Η οικονομία της είναι σε πολύ άσχημη κατάσταση. Η πιστοληπτική της αξιολόγηση, προκειμένου για τράπεζες του εξωτερικού, υποβαθμίστηκε φέτος από δύο πρακτορεία, ενώ οι προοπτικές της χαρακτηρίστηκαν "αρνητικές" από ένα τρίτο.

Παρ' όλα αυτά, η Ελληνική Δημοκρατία, η Ελλάδα, κατάφερε να ξεπουλήσει τη 15ετή ομολογιακή έκδοση του Νοεμβρίου, συγκεντρώνοντας 7 δισ. ευρώ. Το να είσαι μέλος της ευρωζώνης, όπως και το να έχεις κάρτα American Express, έχει τα προνόμιά του.

Η Ελλάδα από καιρό θεωρείται από τις πιο αδύναμες οικονομίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μέλος της ευρωομάδας δεύτερης ταχύτητας -Πορτογαλία, Ιρλανδία, Ελλάδα και Ισπανία- επίσης γνωστή ως PIGS. Η κυβερνητική αλλαγή στη χώρα τον Οκτώβριο έφερε στην εξουσία το σοσιαλιστικό ΠΑΣΟΚ, εκτοπίζοντας το δεξιό κόμμα της Νέας Δημοκρατίας, και οδήγησε στην αποκάλυψη ότι τα πράγματα είναι χειρότερα απ' ό,τι προέβλεπαν οι σχετικές υποψίες.

Ξεκάθαρα έχοντας πισωπατήσει λόγω της πραγματικής κατάστασης των δημόσιων οικονομικών, η κυβέρνηση ακολούθησε τη στρατηγική της ομολογίας όλης της αλήθειας και κατηγορώντας τους προκατόχους της. Το πραγματικά σοκαριστικό ήταν ότι η εκτίμηση για το έλλειμμα του προϋπολογισμού του 2009 υπερδιπλασιάστηκε έως το 12,7% του ΑΕΠ. Οι περιορισμοί της Ε.Ε. για το ύψος του ελλείμματος κάνουν λόγο για αντίστοιχο ποσοστό στο 3%. Αν και δεν είναι η μόνη που ξεπέρασε το όριο, η Ελλάδα έχει σίγουρα τη χειρότερη επίδοση, και μάλιστα με αρκετή διαφορά.

Καθοδικό σπιράλ

Η S&P τον Ιανουάριο υποβάθμισε το χρέος της Ελλάδας από "A" σε "A-", επικαλούμενη την κάμψη της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας και ζητώντας μεταρρυθμίσεις στα δημόσια οικονομικά. Η ομολογία του Οκτωβρίου σχετικά με το έλλειμμα είχε ως αποτέλεσμα την υποβάθμιση λίγο μετά σε "A-" από "A" και από τη Fitch.

Επίσης τον Οκτώβριο, η Moody's έθεσε τις αξιολογήσεις για την Ελλάδα υπό αρνητική αναθεώρηση, καθώς αμφισβήτησε την αντοχή των δημόσιων οικονομικών. Το πρακτορείο τόνισε ότι όλο και περισσότερο οι επενδυτές κάνουν διακρίσεις ανάμεσα στις διάφορες αξιολογήσεις της ευρωζώνης και αναμένει περισσότερη πίεση για ανοδική κίνηση των ελληνικών επιτοκίων, σε σύγκριση με αυτά που ισχύουν για την -επίσης αξιολογηθείσα με "A1"- Σλοβακία.

Καιροί ανάγκης

Όλοι συμφωνούν ότι Ελλάδα πρέπει να περικόψει τις δαπάνες και να αυξήσει τους φόρους. Ο υπουργός Οικονομικών, κ. Γιώργος Παπακωνσταντίνου, υποσχέθηκε στο προσχέδιο του προϋπολογισμού του 2010 να το πράξει, όπως ανακοινώθηκε στις αρχές Νοεμβρίου. Υποσχέθηκε να μειώσει το έλλειμμα στο 9,7% του ΑΕΠ μέσω συνδυασμού νέων φόρων και ήπια μειούμενων δαπανών. Προβλέπει αρνητική οικονομική ανάπτυξη 0,3% το 2010 σε σύγκριση με τις προβλέψεις για αρνητικό ρυθμό ανάπτυξης 1,5% το 2009.

Ωστόσο, άσχετα από το μέγεθος του ελλείμματος της επόμενης χρονιάς, κάπως πρέπει να χρηματοδοτηθεί και ο τρέχων προϋπολογισμός. Έτσι, δύο ημέρες πριν από την ανακοίνωση του προσχεδίου του προϋπολογισμού, ο ΟΔΔΗΧ επέδραμε στην αγορά με το 15ετές πακέτο του.

Η αγορά των ελληνικών κρατικών ομολόγων τα τελευταία χρόνια έχει αποκτήσει μεγαλύτερη ρευστότητα και αποτελεσματικότητα, ενώ η διαφάνεια και η ορατότητα είναι βελτιωμένες στην πρωτογενή αγορά. Σύμφωνα με τον ΟΔΔΗΧ, σε αυτό βοήθησαν η περισσότερο ενεργή συνεννόηση με τους primary dealers και τους βασικούς επενδυτές, η προαναγγελία των ετήσιων προγραμμάτων χρηματοδότησης αλλά και ο τριμηνιαίος προγραμματισμός.

Η αύξηση της στάθμισης στους δείκτες κυβερνητικών ομολόγων έδωσε ώθηση στη δευτερογενή αγορά διαπραγμάτευσης και οδήγησε στο σφίξιμο των spreads. Η γενική πολιτική χρηματοδότησης αφορά στις εκδόσεις κοινοπρακτικών δανείων με αρχικό μέγεθος περίπου 5 δισ. ευρώ, το οποίο αυξάνεται έως το εύρος των 7 - 9 δισ. ευρώ, μετά τα taps.

"Στο πρώτο μισό του 2009 δεν μπορούσαμε να κάνουμε τίποτα που να αφορά σε χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των δέκα ετών", λέει ο κ. Σπύρος Παπανικολάου, επικεφαλής του ΟΔΔΗΧ. "Οι τράπεζές μας αυτήν τη φορά μας συμβούλεψαν ότι υπάρχει μεγάλη ζήτηση για περισσότερο μακροπρόθεσμες εκδόσεις με σταδιακή μείωση της αποφυγής κινδύνου και πως οι επενδυτές προσπαθούν να αποσπάσουν κάποιες αποδόσεις. Αυτό αποδείχτηκε σωστό".

Ενώ η Ελλάδα δεν είχε προχωρήσει σε 15ετή έκδοση από το 2006, ο ΟΔΔΗΧ δέχτηκε την παραίνεση των τραπεζών (Credit Suisse, Deutsche Bank, HSBC, Εθνική και Societe Generale). Η απόκριση ήταν εξαιρετικά θετική.

Κλαμπ προνομίων

"Η Ελλάδα είναι μέλος της ευρωζώνης και παρότι έχει τη χαμηλότερη αξιολόγηση αυτό μας δίνει ένα πλεονέκτημα", λέει ο κ. Παπανικολάου. «Παρά τις πρόσφατες υποβαθμίσεις και την κακή δημοσιότητα, φαίνεται ότι οι αναλυτές έκαναν τη δική τους ανάλυση κινδύνου. Αν πληρώσεις κάτι παραπάνω, αυτό καλύπτει τον κίνδυνο και μας εξασφαλίζει ένα πολύ καλό βιβλίο".

Οι επενδυτές αποφάσισαν ξεκάθαρα ότι τα χρήματά τους ήταν ασφαλή εντός της ευρωζώνης χωρίς κίνδυνο χρεοκοπίας και κυνήγησαν την επιπρόσθετη απόδοση - το κουπόνι ήταν στο 5,3% που αντιστοιχεί σε spread 142 μονάδων βάσης επί των mid swaps. Με εντολές 11 δισ. ευρώ το μέγεθος της συναλλαγής αυξήθηκε στα 7 δισ. ευρώ.

Αυτό που ικανοποίησε ιδιαίτερα τον ΟΔΔΗΧ ήταν η ποιότητα του βιβλίου. Υπήρξε μια αφύσικα μεγάλη μη ελληνική συμμετοχή που έφτασε το 61% (έναντι ενός τυπικού τέτοιου ποσοστού στο 45% - 50%), ενώ οι λογαριασμοί "πραγματικού χρήματος" ήταν στο 62%.

"Η Ελλάδα έχει σοβαρά οικονομικά προβλήματα και οι οικονομικές της επιδόσεις δεν είναι κατάλληλες για να υπερηφανεύεται κανείς", λέει ο κ. Παπανικολάου. "Ωστόσο, το πιστωτικό της μητρώο είναι ακηλίδωτο και δεν αντιμετωπίσαμε ποτέ προβλήματα στη συγκέντρωση των κεφαλαίων που χρειαζόμαστε".