Η ΕΚΤ πρέπει να μάθει από τα λάθη της στα stress test

Ένας απλουστευτικός τρόπος για να μετρηθεί είναι κατά πόσον οι αγορές υποδέχτηκαν καλά τα αποτελέσματα. Με αυτό το σκεπτικό, η έρευνα απέτυχε. Εκδηλώθηκε ένα σύντομο ράλι τιμών στις μετοχές, όπως προέβλεπαν και οι αναλυτές, καθώς οι επενδυτές αφομοίωναν τα αποτελέσματα από την ΕΚΤ και τη European Banking Authority. Εκτονώθηκε όμως σύντομα και οι τραπεζικές μετοχές διολίσθησαν, καθώς ο κόσμος συνειδητοποίησε ότι η έρευνα δεν θα είναι πανάκεια για τα προβλήματα των τραπεζών της Ευρώπης.

Ένα άλλο σκεπτικό για την επιτυχία είναι να μελετηθεί η σοβαρότητα της διαδικασίας. Η προφανής σύγκριση είναι τα περιοδικά stress tests που διενεργεί η αμερικανική Federal Reserve από το 2009. Θεωρείται ότι βοήθησαν στο να αποκατασταθεί η εικόνα των αμερικανικών τραπεζών μετά την κρίση.

Ευτυχώς, η ΕΚΤ παρέχει ορισμένα δεδομένα που μπορούν να συγκριθούν με τα αντίστοιχα από τα αμερικανικά tests. Η Ευρώπη επέβαλε φανταστικά «στρες» που μειώνουν τα αθροιστικά κεφάλαια των τραπεζών της περιφέρειας κατά 262,7 δισ. ευρώ και κατεβάζουν τον συντελεστή κεφαλαιακής επάρκειας tier 1 της μέσης τράπεζας από 12,4% σε 8,3%.

Η μείωση αυτή των 4 ποσοστιαίων μονάδων στους συντελεστές κεφαλαίων των ευρωπαϊκών τραπεζών συγκρίνεται με τη μείωση 2,9% στον μέσο προβλεπόμενο συντελεστή κεφαλαίων των αμερικανικών τραπεζών, με βάση την Comprehensive Capital Analysis and Review (CCAR) που διενήργησε η Fed φέτος.

Από αυτήν την άποψη, η ευρωπαϊκή άσκηση αρχίζει να δείχνει πιο αξιόπιστη. Εξίσου αυστηρό ακούγεται και το αποτέλεσμα: 25 από τις 130 τράπεζες που συμμετείχαν απέτυχαν στα stress tests και στα AQR της ΕΚΤ με βάση τα στοιχεία του 2013 (σ.σ. ελήφθησαν υπόψη και οι κινήσεις κεφαλαιακής ενίσχυσης που έγιναν το 2014). Ορισμένες από αυτές είναι αρκετά μεγάλες: η Banca Monte dei Paschi di Siena και η Banco Popolare είναι η 3η και η 4η μεγαλύτερη τράπεζα της Ιταλίας, ενώ η Πειραιώς είναι η μεγαλύτερη στην Ελλάδα και η Millennium BCP στην Πορτογαλία.

Ωστόσο οι επικριτές συνεχίζουν να αμφισβητούν την αξιοπιστία της έρευνας. Οι οικονομολόγοι θεωρούν ότι δεν κατάφερε να συνυπολογίσει τον αποπληθωρισμό - μία από τις μεγαλύτερες απειλές στην οικονομία της ευρωζώνης. Η έρευνα προϋποθέτει πληθωρισμό 1% φέτος, όσο περίμεναν οι οικονομολόγοι τον Απρίλιο που αποφασίστηκαν οι κανόνες. Το μέγεθος όμως είναι αρκετά κάτω από το 0,3% που παρουσιάζει η ευρωζώνη, το χαμηλότερο επίπεδο 5 ετών.

Η διαδικασία δεν κατάφερε πολλά στη διάλυση του θανάσιμου εναγκαλισμού ανάμεσα στις τράπεζες και τις κυβερνήσεις τους, σύμφωνα με τους επικριτές. Η έρευνα στο συνολικό άνοιγμα 2,7 τρισ. ευρώ των τραπεζών σε κρατικά ομόλογα κατέληξε σε μείωση μόνο 17 δισ. ευρώ στα κεφάλαια και 19 δισ. ευρώ στις απομειώσεις.

Άλλοι επικριτές τονίζουν το γεγονός ότι στα tests δεν περιλαμβάνονται τα τεράστια κόστη για νομικές προσφυγές που εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν οι τράπεζες. Ούτε προβλέπονται οι επιπτώσεις από τη συνεχιζόμενη ουκρανική κρίση στις τράπεζες με άνοιγμα στη Ρωσία.

Οι σκεπτικιστές πιστεύουν ότι το συνολικό κεφαλαιακό έλλειμμα των 24,6 δισ. ευρώ είναι μικρό σε σύγκριση με τα 22 τρισ. σε ενεργητικά που κατέχουν οι 130 τράπεζες, οι οποίες μετείχαν στη διαδικασία. Οπωσδήποτε, οι ευρωπαϊκές τράπεζες πρέπει να αντλήσουν περισσότερα από τόσα για να αποκαταστήσουν την αξιοπιστία τους, σύμφωνα με αυτούς.

Πράγματι, η ΕΚΤ κατέληξε στο ότι οι τράπεζες πρέπει να αντλήσουν λιγότερα. Κι αυτό γιατί έχει επιτρέψει σε κάποιες από όσες απέτυχαν να προσμετρήσουν κεφάλαια που αντλήθηκαν μετά τα τεστ του Δεκεμβρίου του 2013 για να καλύψουν κενά. Οι ελληνικές τράπεζες μπορούν να στηριχθούν στα προγράμματα αναδιοργάνωσής τους, μολονότι υποβλήθηκαν καθυστερημένα για να συνυπολογιστούν στα επίσημα αποτελέσματα. Η αυστριακή Volksbanken έχει ήδη ρευστοποιηθεί και άλλοι εθνικοί ρυθμιστές, όπως το Βέλγιο και η Πορτογαλία, δηλώνουν ότι οι τράπεζες έχουν αρκετά για να καλύψουν τις ελλείψεις τους.

Αυτό σημαίνει ότι η αρχαιότερη τράπεζα στον κόσμο, η Monte dei Paschi, έχει τρύπα 2,1 δισ. ευρώ και η μικρότερη ιταλική ανταγωνιστική της, Banca Carige, χρειάζεται 800 εκατ. ευρώ. Και αυτό είναι όλο.

Οι υποστηρικτές όμως της ΕΚΤ έχουν άλλη άποψη. Για να μετρηθεί πραγματικά η επιτυχία των stress tests θα έπρεπε να περιλαμβάνονται τα κεφάλαια 56 δισ. ευρώ που άντλησαν προκαταβολικά οι ευρωπαϊκές τράπεζες από την αρχή του έτους.

Άλλο βαρόμετρο επιτυχίας θα μπορούσε να είναι ο βαθμός στον οποίο τα AQR προωθούν την ανάκαμψη του τραπεζικού δανεισμού προς τις εταιρίες της ευρωζώνης και εμπνέουν τις συγχωνεύσεις στις πιο αδύναμες τράπεζες. Όμως πέρα από πιθανή προσφορά για τη Monte dei Paschi, δεν διαφαίνεται κάτι παραπάνω. Η Morgan Stanley προβλέπει ότι θα είναι αδύναμη η ζήτηση από τις τράπεζες για τη δεύτερη προσφορά φθηνών 4ετών δανείων της ΕΚΤ, υπολογίζοντας τη συνολική αξιοποίηση στους δύο πρώτους γύρους των Targeted Longer-Term Refinancing Operations (TLTROs), στα €193-243 δισ., από τα €400 δισ. Κι αυτό δείχνει ότι οι τράπεζες δύσκολα θα απελευθερώσουν πλημμύρα δανείων.

Αλλά πρέπει να δούμε τη συνολική εικόνα. Η μελέτη 12.000 δεδομένων για καθεμιά από τις 130 τράπεζες θα θέσει τον ενιαίο τραπεζικό επόπτη της ευρωζώνης σε γερή βάση καθώς προετοιμάζεται να αναλάβει σήμερα τα ηνία. Η ίδια η διαδικασία ίσως δεν ήταν ιδανική. Πάντως η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στις τράπεζες της Ευρώπης μετά την κρίση είναι ταξίδι, όχι προορισμός.

Η ΕΚΤ πιθανόν θα επαναλαμβάνει την έρευνα κάθε χρόνο και θα μαθαίνει από τα λάθη της.

© The Financial Times Limited 2014. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation