Ο νέος πανικός πωλήσεων τις τελευταίες ημέρες σε όλες σχεδόν τις αγορές του κόσμου δεν είναι παρά το ξεδίπλωμα των επόμενων φάσεων της χρηματοπιστωτικής κρίσης.

Η οποία επιδρά στα νομίσματα και στις πραγματικές οικονομίες υποβοηθούμενη από τη συσχέτιση μεταξύ των επενδυτικών προϊόντων αλλά και την ίδια την παγκοσμιοποίηση.

Ας δούμε λίγο τα πράγματα "φωτογραφικά':

1. Το τελευταίο διάστημα υπάρχουν κύματα μείωσης του δανεισμού (deleverage) από διεθνείς επενδυτές, που είχαν αναγάγει σε επιστήμη τον δανεισμό, κατά κανόνα σε νομίσματα χαμηλού επιτοκίου, το λεγόμενο carry trade, με κυριότερο το γιαπωνέζικο γεν.

Το deleverage από τέτοιους επενδυτές (τα hedge funds είναι η πιο αντιπροσωπευτική κατηγορία) οδήγησε σε βύθιση τις τιμές των μετοχών, σε αναδυόμενες αλλά και σε ανεπτυγμένες αγορές, καθώς στην πράξη έσκαγε μία ακόμη "φούσκα", αυτή του carry trade. Επίσης, μαζί με την άνοδο του δολαρίου τέτοιου είδους ρευστοποιήσεις πίεσαν και την τιμή του χρυσού.

2. Ταυτόχρονα παρατηρούμε τη μαζική έξοδο επενδυτών από περιφερειακές αγορές κι επενδύσεις που θεωρούνται υψηλού ρίσκου, με σκοπό είτε την ανάκτηση -και διατήρηση-ρευστότητας, είτε τη διοχέτευσή της σε επενδύσεις που θεωρούνται χαμηλού ρίσκου, στις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου, οι οποίες συνήθως είναι και η πατρίδα αυτών των κεφαλαίων.

3. Συνέπεια των παραπάνω πέρα από το κραχ στις αποτιμήσεις είναι και η κάθετη πτώση των ισοτιμιών σε μεγάλες και μικρές αναδυόμενες αγορές, από τη Ρωσία και τη Βραζιλία, έως την Ουγγαρία και την Ουκρανία, παρά τις κινήσεις που αυτές κάνουν για να κρατήσουν τα νομίσματά τους.

4. Αυτή η διαταραχή δημιουργεί τεράστια προβλήματα στις οικονομίες των παραπάνω χωρών. Ορισμένες φαίνονται να βρίσκονται ήδη στο χείλος της χρεοκοπίας (Αργεντική, Ουγγαρία κ.λπ.), ενώ ακόμη και οι πιο ισχυρές όπως η Ρωσία ενδέχεται να δουν την πιστοληπτική τους ικανότητα να υποβαθμίζεται με απρόβλεπτες συνέπειες.

5. Πέρα από το γεν που έχει εκτοξευτεί ακόμη και απέναντι στο δολάριο, πολύ ενισχυμένο εμφανίζεται και το αμερικανικό νόμισμα, έναντι των υπόλοιπων νομισμάτων. Αυτό πρακτικά συμβαίνει α) λόγω επαναπατρισμού κεφαλαίων από άλλες αγορές, β) λόγω των προσδοκιών για μεγαλύτερες μειώσεις επιτοκίων στην Ευρώπη προκειμένου να αντιμετωπιστεί η ύφεση και γ) διότι η αμερικανική οικονομία δεν παύει να είναι η ισχυρότερη και πιο ευέλικτη στον κόσμο.

6. Οι Ηνωμένες Πολιτείες μπαίνουν σε ύφεση. Ωστόσο τα πράγματα ενδέχεται να είναι χειρότερα στην Ευρώπη αλλά και στη Βρετανία, η οποία ανακοίνωσε ήδη αρνητική ανάπτυξη στο τελευταίο τρίμηνο σοκάροντας τις αγορές. Οι ευρωπαϊκές οικονομίες θεωρούνται λιγότερο ευέλικτες και αποτελεσματικές, ενώ είναι και μικρότερες.

Η δική μας είναι στις μικρές και στενά συσχετισμένες με τις αναδυόμενες αγορές της περιοχής, ενώ ταυτόχρονα έχει σημαντικό χρέος και έλλειμμα. Γι' αυτό και α) έχει αυξηθεί το χάσμα ανάμεσα στην απόδοση του ελληνικού 10ετούς ομόλόγου και του γερμανικού αλλά και β) έχει αυξηθεί το κόστος των credit default swaps για τα ελληνικά ομόλογα. Με μία φράση, ο "κίνδυνος χώρας" έχει αυξηθεί και για την Ελλάδα!

7. Στο μεταξύ, η αύξηση της τιμής των ισχυρότερων νομισμάτων δεν αποκλείεται να δημιουργήσει ακόμη μεγαλύτερη ύφεση στις ίδιες τις ανεπτυγμένες χώρες, καθώς η χειροτέρευση στις οικονομίες των λιγότερο ισχυρών χωρών θα συνοδευτεί και από άνοδο στις τιμές των εξαγωγών που κάνουν οι ισχυρές χώρες.

8. Τόσο η FED όσο και η ΕΚΤ αναμένεται να προχωρήσουν σύντομα σε νέα μείωση των επιτοκίων. Ειδικά για την ΕΚΤ αυτό θεωρείται πλέον περίπου… δεδομένο κι όχι μόνο για μία μείωση αλλά για περισσότερες.

9. Η νομισματική αναταραχή αναμένεται να οδηγήσει ενδεχομένως ΠΟΛΥ σύντομα σε παρεμβάσεις των ίδιων κεντρικών τραπεζών, προς όφελος των ασθενέστερων νομισμάτων αλλά και γιατί οι πολύ μεγάλες διακυμάνσεις δεν βολεύουν κανέναν.

10. Το θέμα είναι αν θα πετύχουν…