Η πτώση της Γουόλ Στριτ την προηγούμενη εβδομάδα συνδέθηκε και με την απότομη αύξηση της μεταβλητότητας (volatility), ενεργοποιώντας πωλήσεις που πίεσαν τη χρηματιστηριακή αγορά.
Δεν θα έπρεπε να εκπλήσσει, από τη στιγμή που πολλοί έβγαλαν λεφτά τα τελευταία 8 σχεδόν χρόνια, σορτάροντας τον δείκτη μεταβλητότητας ή «δείκτη φόβου», όπως κάποιοι αποκαλούν τον VIX.
Επρόκειτο για μια κερδοφόρα στρατηγική. Ιδιαίτερα το 2017 ήταν μια εξαιρετική χρονιά. Ο χρηματιστηριακός δείκτης S&P 500 δεν υποχώρησε περισσότερο από 3% κατά μέσο όρο.
Όμως, ο VIX μετρά τις προσδοκίες της αγοράς για τη μεταβλητότητα που εκπορεύεται από τα δικαιώματα προαίρεσης (options) στον χρηματιστηριακό δείκτη S&P 500. Ουσιαστικά, ο VIX προσδιορίζεται από τους αγοραστές και τους πωλητές των options στον δείκτη S&P 500.
Όταν π.χ. ο VIX ισούται με 20, αυτό σημαίνει ότι ο δείκτης S&P 500 αναμένεται να μείνει σ’ ένα εύρος +/-20% για ένα χρόνο, 68% του χρόνου. Με βάση τα ιστορικά δεδομένα, όταν ο VIX είναι κάτω από 20, η αγορά προβλέπει ένα υγιές περιβάλλον χαμηλού ρίσκου. Αν όμως ο VIX υποχωρήσει πολύ, τότε αυτό είναι σημάδι πως το ράλι πλησιάζει προς το τέλος του.
Από την άλλη πλευρά, αν ο VIX ανέβει πάνω από το 20, αυτό είναι σημάδι πως ο φόβος έχει αρχίσει να κερδίζει έδαφος και παραπέμπει σε περιβάλλον αυξημένου ρίσκου. Στο απόγειο της κρίσης του 2008, ο VIX ακούμπησε το 85.
Όμως, ο VIX δεν μετρά την πραγματική μεταβλητότητα αλλά την προσδοκώμενη. Η πραγματική μεταβλητότητα μετριέται από την τυπική απόκλιση (standard deviation) των ημερήσιων αποδόσεων για ένα διάστημα 30 ή 90 ημερών.
Μετριέται επίσης με τα στατιστικά μοντέλα GARCH. Υπάρχει λοιπόν μια σημαντική διαφορά μεταξύ του δείκτη VIX που μετρά την προσδοκώμενη μεταβλητότητα και της πραγματικής.