Γιατί η Μαδρίτη στραβοκοιτάζει την Αθήνα

Το ταξιδιωτικό πρόγραμμα του νέου υπουργού Οικονομικών της Ελλάδας, δηλώνει πολλά για την κατάσταση στην ευρωζώνη και τις πολιτικές μετατοπίσεις που δημιούργησαν τα επτά χρόνια οικονομικής αναταραχής. 

Πρόσφατα ο Γιάννης Βαρουφάκης πραγματοποίησε συναντήσεις στο Παρίσι και το Λονδίνο, όπου προέτρεψε τους ηγέτες να μειώσουν τις πιέσεις στην Ελλάδα και να ελαφρύνουν το ογκώδες δανειακό της βάρος. Την Τρίτη ο υπουργός επισκέπτεται την Ρώμη και την Τετάρτη τις Βρυξέλλες. Το Βερολίνο ακολουθεί, όχι όμως η Μαδρίτη. 

Αυτή η παράκαμψη της Ισπανίας αξίζει ειδική μνεία, γιατί καταδεικνύει ότι η κρίση της ευρωζώνης έφερε τα πάνω – κάτω στην πολιτική γεωγραφία της Ευρώπης: Αν πρόκειται για βοήθεια προς την Ελλάδα, μην περιμένετε «αλληλεγγύη του Νότου» ή «περιφερειακή προστασία». 

Η Ιταλία και η Γαλλία μπορεί να διακρίνουν πλεονεκτήματα στις επαφές με την νέα ελληνική ηγεσία, έστω και μόνο για να ασκήσουν πιέσεις στην Γερμανία όσον αφορά την ευρύτερη ευρωπαϊκή πολιτική. Αλλά η Ισπανία έχει τους περισσότερους λόγους από όλους να υποδαυλίζει την σκληρή γραμμή έναντι της Αθήνας, όπως και άλλες χώρες σαν την Ιρλανδία και την Πορτογαλία. 

Από την πλευρά της Μαδρίτης, το πολιτικό σφάλμα της ευρωζώνης δεν εντοπίζεται ανάμεσα στον πλούσιο Βορρά και τον καταπονημένο Νότο, αλλά ανάμεσα στις χώρες που κατάφεραν να συμμορφώσουν τις οικονομίες και σε εκείνες που δεν τα κατάφεραν. Η ισπανική κυβέρνηση του Mariano Rajoy θεωρεί ότι ανήκει αναμφίβολα στο πρώτο στρατόπεδο, ενώ η Ελλάδα –και σε μικρότερο βαθμό η Ιταλία και η Γαλλία- ανήκουν στο δεύτερο. 

Κατά την τελευταία διετία, η Ισπανία αυτοπαρουσιάστηκε ως απόδειξη για την επιτυχία της ορθόδοξης αντιμετώπισης της κρίσης στην Ευρώπη. Η χώρα απολαμβάνει έξι τρίμηνα ανάπτυξης, η ανεργία μειώνεται ταχέως, η εμπιστοσύνη και οι επενδύσεις αποκαθίστανται. 

Η οικονομία, που έφτασε σε απόσταση αναπνοής από την διάσωση, αυτοχαρακτηρίζεται σήμερα «η Πρωσία του Νότου»: Με λιτότητα, πειθαρχία και έτοιμη να απορροφήσει τον βραχυπρόθεσμο οικονομικό πόνο για χάρη του μακροχρόνιου κέρδους στην ανταγωνιστικότητα. 

Εχοντας παραδώσει σωρεία διαλέξεων περί οικονομικού νοικοκυρέματος, οι Ισπανοί ηγέτες αρπάζουν τώρα την ευκαιρία και προχωρούν σε αυστηρές παρατηρήσεις: «Δεν μπορεί να αλλάξουμε τους κανόνες απλώς και μόνο επειδή άλλαξε η πολιτική σε μια χώρα», σχολιασε ο υπουργός προϋπολογισμού Cristóbal Montoro. «Θα σήμαινε την κατάρρευση της Ευρώπης».

Οι αξιωματούχοι επιμένουν ότι η αρχική αντίδραση της Ισπανίας στην κρίση –διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, περικοπές στον προϋπολογισμό και αυξήσεις φόρων- στηρίχθηκε στις αυθεντικές και ανεξάρτητες αποφάσεις που έλαβε η Μαδρίτη. Αλλά για να πουλήσει αυτή την αντιδημοφιλή πολιτική στους ψηφοφόρους, η κυβέρνηση στηρίχθηκε στο βασικό επιχείρημα ότι απλά δεν υπάρχει εναλλακτική λύση. Η χώρα πρέπει να πάρει το φάρμακο, όσο πικρό κι αν είναι. 

Αυτό ακριβώς το σκεπτικό είναι που κλονίζει σήμερα η Αθήνα. Αν η Ελλάδα μπορεί να ελαφρύνει το δανειακό της βάρος και παράλληλα να αυξήσει τις κοινωνικές δαπάνες και τις προσλήψεις στο δημόσιο, γιατί να μην εξασφαλίσει και η Ισπανία μια τέτοια συμφωνία; 

Καθώς θα πραγματοποιηθούν γενικές εκλογές προς τα τέλη του έτους, η ισπανική κυβέρνηση δεν θα ήθελε να φυτέψει τέτοιες ιδέες στα μυαλά των ψηφοφόρων. 

Υπάρχει επίσης ο παράγοντας Podemos. Σε αντίθεση με πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες, το ισπανικό πολιτικό σύστημα της Ισπανίας έχει ήδη μεταμορφωθεί από την άνοδο της νέας αντικαθεστωτικής πολιτικής παράταξης που μοιάζει πολύ με το κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ που σήμερα κυβερνά την Ελλάδα. 

Αν απολαύσει μια εύκολη νίκη η νέα ελληνική κυβέρνηση, πιθανότατα θα τονώσει τους Podemos και θα περάσει στους Ισπανούς ψηφοφόρους το μήνυμα ότι η στήριξη της ριζοσπαστικής αριστεράς μπορεί να παράγει τα αποτελέσματα που τα κυρίαρχα πολιτικά ρεύματα απέτυχαν –υπόπτως- να προσφέρουν. 

Και μέσα σε όλα αυτά, ο κ. Rajoy πρέπει να ζυγίσει δύο αντιφατικά δεδομένα. Το πρώτο είναι ότι, αν ωθηθεί η Ελλάδα προς την έξοδο από την ευρωζώνη, θα επέλθουν καταστροφικές επιπτώσεις στην ισπανική ανάκαμψη. Το δεύτερο είναι ότι η άνοδος των Podemos εκδηλώνεται κατά κύριο λόγο εις βάρος των κεντροαριστερών Σοσιαλιστών. 

Πραγματικά, ορισμένοι στρατηγικοί αναλυτές στο κυβερνών Λαϊκό Κόμμα του κ. Rajoy, τρίβουν τα χέρια τους με την προοπτική κερματισμού της αντιπολίτευσης καθώς και με την ευκαιρία που παρουσιάζεται να αντεπιτεθούν στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, με το επιχείρημα της ακούσιας συμμαχίας με την ριζοσπαστική αριστερά. 

Οσο ξεκάρφωτοι κι αν μοιάζουν αυτοί οι παράγοντες, έχουν ένα κοινό άξονα: Η Ισπανία και οι ομοϊδεάτες της στην ευρωπαϊκή περιφέρεια, δεν νοιώθουν πλέον να βρίσκονται στην ίδια βάρκα με την Ελλάδα. Στην Μαδρίτη, αυτό θεωρείται σίγουρα πρόοδος. Στην Αθήνα, θα λειτουργήσει ως πηγή βαθιάς ανησυχίας.

© The Financial Times Limited 2015. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation