Η ρωσική υποχώρηση πιέζει τον Άσαντ για διαπραγμάτευση

Η μερική αποχώρηση της ρωσικής πολεμικής αεροπορίας από τη Συρία έχει οδηγήσει σε εικασίες πως ο Βλαντιμίρ Πούτιν είναι έτοιμος να εγκαταλείψει τον Μπασάρ αλ Άσαντ, το Σύρο πρόεδρο τον οποίο έσωσε η ρωσική στρατιωτική παρέμβαση τον περασμένο Σεπτέμβριο.

Ωστόσο αυτές οι εικασίες ίσως είναι βιαστικές. Πιο πιθανό είναι η αιφνίδια κίνηση του Ρώσου προέδρου να αναγκάσει το καθεστώς Άσαντ να αρχίσει για πρώτη φορά να συζητά σοβαρά για ένα τέλος του πολέμου, στις αμερικανορωσικές ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις στη Γενεύη.

«Ο Πούτιν ανακάλυψε τα όρια της ρωσικής μόχλευσης στο καθεστώς Άσαντ, το οποίο διαλαλεί την κυριαρχία και την ανεξαρτησία του όλο και πιο ανοικτά από τη στιγμή που ανακοινώθηκε η (μερική) παύση των εχθροπραξιών», εκτιμά ο Yezid Sayigh του Carnegie Middle East Centre. «Η Ρωσία είναι πιο κοντά στο στρατό, αλλά ο στρατός είναι τόσο μπερδεμένος από τα δίκτυα του καθεστώτος που δεν έχει στα χέρια του καθόλου ανεξάρτητη επιρροή στο καθεστώς».

Αν και ο κ. Άσαντ έχει κάνει λόγο πρόσφατα για ανάκτηση του ελέγχου ολόκληρης της Συρίας και η κυβέρνησή του τόνισε πως δε θα συζητήσει το «απαράδεκτο» θέμα της αλλαγής προέδρου, στην πραγματικότητα ο Σύρος πρόεδρος είναι προστατευόμενος δύο χωρών: της Ρωσίας και του Ιράν.

Πολλοί παρατηρητές του μπερδεμένου και κρίσιμου εμφυλίου πολέμου της Συρίας, ο οποίος έχει κοστίσει 300.000 ζωές και έχει εκτοπίσει το μισό πληθυσμό μιας χώρας 23 εκατομμυρίων, πιστεύουν πως το καθεστώς Άσαντ έχει κινδυνεύσει να πέσει σε τρεις περιπτώσεις: το καλοκαίρι του 2012, στα τέλη του καλοκαιριού του 2013 και κατά τη διάρκεια της αντάρτικης επίθεσης του περασμένου καλοκαιριού μέχρι να φτάσει η Ρωσία το Σεπτέμβριο. Μέχρι τότε, το μειοψηφικό καθεστώς του κ. Άσαντ έχει παραμείνει στη θέση του λόγω των Φρουρών της Επανάστασης του Ιράν και των παραστρατιωτικών πληρεξουσίων τους, όπως η Χεσμπολά του Λιβάνου και η ιρανική σιιτική πολιτοφυλακή.

Ακόμη κι αν αυτή η συνδυασμένη προσπάθεια έχει ενισχύσει τις άμυνες των εδαφών του καθεστώτος που εκτείνονται από τη Δαμασκό μέχρι το θύλακα στη βορειοδυτική ακτή όπου κυριαρχεί η αλεβίτικη σέχτα του κ. Άσαντ, εκείνος εξακολουθεί να έχει υπό τον έλεγχό του ένα κράτος-απομεινάρι που περιλαμβάνει περίπου το ένα τέταρτο της Συρίας. Οι τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους ελέγχουν λωρίδες στα βόρεια και τα ανατολικά. Οι Κούρδοι της Συρίας έχουν οριοθετήσει μια περιοχή κατά μήκους των βόρειων συνόρων. Και παρά το γεγονός πως έχουν στοχοποιηθεί από τους ρωσικούς βομβαρδισμούς, οι σουνίτες αντάρτες που δεν ανήκουν στις τάξεις του Ισλαμικού Κράτους είναι ακόμη οχυρωμένοι στα βόρεια, τα νότια και λίγο στα ανατολικά της Δαμασκού.

Ο στρατός του κ. Άσαντ, παρά τις ρωσικές προσπάθειες για αναμόρφωσή του, έχει διαβρωθεί, εξαρτώμενος από λιγότερες από μια χούφτα πιστές μονάδες ελίτ και από δίκτυα πολιτοφυλακής που έχει δημιουργήσει το Ιράν και η Χεσμπολά. Πέντε χρόνια φθοράς έχουν καταστήσει χρόνια την έλλειψη του καθεστώτος σε ανθρώπινο δυναμικό.

Οι αναλυτές έχουν διχαστεί σχετικά με το μέγεθος της πίεσης που θα ασκήσει ο κ. Πούτιν στο καθεστώς, αλλά σε μεγάλο βαθμό συμφωνούν πως έχει χάσει την υπομονή του με τον κ. Άσαντ που αντιστέκεται στην οποιαδήποτε αλλαγή και βασίζεται στη ρωσική αεροπορική ισχύ και τις ιρανικές προμήθειες στο πεδίο για να του φέρουν την νίκη.

«Οι Σύροι δεν επιθυμούσαν μια κατάπαυση πυρός, στόχος τους ήταν να ανακτήσουν τα σύνορα με την Τουρκία, να πολιορκήσουν το Χαλέπι και να επιτύχουν μια αποφασιστική νίκη στο βορρά», εξηγεί ο Mohammed Ballout, συντάκτης στη λιβανική εφημερίδα al-Safir που έχει δεσμούς με τη Δαμασκό. «Οι Ρώσοι απογοητεύτηκαν από τις συριακές φιλοδοξίες για ανακατάληψη του συνόλου των συριακών εδαφών».

Επιπλέον, η Μόσχα και η Δαμασκός είναι όλο και περισσότερο στα μαχαίρια για το πώς θα πρέπει να διαμορφωθεί η έκβαση των διαπραγματεύσεων, ανέφερε ο Amin Hoteit, απόστρατος Λιβανέζος στρατηγός και τοπικός στρατιωτικός αναλυτής. «Η Ρωσία δε θέλει να αναλάβει την ευθύνη για τις πολιτικές αποφάσεις της Συρίας, οπότε απομακρύνθηκε από αυτές. Σήμερα, η Συρία έχει δύσκολες αποφάσεις να πάρει».

Αυτές οι αποφάσεις περιλαμβάνουν το πώς θα διαχειριστεί η Δαμασκός τις απαιτήσεις για αναμόρφωση κατά τις διαπραγματεύσεις, τονίζει ο κ. Ballout. «Η Ρωσία επιθυμεί βαθύτερες αλλαγές στην καθεστωτική δομή και το σύνταγμα», ανέφερε, έναντι της άποψης του κ. Άσαντ πως αυτό που τίθεται προς συζήτηση στις διαπραγματεύσεις της Γενεύης δεν είναι μια μεταβατική κυβέρνηση, όπως απαιτεί η αντιπολίτευση, αλλά μια «κυβέρνηση ενότητας» που απλά θα προσθέσει θέσεις για την αντιπολίτευση στο υπάρχον καθεστώς.

Προς το παρόν, αυτή η διαμάχη στο παρασκήνιο αφήνει τον κ. Άσαντ σε ισχυρότερη θέση σε σχέση με το περασμένο φθινόπωρο. Και πάλι όμως, ακόμη και με τα προηγούμενα επίπεδα των ρωσικών εναέριων επιδρομών, οι δυνάμεις του καθεστώτος δυσκολεύονταν να κερδίσουν έδαφος και να το διατηρήσουν. Το μέγεθος του ανθρώπινου δυναμικού του καθεστώτος, σε μια χώρα που είναι κατά το 70% σουνιτική, δε θα αλλάξει ακόμη και με τα καταστροφικά επίπεδα θανάτου και εκτοπισμού που έχει υποστεί η Συρία.

Η Δαμασκός, θέλοντας να καθησυχαστεί από τον ιρανικό της σύμμαχο έχει στείλει στην Τεχεράνη απεσταλμένο, τον Faisal Mekdad, αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών.

«Θα στραφούν για άλλη μια φορά στο Ιράν», υπογράμμισε φιλορώσος Άραβας διπλωμάτης. «Να περιμένετε περισσότερη ιρανική στήριξη. Βασικά το καθεστώς δε θα υποκύψει μέχρι να αισθανθεί πως βρίσκεται στο χείλος της κατάρρευσης –επομένως τώρα πρόκειται για στρατηγικό παιχνίδι».

© The Financial Times Limited 2016. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation