Στην ενεργοποίηση των πλέον σκληρών μέτρων είσπραξης, όπως είναι οι κατασχέσεις εισοδημάτων και οι πλειστηριασμοί περιουσιακών στοιχείων, προχωρά το υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών προκειμένου να βάλει στα ταμεία του οφειλές ύψους 1,8 δισ. ευρώ το τρέχον έτος και επιπλέον 8 - 9 δισ. ευρώ την επόμενη πενταετία.

Συνολικά, τα χρέη φυσικών και νομικών προσώπων προς το κράτος φτάνουν τα 30 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 2/3 (περίπου 20 δισ. ευρώ) είναι σχεδόν αδύνατον να εισπραχθούν γιατί αφορούν είτε σε επιχειρήσεις που έχουν πτωχεύσει είτε σε άτομα τα οποία έχουν κρύψει τα φορολογικά τους ίχνη και είναι ιδιαίτερα δύσκολο να εντοπιστούν.

Σε ό,τι αφορά τα υπόλοιπα, για σχεδόν 10 δισ. ευρώ που θεωρούνται εισπράξιμα, το οικονομικό επιτελείο δεν ήθελε εν μέσω κρίσης να εμφανιστεί από την αρχή ιδιαίτερα σκληρό και να επιδιώξει την είσπραξή τους με ακραίο τρόπο. Για τον λόγο αυτό και έδωσε τη δυνατότητα ρύθμισης των οφειλών αυτών, παρέχοντας μάλιστα την ευκαιρία να διαγραφούν σε μεγάλο βαθμό τα πρόστιμα και οι προσαυξήσεις.

Παρά το γεγονός ότι επρόκειτο για εξαιρετικά δελεαστική ρύθμιση, η ανταπόκριση δεν ήταν η αναμενόμενη. Σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις στελεχών του υπουργείου Οικονομικών, οι εισπράξεις από τη συγκεκριμένη ρύθμιση δεν θα ξεπεράσουν φέτος τα 400 εκατ. ευρώ, όταν ο στόχος ήταν περίπου 1,8 δισ. ευρώ.

Εκ των πραγμάτων, λοιπόν, το Δημόσιο είναι αναγκασμένο να προχωρήσει στην υποχρεωτική εκ του νόμου άσκηση ποινικών διώξεων σε όσους χρωστούν πάνω από 10.000 ευρώ καθώς και στη λήψη σκληρότερων εισπρακτικών μέτρων (κατασχέσεις, πλειστηριασμοί κ.ά.).

--- Τα μέτρα

Ήδη οι υπηρεσίες του φορολογικού μηχανισμού ενημερώθηκαν με σχετική εγκύκλιο του υπουργείου Οικονομικών στην οποία τονίζονται τα εξής:

* Για μικρού ύψους οφειλές επιλέγεται η κατάσχεση στα χέρια τρίτων αντί της κατάσχεσης ή του πλειστηριασμού ακινήτων σημαντικής αξίας.

* Για πολλά ακίνητα παραγγελία κατάσχεσης εκδίδεται σε βάρος ακινήτου ελεύθερου βαρών, του οποίου η αξία είναι μεν μεγαλύτερη της οφειλής όχι όμως πολλαπλάσιά της και αυτή η ενέργεια στηρίζεται στην αρχή της αναλογικότητας.

* Επειδή η κατάσχεση του ακινήτου πρέπει να γίνεται με στόχο όχι μόνο τη διακοπή της παραγραφής των φειλών αλλά κυρίως την άμεση είσπραξη, το προς κατάσχεση ακίνητο χρειάζεται να επιλέγεται με τρόπο ώστε σε περίπτωση που ο οφειλέτης εξακολουθεί να μη συμμορφώνεται να υπάρχει δυνατότητα άμεσης έκδοσης προγράμματος πλειστηριασμού.

* Για την κατάσχεση ακινήτων, τα οποία αποφέρουν εισόδημα από μισθώματα, γίνεται ταυτόχρονα και κατάσχεση των μισθωμάτων στα χέρια του ενοικιαστή, ώστε να υπάρχει άμεση είσπραξη της οφειλής.

* Όσον αφορά στους οφειλέτες επιτηδευματίες (φυσικών ή νομικών προσώπων), επιλέγεται η κατάσχεση απαιτήσεών τους στα χέρια τρίτων, όπως κατάσχεση των απαιτήσεων στα χέρια πελατών της επιχείρησης, εφόσον αυτές αποδεικνύονται από τα βιβλία της επιχείρησης ή από άλλη αιτία (συμβάσεις, εκχωρήσεις κ.λπ.). Για τον εντοπισμό των απαιτήσεων αυτών θα πρέπει να διεξάγεται ενδελεχής έρευνα και να παρέχεται, όπου αυτό είναι απαραίτητο, η βοήθεια του φορολογικού ελέγχου για τον εντοπισμό τους.

