Τα παράδοξα μηνύματα της Fed και ο κίνδυνος νέου λάθους

Η περασμένη εβδομάδα αποτέλεσε ένα μάθημα στο νέο «ασυνήθιστο» καθεστώς νομισματικής πολιτικής – εξελίξεις που είναι λιγότερο συνηθισμένες και αξίζουν να εξεταστούν προσεκτικά καθώς αφορούν άμεσα τη μελλοντική ευημερία της παγκόσμιας οικονομίας.

Μιλώ εδώ για δύο αξιοσημείωτες αντιθέσεις: πρώτον, μεγαλύτερες διαφορές στην εφαρμοζόμενη πολιτική των μεγάλων κεντρικών τραπεζών. Δεύτερον, και πιο σημαντικό, μια αξιοσημείωτη απόκλιση μεταξύ των τελευταίων μηνυμάτων από τη Fed και των χρηματοοικονομικών συνθηκών μέσω των οποίων η νομισματική πολιτική αποδίδει αποτελέσματα.

Στη συνέντευξη Τύπου της Τετάρτης που πραγματοποιήθηκε μετά την ανακοίνωση μιας ευρέως αναμενόμενης αύξησης των επιτοκίων κατά 25 μονάδες βάσης, ο πρόεδρος της Fed, Τζερόμ Πάουελ, αναφέρθηκε στην επιβράδυνση του πληθωρισμού περίπου 11 φορές. Αντίθετα, η λέξη δεν ακούστηκε καθόλου στις συνεντεύξεις τύπου που έδωσαν την περασμένη εβδομάδα η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ και ο διοικητής της Τράπεζας της Αγγλίας Άντριου Μπέιλι.

Το αφήγημα της επιβράδυνσης του πληθωρισμού εξηγεί γιατί οι αγορές, οι οποίες είχαν αντιδράσει ελάχιστα μετά τη δημοσιοποίηση της απόφασης της Fed πριν από τη συνέντευξη Τύπου, πραγματοποίησαν ξέφρενο ράλι καθώς ο Πάουελ απαντούσε στις ερωτήσεις δημοσιογράφων.

Αλλά η διαφορά μεταξύ της Fed από τη μια και της ΕΚΤ και της BoE από την άλλη δεν αφορά μόνο τα λόγια. Βλέπουμε επίσης μια απόκλιση στις εφαρμοζόμενες πολιτικές και στις προσδοκίες.

Η Fed φάνηκε την περασμένη εβδομάδα να έχει κάνει στροφή προς την αναμονή μιας ομαλής προσγείωσης - δηλαδή, τη σταδιακή επιστροφή του πληθωρισμού προς τον στόχο με μικρή ζημιά στην ανάπτυξη. Οι άλλες δύο κεντρικές τράπεζες φαίνεται να ανησυχούν περισσότερο για τον πληθωρισμό και, ως εκ τούτου, για το ενδεχόμενο μιας απότομης προσγείωσης, όπως μια ύφεσης ή, χειρότερα, μιας περιόδου στασιμοπληθωρισμού.

Περιττό να πούμε ότι τα παραπάνω έχουν επιπτώσεις για την παγκόσμια οικονομία δεδομένης της συστημικής επιρροής αυτών των κεντρικών τραπεζών.

Συγκρίνετε αυτήν την κατάσταση με το προηγούμενο καθεστώς νομισματικής πολιτικής όταν είχαμε υψηλό βαθμό συσχέτισης, αν όχι συνεργασίας, μεταξύ των κεντρικών τραπεζών. Μετά την εξομάλυνση των δυσλειτουργικών χρηματοπιστωτικών αγορών, οι κεντρικές τράπεζες διεύρυναν περαιτέρω τη χρήση μη συμβατικών μέτρων νομισματικής πολιτικής επιδιώκοντας ευρύτερα μακροοικονομικά αποτελέσματα (ανάπτυξη και απασχόληση ειδικότερα).

Μια άλλη, και δυνητικά πιο κρίσιμη αντίθεση είναι αυτή μεταξύ της εικόνας που μας έδωσε η Fed για τις χρηματοοικονομικές συνθήκες και της εικόνας που μας δίνουν ευρέως διαδεδομένοι δείκτες. 

Οι χρηματοοικονομικές συνθήκες έχουν σημασία για την αποτελεσματικότητα της νομισματικής πολιτικής. Για παράδειγμα, σκεφτείτε ξανά πώς το προηγούμενο καθεστώς των πολύ χαμηλών επιτοκίων και των σημαντικών εγχύσεων ρευστότητας κατόρθωσε να περιορίσει την οικονομική και χρηματοπιστωτική αστάθεια.

Αυτή τη φορά, και σύμφωνα με όσα δείχνουν καθιερωμένοι δείκτες, οι εξελίξεις στις χρηματοοικονομικές συνθήκες δεν φαίνεται να επηρεάζονται από τη νομισματική πολιτική. Σήμερα είναι τόσο χαλαρές όσο ήταν πριν από ένα χρόνο, προτού η Fed ξεκινήσει τον κύκλο αύξησης των επιτοκίων κατά 4,5 ποσοστιαίες μονάδες και αυτή η χαλάρωση έχει επιταχυνθεί μετά τη συνεδρίαση της Fed τον Δεκέμβριο. Όλα αυτά συνάδουν με την πολύ καλή έκθεση για την αγορά εργασίας στις ΗΠΑ την περασμένη εβδομάδα. 

Αυτή η απόκλιση έχει αποτελέσει αντικείμενο πολλών συζητήσεων στις αγορές. Ωστόσο, δεν φαίνεται να πιστεύει το ίδιο και η Fed, αν κρίνουμε από τα σχόλια του Πάουελ στη συνέντευξη Τύπου της περασμένης Τετάρτης, όπου αναφέρθηκε επανειλημμένα στη σημαντική σύσφιξη των χρηματοοικονομικών συνθηκών τους τελευταίους δώδεκα μήνες.

Θα μπορούσε κάλλιστα, όπως πρότεινε η αντιπρόεδρος της Fed, Λάελ Μπρέιναρντ, πριν από μερικές εβδομάδες, η Fed να στηρίζεται σε μια ισχνή αντίληψη των χρηματοοικονομικών συνθηκών. Αυτό θα συμβάδιζε με την προσέγγισή της για τον πληθωρισμό, όπου τώρα δίνει μεγάλη προσοχή στις δομικές τιμές στις υπηρεσίες αγνοώντας τη στέγαση. 

Ένας τρόπος για να το καταλάβουμε αυτό θα ήταν να γνωρίζουμε πώς αντέδρασαν οι αξιωματούχοι της Fed στο ράλι της Wall Street την Τετάρτη και στα πολύ θετικά στοιχεία για την αγορά εργασίας που δημοσιεύτηκαν την Παρασκευή. Δυστυχώς, τέτοιες πληροφορίες είναι εξαιρετικά δύσκολο να αποκτηθούν, εκτός και αν κάποιοι επιφανείς αξιωματούχοι της Fed εμφανιστούν τις επόμενες ημέρες, ή ο ίδιος ο Πάουελ στην προγραμματισμένη ομιλία του στις 7 Φεβρουαρίου, για να «διορθώσουν» την αντίληψη των αγορών για όσα άκουσαν και είδαν.

Όσο περισσότερο παραμένει άλυτο αυτό το «παράδοξο των χρηματοοικονομικών συνθηκών», τόσο μεγαλύτερο είναι το πεδίο για ένα ακόμα λάθος νομισματικής πολιτικής.

Για πολλά χρόνια, οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες φημίζονταν ως αποτελεσματικοί καταστολείς της οικονομικής και χρηματοοικονομικής αστάθειας. Τώρα είμαστε σε έναν διαφορετικό κόσμο. Πρέπει να είναι προσεκτικές ώστε η επικοινωνία τους να μην αποτελέσει μια αδικαιολόγητη πηγή τέτοιας αστάθειας. Αυτό είναι ακόμη πιο σημαντικό σε μια παγκόσμια οικονομία που αντιμετωπίζει τις αβεβαιότητες που συνδέονται με την αλλαγή του μοντέλου της παγκοσμιοποίησης, την ενεργειακή μετάβαση, την αναδιάταξη των αλυσίδων εφοδιασμού και, στην περίπτωση των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου, τις εξαιρετικές συνθήκες στην αγορά εργασίας.

* Ο αρθρογράφος είναι πρόεδρος του Queens’ College στο Πανεπιστήμιο Κέιμπριτζ και σύμβουλος των Allianz και Gramercy

© The Financial Times Limited 2023. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation