποψη, όχι μόνο στη Γερμανία, αλλά και ευρύτερα στον ευρωπαϊκό Βορρά, υπέρ του Grexit.
Ουδείς λοιπόν θα μπορούσε να προβλέψει ποια θα ήταν η πορεία των εξελίξεων αν η Ελλάδα, είτε με κυβέρνηση Παπανδρέου, είτε με κυβέρνηση Σαμαρά, είτε με κυβέρνηση Τσίπρα, δήλωνε ότι δεν αποδέχεται τους όρους της Ευρώπης.
Πολύ δε περισσότερο, ουδείς μπορεί να αμφισβητήσει ότι υπό τέτοιες συνθήκες το καίριο πλήγμα θα το επέφεραν ίσως οι ίδιοι οι Έλληνες πολίτες, αποσύροντας τα ευρώ τους από τις τράπεζες είτε για να τα μεταφέρουν στο εξωτερικό, είτε για να τα κρατήσουν στο μπαούλο τους.
Το γεγονός ότι κατά τη διάρκεια της κρίσης αποσύρθηκαν δεκάδες δισεκατομμύρια από τις τράπεζες, κι ότι στο διάστημα των διπλών εκλογών του 2012 κάναμε αθρόα εισαγωγή χαρτονομισμάτων, λόγω του «τροχάδην» στα ATM και στα γκισέ, νομίζω λέει πολλά, από μόνο του. Μόνο την Παρασκευή πριν από τις δεύτερες εκλογές του 2012, σηκώθηκαν από τις τράπεζες περί τα 3 δισ. ευρώ!
Τι θα γινόταν λοιπόν αν ο Έλληνας πρωθυπουργός έλεγε, για παράδειγμα, «απορρίπτουμε τους όρους της ευρωπαϊκής βοήθειας»; Τι θα γινόταν ακόμη και στην περίπτωση που ορισμένοι Ευρωπαίοι ηγέτες ήθελαν να υποχωρήσουν και κάποιοι άλλοι δεν ήθελαν;
Τι θα γινόταν ώσπου να τα βρουν, έστω μεταξύ τους, διαδικασία που αποδεδειγμένα είναι χρονοβόρα στο πλαίσιο της Ευρωζώνης;
Η χώρα θα κατέρρεε!
Έστω και από «ατύχημα»…
Πολύ φοβάμαι ότι και σήμερα οι συνθήκες δεν είναι πολύ διαφορετικές. Η Ελλάδα δεν έχει την πολυτέλεια να αλλάξει δραστικά την πορεία της, όσο κι αν κάποιοι θεωρητικολογούν περί αυτού, λόγω του πλεονάσματος. Ούτε θα βρει εύκολα συμμάχους σε κάτι τέτοιο. Οι πολιτικοί συσχετισμοί παραμένουν εναντίον της σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Άρα η διαπραγμάτευση πρέπει να γίνεται στο πλαίσιο της κατεστημένης ευρωπαϊκής πρακτικής, ενός δούναι και λαβείν, που προβλέπει πολιτική «κατανόηση», αλλά και ικανοποίηση των υπεσχημένων. Με λεπτές ισορροπίες.
Υπό αυτό το πρίσμα, ίσως θα έπρεπε να δούμε και τις δηλώσεις του Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, εναντίον του κ. Τσίπρα, στην πρόσφατη αποκλειστική συνέντευξή του στο Euro2day.gr.
Δηλώσεις που προκάλεσαν σάλο καθώς σύμφωνα με αυτές ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης «δεν είναι ο κατάλληλος άνδρας για την Ελλάδα, τη δεδομένη στιγμή».
Πρόκειται αναμφίβολα για μια απροκάλυπτη παρέμβαση στην εσωτερική πολιτική σκηνή, εκ μέρους ενός κορυφαίου προσώπου της ευρωπαϊκής πολιτικής σκηνής. Καμία αντίρρηση σε αυτό, αν και σε δεύτερη ανάγνωση θα μπορούσε να θεωρηθεί και… ακούσιο «δώρο» για τον κ. Τσίπρα.
Είναι όμως εξίσου γνωστό ότι οι σημερινές αγαστές σχέσεις του κ. Γιούνκερ με τον Αντώνη Σαμαρά καλλιεργήθηκαν μετά την «κωλοτούμπα» του τελευταίου σε σχέση με την αντιμνημονιακή ρητορική που πρόβαλλε όταν βρισκόταν στην αντιπολίτευση, η οποία διατάραξε τότε και συνολικά τις σχέσεις του με το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα.
Προσωπικά, εκτιμώ ότι ο Αλέξης Τσίπρας θα αναγκαζόταν να αναθεωρήσει πολλά ερχόμενος στην κυβέρνηση. Και θα δεχόταν να το κάνει. Η εξουσία κάνει τους έξυπνους ηγέτες πολύ πιο ρεαλιστές.
Το ερώτημά μου είναι αν ένα μεγάλο μέρος του κόμματος, αλλά και των βουλευτών του, η πιο σκληροπυρηνική μερίδα, που όμως δεν είναι καθόλου ευκαταφρόνητη σε επίπεδο στελεχών και κομματικών μηχανισμών, θα μπορούσε να ζήσει πολιτικά με κάτι τέτοιο. Και τι θα μπορούσε να συμβεί στη χώρα, σε αντίθετη περίπτωση.
Γιατί καλές μεν οι καφενειακές συζητήσεις για «υποτακτικούς» και «δοσίλογους», αλλά πόσοι από αυτούς που τις κάνουν θα απέφευγαν μια βόλτα από τα ΑΤΜ και τα γκισέ αν στράβωνε το πράγμα;