* Στους κατ’ επανάληψη μη συνεπείς οφειλέτες μπορεί να περιλαμβάνονται, μεταξύ των μέτρων είσπραξης, η κατάσχεση στα χέρια πιστωτικών ιδρυμάτων μισθών ή συντάξεων, υπό την προϋπόθεση ότι τα εισοδήματα αυτά δεν είναι κατώτερα των 1.000 ευρώ ανά μήνα. Επίσης, στις περιπτώσεις όπου οι μισθοί ή οι συντάξεις είναι υψηλότεροι των 1.000 ευρώ, θα πρέπει το ποσό που απομένει μετά την κατάσχεση να μην είναι και πάλι μικρότερο των 1.000 ευρώ. Για τις συγκεκριμένες κατασχέσεις δεν απαιτείται η προηγούμενη ενημέρωση του οφειλέτη.

* Σε εξαιρετικές περιπτώσεις (π.χ. σε μεγάλου ύψους οφειλή σε σχέση με την οικονομική κατάσταση του οφειλέτη, σε κίνδυνος ζημίας του Δημοσίου από τη μη άμεση διασφάλιση της οφειλής κ.λπ.) πρέπει να ενεργοποιούνται οι διατάξεις του άρθρου 8 του ΚΕΔΕ, με προτίμηση την εγγραφή υποθήκης σε ακίνητο ελεύθερο βαρών.

ΟΙ «ΔΥΣΚΟΛΕΣ» ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ

Ειδική μέριμνα, όπως επισημαίνει το υπουργείο Οικονομικών, πρέπει να δοθεί αφενός στους συνυπόχρεους και αφετέρου σε όσους χρωστούν στο Δημόσιο πάνω από 50.000 ευρώ.

Συγκεκριμένα, οι προϊστάμενοι των εφοριών καλούνται να «χρεώσουν» σε συγκεκριμένους υπαλλήλους τέτοιες υποθέσεις για να εντοπιστούν τα περιουσιακά στοιχεία των οφειλετών.

Για τους φτωχούς οφειλέτες στην εγκύκλιο τονίζεται ότι θα πρέπει να ελεγχθεί από τον προϊστάμενο του δικαστικού τμήματος εάν υπάρχουν οφειλές για τις οποίες δεν έχει γίνει αναγγελία στο σύνδικο της πτώχευσης και στον γραμματέα πρωτοδικών και ελλείψει συνδίκου στον γραμματέα πρωτοδικών ή στον εκκαθαριστή επιχείρησης να γίνουν αμέσως οι σχετικές αναγγελίες αλλά και να ερευνηθούν οι περιπτώσεις όπου έχει γίνει εκποίηση περιουσιακών στοιχείων από τον σύνδικο ή τον εκκαθαριστή και εάν το Δημόσιο έχει καταταγεί, ώστε να αναζητηθεί το προϊόν της κατάταξης.

Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται ως προς τον έλεγχο της πορείας των πτωχεύσεων για να αποφευχθεί ο κίνδυνος παραγραφών, όπως με την ολοκλήρωση του πτωχευτικού συμβιβασμού, την ανάκληση της πτωχευτικής απόφασης κ.λπ.

Αυξημένη προσοχή καλούνται να δώσουν οι μηχανισμοί είσπραξης χρεών σε περιπτώσεις οφειλών από δάνεια που είχαν χορηγηθεί με την εγγύηση του ελληνικού δημοσίου.

Συγκεκριμένα, θα χρειαστεί να αναζητηθούν και να ελεγχθούν οι συμβάσεις χορήγησής τους, ώστε να εντοπιστούν τυχόν συνεγγυητές των δανείων ή εμπράγματες ασφάλειες επί των δανείων αυτών.

Σχετικά με οφειλές από φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων δεν θα λαμβάνονται μέτρα σε βάρος του συζύγου στο όνομα του οποίου έχει βεβαιωθεί ο φόρος παρά μόνο μετά τον διαχωρισμό της οφειλής, ώστε τα μέτρα να λαμβάνονται σε βάρος του προσώπου και της περιουσίας του πράγματι υπόχρεου.

Επίσης, από το ίδιο αρχείο να γίνεται έρευνα στις υποβαλλόμενες δηλώσεις και λοιπά συνυποβαλλόμενα ή αυτοτελώς υποβαλλόμενα έντυπα για τον εντοπισμό εισοδημάτων ή περιουσιακών στοιχείων των οφειλετών, που θα βοηθήσουν στη λήψη μέτρων για την είσπραξη ή τη διασφάλιση της οφειλής, όχι μόνο από φόρο εισοδήματος αλλά και από οποιαδήποτε άλλη αιτία.

* Αναδημοσίευση από το 599ο φύλλο της εβδομαδιαίας εφημερίδας ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ, 11-15 Σεπτεμβρίου 2009.