Τα κρυφά «αγκάθια» του δείκτη φόβου για το 2015

Το χρηματιστήριο της Αθήνας κράσαρε. Οι μετοχές βυθίζονται στην Σαγκάη. Η βουτιά των τιμών του πετρελαίου σφυροκοπεί την αγορά junk bond και τα νομίσματα των αναδυόμενων οικονομιών. Η τάση είναι σαφής: Η φετινή χρονιά κλείνει με ξέσπασμα μεταβλητότητας.

Στην πραγματικότητα, το 2014 θα περάσει στην χρηματιστηριακή ιστορία ως χρονιά σπάνιας ηρεμίας. Παρά τους φόβους για τις οικονομικές ευαισθησίες και τους γεωπολιτικούς κινδύνους, τα βαρόμετρα της χρηματιστηριακής νευρικότητας παραμένουν, σε βασικές γραμμές, χαμηλά. Το πιο δημοφιλές βαρόμετρο είναι ο δείκτης Vix που αποτυπώνει τα επίπεδα προβλεπόμενης μεταβλητότητας στις αμερικανικές μετοχές και ονομάζεται «δείκτης φόβου της Wall Street" αλλά είναι ένας δείκτης που αποτυπώνει την παγκόσμια επενδυτική νευρικότητα. Ο μέσος όρος του Vix φέτος είναι ο χαμηλότερος από το 2006, μια χρονιά πρωτοφανούς νηνεμίας.

Επικράτησαν κυρίως ξεσπάσματα μεταβλητότητας –δηλαδή βραχείες περιόδου αναταραχής ή μεγάλες διακυμάνσεις τιμών, που εκτονώνονται γρήγορα. Μια από αυτές τις περιόδους εκδηλώθηκε τον Οκτώβριο, με το «φλας κραχ», την στιγμιαία κατάρρευση, στα yields των αμερικανικών ομολόγων Treasury. Ακολούθησαν καθησυχαστικά σχόλια από τους κεντρικούς τραπεζίτες, που αποκατέστησαν την ηρεμία. Την εβδομάδα αυτή εκδηλώθηκε ένα ακόμη τέτοιο ξέσπασμα, αν και ο Vix δεν έχει πιάσει τα επίπεδα του Οκτωβρίου.

Για τους επενδυτές που προετοιμάζονται για το 2015, αυτό που έχει σημασία είναι το να παραμείνει «ακίνδυνο» το μοτίβο «σκαντζόχοιρου» στην μεταβλητότητα –δηλαδή να μην αυξηθούν υπερβολικά τα επίπεδα μεταβλητότητας.

Η προσπάθεια πρόβλεψης των μοτίβων μεταβλητότητας είναι επισφαλής όπως για όλες τις αγορές. Αλλά για να βοηθήσουμε τους νευρικούς επενδυτές, μελετάμε τις ενδείξεις για να διακρίνουμε σε ποιες περιπτώσεις θα διατηρηθεί το φετινό μοτίβο του «σκαντζόχοιρου» και σε ποιες θα κινδυνεύσει να εξελιχθεί σε σοβαρότερη απειλή.

Ένα επιχείρημα υπέρ της διατήρησης της σχετικής σταθερότητας και της αξιοποίησης των ξεσπασμάτων ως ευκαιρία αγοράς, είναι η συνεχιζόμενη καθησυχαστική επίδραση των κεντρικών τραπεζών. Βεβαίως, αυτό μπορεί να δημιουργήσει μακροπρόθεσμα προβλήματα καθώς «η ευφορία των αγορών εξαρτάται πλέον από την παραμικρή λέξη και πράξη των κεντρικών τραπεζών,» όπως παρατήρησε ο Claudio Borio, της Bank for International Settlements.

Τελευταία πάντως, οι κεντρικοί τραπεζίτες καταφέρνουν να αποφεύγουν την μεταβλητότητα με αξιοθαύμαστη επιτυχία. Η αμερικανική Federal Reserve έληξε το πρόγραμμα «ποσοτικής χαλάρωσης» χωρίς αναταραχές ενώ η χαλαρότερη πολιτική των ΕΚΤ και Bank of Japan έχει εμπνεύσει παγκόσμιο ράλι σε μετοχές και ομόλογα.

Ένα ακόμη επιχείρημα υπερ της σχετικής ηρεμίας, είναι ότι οι χαμηλοί ρυθμοί ανάπτυξης της οικονομίας και του πληθωρισμού, συνήθως συνοδεύονται με χαμηλή χρηματιστηριακή μεταβλητότητα. Ωστόσο το «φλας κραχ» του Οκτωβρίου έδειξε ότι ακόμη και στην τεράστια αγορά των αμερικανικών ομολόγων Treasuries, οι ξαφνικές ελλείψεις ρευστότητας μπορεί να δημιουργήσουν τεράστιες διακυμάνσεις στις τιμές. «Πλέον ζούμε σε έναν κόσμο με μεταβλητότητα που είναι χαμηλή αλλά υποφέρει από όλο συχνότερες και εντονότερες εκτινάξεις,» σχολίασαν οι αναλυτές UBS.

Αυτά τα ξεσπάσματα θα μπορούσαν εύκολα να μετατραπούν σε γενική κλιμάκωση της μεταβλητότητας. Ενώ οι εντάσεις στην Ουκρανία και την Μέση Ανατολή πέρασαν με σχετική ψυχραιμία, το ευρωπαϊκό πολιτικό ρίσκο πιθανότατα θα παραμείνει το βασικό ζήτημα του 2015. Τα προβλήματα της Ελλάδας για μια ακόμη φορά συνιστούν απειλή στην ενότητα της ευρωζώνης.

Παράλληλα, η βύθιση των τιμών του πετρελαίου, αφαίρεσε αιφνιδίως την οικονομική ισχύ από τις οικονομίες που εξάγουν πετρέλαιο, προκαλώντας κομπιάσματα στην διεθνή ροή κεφαλαίου, ενώ την ίδια ώρα, όπως προειδοποίησε η BIS, το ισχυρό δολάριο πολλαπλασιάζει τις πιέσεις στις αναδυόμενες αγορές.

Επιπλέον, η ανατίμηση του δολαρίου είναι το αποτέλεσμα της αυξανόμενης απόκλισης ανάμεσα στις πολιτικές των κεντρικών τραπεζών, γεγονός που επίσης αποτελεί πηγή δυνητικής μεταβλητότητας. Ο διοικητής της ΕΚΤ Mario Draghi, έχει επικεντρωθεί στους κινδύνους από τον πολύ χαμηλό πληθωρισμό, ενώ στις ΗΠΑ και την Βρετανία οι κεντρικές τράπεζες επιδιώκουν την ομαλοποίηση της νομισματικής πολιτικής. «Είναι μια εξαιρετικά σημαντική διαφορά στο σκεπτικό των κεντρικών τραπεζών," σχολιάζει ο Scott Thiel της BlackRock.

Υπάρχουν επίσης οι «μόνιμοι» φόβοι για επιβράδυνση στην Κίνα και διεθνείς νομισματικούς πολέμους. Εάν επαληθευτούν αυτοί οι κίνδυνοι, ίσως αποδειχθεί ότι η φετινή χαμηλή μεταβλητότητα απλώς συγκάλυψε τις κρυμμένες ευαισθησίες.

Βεβαίως, μια μικρή αύξηση στην χρηματιστηριακή μεταβλητότητα ίσως να ήταν υγιής. Θα κρατούσε αφυπνισμένους τους traders και θα περιόριζε την ανάληψη κινδύνου. Δεν είναι εύκολο να χαϊδέψεις τον σκαντζόχοιρο, χωρίς να τσιμπηθείς.

© The Financial Times Limited 2014. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation