Crash test για το QE από το Ευρωδικαστήριο

Η διχογνωμία στο δ.σ. της ΕΚΤ έχει δημιουργήσει ήδη δύσκολες επιλογές για τον Mario Draghi όσον αφορά τον σχεδιασμό του πακέτου «Quantitative Easing» της ευρωζώνης. Το Ευρωπαϊκό δικαστήριο, ενδεχομένως να δημιουργήσει πρόσθετους περιορισμούς στον κεντρικό τραπεζίτη, με το πόρισμα της Τετάρτης.

Ενας από τους γενικούς συμβούλους του Ευρωδικαστηρίου, ο Pedro Cruz Villalón, θα εκδώσει πρωτοβάθμια γνωμοδότηση για το εάν και κατά πόσον η προηγούμενη απόφαση αγοράς κρατικών ομολόγων σε δυνητικά απεριόριστες ποσότητες ώστε να διασωθεί η ευρωζώνη από την καταστροφή, ξεπερνά τις δικαιοδοσίες της ΕΚΤ.

Οποιαδήποτε έκφραση επιφύλαξης ότι στοιχεία του προγράμματος Outright Monetary Transactions (OMT), που ανακοινώθηκε στο ζενίθ της κρίσης της ευρωζώνης το καλοκαίρι 2012, υπερβαίνουν τους κανόνες της Ε.Ε., θα αυξήσει τον κίνδυνο να απογοητεύσει εντέλει τις αγορές το πακέτο QE της ΕΚΤ.

Το χάσμα ανάμεσα στα στρατόπεδα υπέρ και κατά του QE, καθώς και οι γερμανικές αντιστάσεις στην πρόσθετη χαλάρωση, οπωσδήποτε βαραίνουν στο σκεπτικό του κ. Draghi. Ο κεντρικός τραπεζίτης διατρανώνει ότι το QE είναι μια μέθοδος για να αποτραπεί ο καταστροφικός αποπληθωρισμός στην ευρωζώνη.

Ωστόσο από τα 24 μέλη του δ.σ. της ΕΚΤ, τα έξι τον περασμένο μήνα είχαν καταψηφίσει την απόφαση αύξησης του ισολογισμού της κεντρικής τράπεζας κατά €1.000 δισ. –που ήταν βασικό βήμα προετοιμασίας της ΕΚΤ για τις αγορές ομολόγων. Οι μισές αντιρρήσεις προήλθαν από το εσωτερικό εκτελεστικό συμβούλιο της ΕΚΤ. Οι δύο Γερμανοί του συμβουλίου, ο διοικητής της Bundesbank, Jens Weidmann και το μέλος Sabine Lautenschläger, παραμένουν αντίθετοι στο πρόγραμμα.

Για να εκκινήσει η ΕΚΤ ένα τόσο αμφιλεγόμενο πρόγραμμα όσο οι αγορές κρατικών ομολόγων, δεν αντέχει τόσο υψηλό επίπεδο αντιρρήσεων. Το ζήτημα «φουντώνει» ακόμη παραπάνω λόγω της Ελλάδας και των φόβων ότι τα ομόλογά της εντέλει θα υποστούν κάποια μορφή αναδιάρθρωσης, η οποία θα επιφέρει ζημίες σε όποιον τα κατέχει.

Η ΕΚΤ ήδη σκέφτεται να καταρρίψει μια από τις ιερότερες αρχές της νομισματικής ενοποίησης για να ικανοποιήσει τα «γεράκια». Ο ανώτατος οικονομολόγος της, Peter Praet, μίλησε για την προοπτική να επιπέσει τμήμα των ζημιών στις εθνικές κεντρικές τράπεζες. Αν γίνει αυτό, το QE θα πέσει στα ίδια λιμνάζοντα ύδατα που βρίσκεται το Emergency Liquidity Assistance -ELA για τις προβληματικές τράπεζες, μια στρατηγική που ήδη ξεπερνά τα στάνταρ δεδομένα της πιστωτικής πολιτικής.

Το στρατόπεδο εναντίον του QE θεωρεί ότι οι αγορές κρατικών ομολόγων σε μια νομισματική ένωση, θα δοκιμάσει επίσης αυτά τα όρια: Ο κ. Weidmann έχει υπονοήσει ότι υπάρχει πιθανότητα να αναλάβει η Γερμανία νομική δράση.
Ο γενικός σύμβουλος του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, δύσκολα θα αποφανθεί ότι είναι παράνομες όλες οι αγορές κρατικών ομολόγων. Εάν όμως ο κ. Villalón εκφράσει κάποιες επιφυλάξεις για επιμέρους δεδομένα του ΟΜΤ, θα επηρεάσει και την τωρινή συζήτηση.

