Η αποτυχία έχει... και τα καλά της

Φαντάζομαι ότι όλοι σαγηνευόμαστε από ιστορίες γνωστών επιχειρηματιών που καταλήγουν στην χρεοκοπία. Ίσως να είναι ο φθόνος, ίσως μακάβρια περιέργεια, σε ορισμένες περιπτώσεις η ανάγκη να δούμε απόδοση δικαιοσύνης… ή μήπως είναι ότι απλώς μας αρέσουν ιστορίες με ανθρώπινο δράμα;

Η μαζική κάλυψη της πτώσης του μεγιστάνα της Βραζιλίας Eike Batista, με εκτενή αφιερώματα από τους Financial Times, την Wall Street Journal, το Bloomberg και το Businessweek, αποδεικνύουν πως τα ΜΜΕ λατρεύουν να ασχολούνται με τέτοιες ιστορίες απόλυτης καταστροφής – αναμφίβολα επειδή προκαλούν το ενδιαφέρον των αναγνωστών.

Παρομοίως, η χρεοκοπία της αυτοκρατορίας Quinn στην Ιρλανδία προσέλκυσε τεράστιο ενδιαφέρον – Οι Gavin Daly και Ian Kehoe έγραψαν μάλιστα και βιβλίο για το θέμα, το Citizen Quinn.

Θέλω να πιστεύω ότι οι μορφωμένοι πολίτες γνωρίζουν ότι τέτοια περιστατικά αποτελούν ζωτικά σημεία του καπιταλιστικού συστήματος. Χωρίς ανθρώπους που να είναι διατεθειμένοι να αναλάβουν κίνδυνο, δεν θα υπήρχε καινοτομία, δεν θα δημιουργούνταν θέσεις εργασίας, δεν θα αυξάνονταν τα φορολογικά έσοδα και η κοινωνία θα ήταν γενικώς πολύ πιο φτωχή. Τα ερείπια του Sean Quinn και του Eike Batista αποδεικνύουν ότι το μέγεθος δεν εγγυάται την ασφάλεια.

Εκ των υστέρων, είναι σαφές ότι ορισμένοι τυχοδιώκτες είναι καταδικασμένοι να αποτύχουν. Ο κ. Batista παντρεύτηκε μοντέλο του Playboy, πάρκαρε στο σαλόνι του ένα αυτοκίνητο αξίας 1 εκατ. δολ. και περηφανευόταν ότι θα γίνει ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο – ακόμη κι αν πολλές από τις επιχειρήσεις του δεν απέδιδαν κέρδη.

Πολλές φορές όμως, η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στη νίκη και την ήττα ενός επιχειρηματία είναι πολύ λεπτή. Τα συστήματα που τιμωρούν την αποτυχία είναι πολύ αυστηρά και αποθαρρύνουν τους επιχειρηματίες που θέλουν να εκμεταλλευθούν ευκαιρίες – με αποτέλεσμα να χάνουμε τελικά όλοι.

Ενδεικτικό παράδειγμα είναι ο Steve Oliver, ο ιδρυτής της MusicMagpie που προσφάτως κέρδισε το βραβείο καλύτερου διευθύνοντος συμβούλου από την Ένωση Venture Capital της Βρετανίας. Η εταιρεία του εμπορεύεται διαδικτυακά μεταχειρισμένα CD και DVD και παιχνίδια για τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Έχει ετήσια έσοδα 100 εκατ. στερλίνες και προσωπικό περίπου 1.000 ατόμων. Κατάφερε όμως, αυτή την επιτυχία βάσει της εμπειρίας που απέκτησε από μία παταγώδη αποτυχία: το Music Zone, μία εταιρεία λιανικού εμπορίου με περισσότερα από 100 υποκαταστήματα που τέθηκε σε καθεστώς αναγκαστικής διαχείρισης το 2007. Χωρίς αυτή την αναποδιά δεν θα είχε δημιουργήσει τη σημερινή ταχύτατα αναπτυσσόμενη φόρμουλα. Εάν οι χρηματοδότες, οι προμηθευτές και λοιποί συνεργάτες τον είχαν δαιμονοποιήσει, τότε δεν θα υπήρχε ποτέ αυτό το εντυπωσιακό comeback.

Πως διακρίνουμε όμως, ποιος πραγματικά αξίζει μία δεύτερη ευκαιρία και ποιος όχι; Το σημείο κλειδί εάν ο επιχειρηματίας ήταν ειλικρινής και κατέβαλε το μέγιστο των προσπαθειών του. Για παράδειγμα, τόσο ο κ. Quinn όσο και ο γιος του ο Sean Jr, καταδικάστηκαν για ασέβεια στο δικαστήριο μετά από καταγγελίες για ρευστοποίηση περιουσιακών στοιχείων. Σε αυτή τη βάση, εκτιμώ ότι μόνο ένα ανόητος θα επένδυε σε εκείνους ή θα τους δάνειζε.

Αντιθέτως, προσφάτως γνώρισα έναν επιχειρηματία που διοικεί μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες επιχειρήσεις στη Βρετανία. Θα αποκομίσει κέρδη εκατομμυρίων φέτος. Μου είπε ότι ο ίδιος είχε κηρύξει πτώχευση πριν λίγα χρόνια. Είναι σαφές ότι κάποιοι του έδωσαν ευκαιρίες για να ανακτήσει την περιουσία του τόσο γρήγορα. Για μένα, αυτού του τύπου η «συγχώρεση» που προκύπτει μετά από στοχασμό, είναι υγιής και έχει οικονομικό νόημα.

Κάθε φορά που μία επένδυσή μου αποτυγχάνει λέω στον εαυτό μου ότι πρέπει να εγκαταλείψω τα επικίνδυνα project. Όταν όμως, σβήσει η αρχική απογοήτευση, τότε θυμάμαι ότι σχεδόν όλα τα επιτυχημένα μου στοιχήματα αρχικά έδειχναν πολύ επικίνδυνα. Έτσι, συνεχίζω να βάζω στοιχήματα ακόμη και με μικρές πιθανότητες, γνωρίζοντας ότι κάποια θα αποτύχουν, αλλά κάποια θα πετύχουν. Πριν επτά χρόνια αγόρασα την Patisserie Valerie όταν έχει έσοδα μόλις 5 εκατ. στερλίνες και μόλις είχε καταφέρει να μηδενίσει τις ζημίες της. Τα περισσότερα στελέχη έφυγαν με την αλλαγή της ιδιοκτησίας και οι πωλήσεις ήταν τουλάχιστον ατροφικές. Φέτος, προβλέπουμε κέρδη EBITDA 14 εκατ. στερλινών, τα έσοδα 15πλασιάστηκαν από την αγορά και το εργατικό δυναμικό 20πλασιάστηκε. 

Η υπερβολική προσοχή σε μία επιχείρηση εμποδίζει την τεχνολογική πρόοδο και την ευημερία για την κοινωνία. Η μειονότητα των επιχειρηματιών που χρεοκοπούν είναι απατεώνες. Οι περισσότεροι απλώς έκριναν λάθος ή είχαν κακή τύχη. Όπως ακριβώς η μεγάλη πλειονότητα των τραπεζιτών δεν είναι απατεώνες και ανήθικοι, έτσι και οι λίγες ύποπτες χρεοκοπίες δεν πρέπει να μας προκαταλαμβάνουν εναντίον όλων όσοι έχουν επιχειρηματικές αποτυχίες το ενεργητικό τους.

Σε όλους τους κλάδους, από την ανακάλυψη ενεργειακών κοιτασμάτων μέχρι τη δημιουργία νέων φαρμάκων, είναι σίγουρο πως οι ήττες θα είναι περισσότερες από τις νίκες. Όπως όμως, είχε πει κάποτε και ο Winston Churchill, «Η επιτυχία δεν είναι οριστική, η αποτυχία δεν είναι μοιραία. Αυτό που μετράει είναι το κουράγιο να συνεχίζεις”.

*Ο Luke Johnson είναι πρόεδρος της Risk Capital Partners και του The Centre for Entrepreneurs

© The Financial Times Limited 2013. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation