Σε ενάμιση μήνα, δηλαδή περί τα μέσα Μαΐου, θα λειτουργήσει το «Balkan», πρώτο hub φυσικού αερίου στην περιοχή μας, αν πιστέψουμε τα λόγια του Βούλγαρου Αντιπρόεδρου της κυβέρνησης Tomislav Donchev.
Οι γείτονες μας, που εδώ και χρόνια διεκδικούν πρωταγωνιστικό ρόλο στη διακίνηση φυσικού αερίου προς τις ευρωπαϊκές χώρες (μη ξεχνάμε τους αγωγούς Nabucco και SouthStream), έθεσαν ως στρατηγικό στόχο τη δημιουργία του hub, δηλαδή κόμβου συναλλαγών φυσικού αερίου, εξασφαλίζοντας τη στήριξη των αρμόδιων επιτρόπων Maros Sefcovich και Miguel Canete.
Το ίδιο περίπου έκαναν και στον ηλεκτρισμό, καθώς πριν από περίπου ένα μήνα, άρχισε να λειτουργεί στη Σόφια χρηματιστήριο ηλεκτρικής ενέργειας.
Θα ρωτήσει κανείς, μα έχει τόσες διασυνδέσεις η Βουλγαρία, που να επιτρέπουν τη διακίνηση από τα δίκτυά της αερίου με προέλευση από διαφορετικές πηγές και με διαφορετικές τιμές, ώστε να γίνονται συναλλαγές και να διαμορφώνονται τιμές; Η απάντηση είναι αρνητική.
Η Βουλγαρία έχει μια μονοπωλιακή, «περίκλειστη» αγορά στο φυσικό αέριο, η οποία ελέγχεται από τους Ρώσους. Όλες οι κινήσεις για την ανάπτυξη διασυνδέσεων με γειτονικές χώρες, γίνονται με μεγάλη (και ύποπτη) καθυστέρηση, όπως αυτή με τη Ρουμανία.
Κανείς δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει το βουλγαρικό δίκτυο για τη μεταφορά αερίου προς το νότο (Ελλάδα), ενώ δεν αξιοποίησε ποτέ τις δυνατότητες που προσφέρει ο τερματικός της Ρεβυθούσας ώστε να εισαγάγει αέριο πέραν του ρωσικού, ή να κάνει ανταλλαγές.
Ταυτόχρονα η ρωσική Gazprom βρίσκεται στα μαχαίρια διακόπτοντας πρόσφατα την παροχή αερίου, με τη μοναδική εταιρεία προμήθειας που αποτελεί ξεχωριστό νομικό πρόσωπο, την Overgaz, έστω και αν αποτελεί θυγατρική της.
Τέλος, και η ίδια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με καθυστέρηση χρόνων, αποφάσισε να διενεργήσει σε βάθος έρευνα κατά των βουλγαρικών κρατικών εταιρειών για το ρόλο τους στο «ρωσικό μπλοκάρισμα» των δικτύων.
Άρα τι είδους hub θα είναι αυτό, όταν η αγορά στην οποία απευθύνεται έχει τα παραπάνω χαρακτηριστικά; Μάλλον απλώς η Βουλγαρία, τρέχει να προλάβει ώστε να κατοχυρώσει τη λειτουργία του δικού της hub, μια και το ίδιο θα ήθελαν για τη χώρα μας οι υπουργοί των τελευταίων χρόνων και οι επικεφαλής των κρατικών εταιρειών αερίου.
Ιδίως όταν δύο hub σε τόσο κοντινή απόσταση το ένα από το άλλο και με τις μικρές ποσότητες που καταναλίσκονται, δύσκολα μπορούν να ευημερήσουν.
Τα συμπεράσματα μπορούν να συνοψιστούν στα εξής. Πρώτον μια από τις πιο κλειστές αγορές φυσικού αερίου στην Ευρώπη, πήρε προβάδισμα για τη δημιουργία και λειτουργία hub, εξασφαλίζοντας επιπλέον στήριξη και χρηματοδότηση από την Κομισιόν.
Το αν θα μπορέσει να λειτουργήσει στο άμεσο μέλλον είναι άλλο ζήτημα, καθώς αυτά τα σχέδια έχουν μακροχρόνιο ορίζοντα.
Δεύτερον, την στιγμή που η Κομισιόν «βραβεύει» τη Βουλγαρία με την στήριξή της στη δημιουργία hub, «κυνηγάει» τους υπεύθυνους αυτής της αγοράς επειδή την κρατούν κλειστή. Αντί δηλαδή πρώτα να διασφαλίσει τη λειτουργία αγοράς και του ανταγωνισμού, έτσι όπως ορίζουν οι οδηγίες, στέλνει στην μπάλα στην εξέδρα με τις μακρόσυρτες γραφειοκρατικές διαδικασίες της έρευνας και ενισχύει μηχανισμούς, όπως το hub που δεν μπορούν να λειτουργήσουν αν δεν υπάρχει αγορά.
Όποιος βγάλει άκρη με τις (μικρο)πολιτικές της Κομισιόν θα κερδίσει... χρυσούν ωρολόγιον.