Ένα από τα ερωτήματα που μετέθεσε το γερμανικό συνταγματικό δικαστήριο της Καρλσρούης στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, αφορά την νομιμότητα της δέσμευσης της ΕΚΤ να αγοράσει απεριόριστες ποσότητες ομολόγων. Αν ο σύμβουλος ταχθεί υπέρ της διαμαρτυρίας, θα δυσκολέψει την ΕΚΤ από το να προχωρήσει σε ανοιχτές αγορές όπως η αμερικανική κεντρική τράπεζα Federal Reserve, που υποσχέθηκε να αγοράσει ομόλογα αξίας έως 85 δισ. δολ. το μήνα μέχρι να πέσει η ανεργία κάτω από το 6,5%.

Κι αυτό θα απογοητεύσει τους επενδυτές. «Αν η ΕΚΤ δεσμευόταν να αγοράζει ένα μηνιαίο ποσό κρατικών ομολόγων μέχρι να βελτιωθούν οι προοπτικές για τον πληθωρισμό, θα εφάρμοζε ένα QE πολύ πιο ισχυρό, ελαστικό και αξιόπιστο σε σύγκριση με την απλή ανακοίνωση ενός ποσού αγορών σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα,» σχολιάζει ο Nick Matthews της Nomura. "Θα βεβαίωνε τις αγορές ότι η ΕΚΤ είναι πρόθυμη να κάνει «ότι χρειαστεί» για να επιστρέψει ο πληθωρισμός εντός του στόχου της."

Με την γνωμοδότησή του, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο θα καθορίσει επίσης τα ακριβή περιθώρια που έχει ο κ. Draghi ώστε να αντιμετωπίσει ένα από τα δυσκολότερα ζητήματα: Το μοίρασμα του βάρους. Ειδικά στην Γερμανία, οι πολέμιοι του QE φοβούνται ότι θα επωμιστούν τμήμα του κινδύνου που ενέχουν τα ομόλογα τα οποία μπορεί να αγοράσει η ΕΚΤ. «Ο βασικός φόβος είναι ο κίνδυνος αγοράς ομολόγων από χώρες όπως η Ελλάδα,» σχολιάζει ο Clemens Fuerst, πρόεδρος του γερμανικού ινστιτούτου ερευνών ZEW.

Μια λύση που είναι δημοφιλής στο Βερολίνο, είναι να δοθούν εγγυήσεις ότι οι όποιες ζημιές δεν θα μοιραστούν στα μέλη της ευρωζώνης, παρά θα μεταφερθούν στην αρμόδια εθνική κεντρική τράπεζα.

Μολονότι αυτή η προσέγγιση είναι πολιτικά ελκυστική, ο Krishna Guha της Evercore ISI αμφισβητεί την σοφία της: «Όλες οι άλλες προσπάθειες καταπολέμησης της κρίσης κινούνταν προς την κατεύθυνση της μεγαλύτερης ενοποίησης της ευρωζώνης. Ένα QE χωρίς μοίρασμα των ζημιών, θα κινηθεί προς την αντίθετη κατεύθυνση και θα έχει επίπονες επιπτώσεις στην εμπιστοσύνη», σχολίασε.

Ο κ. Villalón ουσιαστικά μπορεί να απορρίψει αυτή την επιλογή, εάν αποφανθεί ότι η ΕΚΤ δεν θα μπορούσε να συμμετάσχει σε αναδιάρθρωση εθνικού χρέους και πρέπει να απολαμβάνει καθεστώς προτεραιότητας (senior) έναντι των υπολοίπων πιστωτών. Ο κίνδυνος είναι ότι, αν δεν υπάρξει συμβιβαστική συμφωνία για το μοίρασμα των βαρών, ο κ. Draghi ίσως υποχρεωθεί να ικανοποιήσει τους αντιπάλους του, περιορίζοντας έτσι το μέγεθος του QE.

«Η καλύτερη δυνατή λύση θα είναι να δεσμευθεί σε ανοιχτές αγορές ώστε να πετύχει δυναμικούς στόχους και να γίνει μοίρασμα των βαρών όσον αφορά τις δυνητικές ζημίες. Σε μια δεύτερη καλύτερη λύση, θα προτιμούσα έναν συμβιβασμό στην πολιτική παρά στην οικονομία», σχολιάζει ο Richard Barwell της Royal Bank of Scotland. «Αν πούνε ότι «είμαστε όλοι ενωμένοι στο πρόβλημα, αλλά δεν μπορούμε να κάνουμε και πολλά», κανένας δεν θα μείνει ικανοποιημένος».

© The Financial Times Limited 2015. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation