To Bremain πρέπει να ποντάρει στις ευρωπαϊκές αξίες

Αν ζεις στην Ιταλία ή την Ισπανία, είναι εύκολο να υπεραμυνθείς της ΕΕ. Μπορείς απλά να δείξεις τους πολλούς τομείς κοινής πολιτικής, να δείξεις μια μικρή λίστα επιτευγμάτων και να θεωρήσεις πως έτσι αποδεικνύεται πως έχεις δίκιο. Ναι, υπάρχει μια άνοδος του ευρωσκεπτικισμού στις χώρες αυτές. Αν όμως διενεργούσαν δημοψήφισμα για τη συμμετοχή τους στην ΕΕ, δεν θα αμφιβάλλαμε για το αποτέλεσμα. Η ΕΕ έχει γίνει μέρος του πολιτικού DNA τους.

Για τη Μεγάλη Βρετανία είναι πιο δύσκολο να υπερασπιστείς τη φιλοευρωπαϊκή στάση. Η περίπτωση είναι δύσκολη διότι η Βρετανία έχει επιλέξει να μη συμμετέχει σε όλους σχεδόν τους σημαντικούς τομείς ευρωπαϊκής πολιτικής: στο ευρώ, στη ζώνη Σένγκεν, στις υποθέσεις δικαιοσύνης και εσωτερικής πολιτικής, στη χάρτα των θεμελιωδών δικαιωμάτων.

Νωρίτερα φέτος, ο Ντέιβιντ Κάμερον κατάφερε να προσθέσει μερικούς ακόμα τομείς, όταν εξασφάλισε την ειδική συμφωνία του με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Η κυβέρνησή του θα μπορεί να «κόψει» τα εργασιακά δικαιώματα των Ευρωπαίων πολιτών. Και ο πρωθυπουργός κατάφερε επίσης να αποδεσμεύσει τη Βρετανία από τον στόχο της πολιτικής ενοποίησης και της «όλο και στενότερης ένωσης».

Άρα, τι ερωτάται ο Βρετανός ψηφοφόρος να ψηφίσει αυτή την Πέμπτη; Από τη βρετανική άποψη, η ΕΕ απαρτίζεται από μια ενιαία τελωνειακή ένωση και μια ενιαία αγορά. Είναι σημαντικές για το Σίτι του Λονδίνου και για μεγάλες βιομηχανικές επιχειρήσεις. Όμως δεν είναι σημαντικές για όλους. Αν κερδίσει η «παραμονή», η Βρετανία θα παραμείνει στην εξωτερική σφαίρα του εσωτερικού κύκλου. Αν κερδίσει η «αποχώρηση», η χώρα θα μπει στην εσωτερική σφαίρα του εξωτερικού κύκλου.

Υπάρχει μια θετική επιχειρηματολογία για τον εσωτερικό κύκλο. Όχι μόνο οι διάφορες χώρες της ΕΕ έχουν κοινά συμφέροντα, αλλά έχουν και κοινές αξίες. Ακόμα και στην παρούσα απελπιστική κατάστασή της, η ΕΕ είναι ένα πιο ισχυρό «όχημα» για την προστασία και προβολή αυτών των αξιών παγκοσμίως, απ' όσο οι εθνικές κυβερνήσεις.

Ποιες είναι αυτές οι αξίες; Βρίσκω δύσκολο να ξεπεράσω το motto της Γαλλικής Επανάστασης: ελευθερία, ισότητα, αδελφότητα. Μπορεί να προτιμάτε διαφορετικούς όρους και να τους βάλετε σε διαφορετική σειρά.

Εγώ θα τους έγραφα ως εξής: ελευθερία σε συνδυασμό με την ανοικτότητα και την ανεκτικότητα, ίσες ευκαιρίες, και ισχυρή άμυνα για το δημόσιο καλό. Το τελευταίο θα περιελάμβανε πιο ευρείες έννοιες για τη διανομή εισοδήματος και την κοινωνική προστασία. Οι διαφορετικές χώρες έχουν διαφορετικές προτιμήσεις. Όμως όλες οι χώρες της ΕΕ έχουν κοινή μια ισχυρή αντίληψη περί της δημόσιας σφαίρας.

Το «ελευθερία, ισότητα, αδελφότητα» σίγουρα δεν είναι το σλόγκαν της Κίνας ή της Βραζιλίας. Ένα από τα χαρακτηριστικά της χρηματοοικονομικής παγκοσμιοποίησης ήταν η άνοδος της ανισότητας στα εργατικά εισοδήματα. Μια άλλη ήταν η αναγέννηση των απολυταρχικών καθεστώτων. Πολλές από τις αναδυόμενες χώρες έχουν απορρίψει το ευρωπαϊκό κοινωνικό δημοκρατικό οικονομικό μοντέλο, προτιμώντας τον συναλλακτικό, βασισμένο στην οικονομία αμερικανικού τύπου καπιταλισμό.

Οι περισσότεροι Ευρωπαίοι εξακολουθούν να απολαμβάνουν έναν υψηλό βαθμό κοινωνικής προστασίας, παιδείας και υπηρεσιών υγείας, που είναι δωρεάν. Η ΕΕ έχει καταφέρει λίγο ως πολύ να διατηρήσει τα περισσότερα από αυτά. Όμως απέτυχε να γίνει πρότυπο για τον κόσμο.

Αυτό διέφερε την τελευταία δεκαετία του 18ου αιώνα. Η Γαλλική Επανάσταση έγινε η αποφασιστική στιγμή στην ιστορία της Δύσης, διότι η πνευματική και οικονομική πρόοδος την εποχή εκείνη εξαρτιόταν σε κρίσιμο βαθμό από μια αλλαγή αξιών.

Θα ήταν αδύνατον να διατηρηθεί η βιομηχανική επανάσταση τον 19ου αιώνα με τον απολυταρχισμό του 18ου αιώνα. Οι αξίες της Γαλλικής Επανάστασης στο τέλος βρήκαν τον δρόμο για να μπουν στα πολιτικά και νομικά συστήματα σχεδόν όλων των ευρωπαϊκών χωρών, περιλαμβανομένου και του Ηνωμένου Βασιλείου, όπου ο συγγραφέας Thomas Paine όρισε την αρχή των αναφαίρετων δικαιωμάτων. Οι ιδέες αυτές επηρέασαν πολλές πολιτικές μεταρρυθμίσεις, αρχίζοντας στη Βρετανία από την Πράξη της Εκπροσώπησης του Λαού το 1832. Τονίζουν επίσης την ευρωπαϊκή χάρτα των θεμελιωδών δικαιωμάτων.

Άρα, αν εσείς, όπως κι εγώ, δεν έχετε εμπιστοσύνη στους, σε μεγάλο βαθμό, υπερβολικούς και μη πειστικούς οικονομικούς ισχυρισμούς που κάνει το «στρατόπεδο» του Remain, τότε εξετάστε μια άλλη λογική: οι αξίες μας απειλούνται από ανθρώπους όπως ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, από τον Ντόναλντ Τραμπ αν εκλεγεί πρόεδρος των ΗΠΑ, και από φανατικούς από παντού. Απειλούνται από παγκόσμιες εταιρείες που αποφεύγουν να πληρώνουν φόρους και από χώρες που δεν σέβονται τις συμφωνίες για το κλίμα.

Το επιχείρημα της αξίας δεν προβάλλεται με καθαρά αμυντική έννοια. Δεν είναι μόνο η προστασία των αξιών που έχει σημασία, αλλά και η παγκόσμια προβολή τους. Η ΕΕ είχε επιτυχίες. Η πολιτική της στη γειτονιά της απέχει πολύ από το να είναι τέλεια, όμως η προσέγγισή της μέσω της ήπιας ισχύος έχει βοηθήσει στη δημοκρατική μετάβαση και οικονομική ανάπτυξη πολλών χωρών της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης. Όταν η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία, η ΕΕ κατάφερε να επιβάλει κυρώσεις και πιθανότατα θα τις ανανεώσει. Αν, ή καλύτερα όταν, η ρωσική οικονομία καταρρεύσει, η αθροιστική επιρροή τους θα έχει παίξει ρόλο.

Είναι κρίμα που το «στρατόπεδο» του Remain έχει σπαταλήσει τόσο χρόνο επικεντρωνόμενο στα οικονομικά οφέλη της συμμετοχής στην ΕΕ. Η ΕΕ είναι, βεβαίως, ένα οικονομικό οικοδόμημα. Όμως η συμμετοχή στην ΕΕ δεν έχει θεμελιωδώς να κάνει με την οικονομία. Έχει να κάνει με τον τρόπο ζωής μας.

© The Financial Times Limited 2016. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation