Η επιβολή της απαγόρευσης πτήσεων πάνω από τη Λιβύη και οι βομβαρδισμοί στρατιωτικών δυνάμεων του συνταγματάρχη Καντάφι σε αυτήν τη φάση μοιάζουν με τα γεγονότα που συνέβησαν στη Βοσνία το 1995, όταν η επέμβαση του ΝΑΤΟ σταμάτησε τη σκληρή επίθεση των Σερβοβοσνίων ενάντια στους Βόσνιους μουσουλμάνους, όπως αναφέρει στο CNN ο κ. An. Rabasa, πολιτικός αναλυτής στο ινστιτούτο RAND.

Αντίστοιχα, στη Λιβύη, η διεθνής δράση είναι ικανή να σταματήσει τις πιστές στον Καντάφι δυνάμεις, όμως δύσκολα θα δώσει τέλος στον πόλεμο, καθώς οι καθεστωτικοί απολαμβάνουν τη συντριπτική υπεροχή δυνάμεων (ειδικά στα δυτικά του κράτους) σε σχέση με το Λιβυκό Εθνικό Συμβούλιο.

Η Αυγή της Οδύσσειας ξεκίνησε ως επιχείρηση no fly zone όπως στο Ιράκ το 1997, αλλά ουσιαστικά έχει μετατραπεί σε στρατιωτική επέμβαση κατά τα πρότυπα της Σερβίας το 1999, με στόχους πλέον (παρότι δεν εκφράζεται δημοσίως) τη νίκη των ανταρτών και την εκπαραθύρωση του Καντάφι, όπως συνέβη τελικά στην περίπτωση του Αφγανιστάν το 2001 και του Ιράκ το 2003.

Τα δυτικά συμφέροντα και η αργοπορημένη επέμβαση

Η κωλυσιεργία των Ευρωπαίων να αναζητήσουν μια στρατιωτική λύση σχετίζεται με τα μεγάλα συμφέροντα που διακυβεύονται αλλά και -σε ορισμένες περιπτώσεις- με τη στήριξη που παρείχαν αυτά σε καθεστώτα της βόρειας Αφρικής, συμπεριλαμβανομένης της Λιβύης, τονίζει η εταιρία γεωπολιτικών αναλύσεων Stratfor.

Από το 2004, χρονιά όπου το εμπάργκο πώλησης όπλων στον Καντάφι έπαψε να ισχύει, τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης πώλησαν στη Λιβύη οπλικά συστήματα συνολικής αξίας 1,1 δισ. ευρώ, με την Ιταλία, τη Γαλλία και τη Μεγάλη Βρετανία να βρίσκονται στην πρώτη τριάδα της σχετικής κατάταξης.

Μόλις πέρυσι η Γαλλία παζάρευε την πώληση 14 Mirage αλλά και τον εκσυγχρονισμό των γαλλικής προέλευσης αεροσκαφών που απαρτίζουν την αεροπορική αρμάδα του Καντάφι.

Η Ιταλία, από την πλευρά της, πριν από την έναρξη των αναταραχών, βρισκόταν στο μέσον κρίσιμων διαπραγματεύσεων για στρατιωτικές συμφωνίες ύψους 1 δισ. ευρώ.

Η δε προηγούμενη βρετανική κυβέρνηση, υπογραμμίζει η Stratfor, έκανε βαθιές υποκλίσεις στο καθεστώς Καντάφι για να εξασφαλίσει προνομιακή μεταχείριση για τον πετρελαϊκό κολοσσό της BP.

Εκτός βέβαια από τους στρατιωτικούς δεσμούς μεταξύ της Λιβύης και των ευρωπαϊκών κρατών, υπάρχουν και οι σημαντικότεροι ενεργειακοί. Η βορειοαφρικανική χώρα εξάγει το μεγαλύτερο κομμάτι της πετρελαϊκής της παραγωγής στην Ευρώπη και μάλιστα σε ορισμένες χώρες-κλειδιά.

Ειδικότερα (στοιχεία της Stratfor), εξάγει το 29% του πετρελαίου της στην Ιταλία, το 14% στη Γαλλία, το 11% στη Γερμανία και το 10% στην Ισπανία.

Αντίστοιχα, από τη Λιβύη προέρχεται το 24% της πετρελαϊκής κατανάλωσης πετρελαίου στην Ιταλία, το 10% της Γαλλίας, το 9% της Ισπανίας και το 12% της Αυστρίας.

Το μοντέλο της Βοσνίας

Οι ενέργειες των ΗΠΑ στη Βοσνία θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν σαν οδικός χάρτης για την αντιμετώπιση της κρίσης στη Λιβύη, σημειώνει ο κ. An. Rabasa στο CNN.

Στη βαλκανική χώρα για να αποκαταστήσουν τη στρατιωτική ισορροπία προχώρησαν, κατ' αρχάς, στην εκπόνηση και στην υλοποίηση σχεδίου για τον εξοπλισμό και την εκπαίδευση των ανταρτών. Παρά τον σκεπτικισμό με τον οποίο αντιμετωπίστηκε από τους Ευρωπαίους, το πρόγραμμα πέτυχε.

Οι Ευρωπαίοι και οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να προβούν σε ανάλογες ενέργειες (με τη συνδρομή αραβικών κρατών, π.χ. της Αιγύπτου), προμηθεύοντας τους αντικαθεστωτικούς με οπλισμό και αναγνωρίζοντας την "κυβέρνηση" της Βεγγάζης ως τον νόμιμο εκπρόσωπο του λιβυκού λαού.

Το αντεπιχείρημα ότι οι ΗΠΑ δεν γνωρίζουν και πολλά για τη λιβυκή αντιπολίτευση έχει μια δόση αλήθειας, όμως δεν είναι απολύτως σωστό. Πολλοί από τους ηγέτες που τώρα στέκονται ενάντια στον Καντάφι βρίσκονταν κάποτε στο πλευρό του καθώς ήταν μέλη της κυβέρνησής του. 

Για τους Δυτικούς η όποια δράση σε αυτήν τη φάση κρίνεται προτιμότερη από την αδράνεια διότι, αν επιλεγεί η αδράνεια, ίσως επιτραπεί σε εξτρεμιστικά μουσουλμανικά στοιχεία να καλύψουν το κενό και να... καπελώσουν την επανάσταση.

Σε κάθε περίπτωση, η ιδέα ότι ο Καντάφι και οι δυνάμεις του θα περιμένουν να ισοπεδωθούν από τις αντικαθεστωτικές δυνάμεις ανήκει μάλλον στη σφαίρα της φαντασίας.

Το ευτυχές τέλος για τη Λιβύη και τους Δυτικούς θα μπορούσε να μοιάζει σε γενικές γραμμές με εκείνο της Βοσνίας.

Το ατυχές θα ήταν να καταλήξει η Λιβύη "αποτυχημένο" κράτος, αντίστοιχο της Σομαλίας, αλλά στα μεσογειακά παράλια.