«Πληρώστε όσο μπορείτε». Αυτό αρχίζουν να λένε οι εμπορικές τράπεζες και οι εταιρείες καρτών στις ΗΠΑ στους πελάτες τους, οι οποίοι λόγω της κρίσης αδυνατούν να καταβάλλουν έστω την ελάχιστη μηνιαία δόση. Το σύστημα βρίσκεται στα όριά του και δύσκολα θα επαναληφθούν τα τρελά κέρδη που είχαν οι χρηματοοικονομικοί όμιλοι τις ημέρες της «πλαστικής» ευφορίας.

Συγκεκριμένα, ο Σύνδεσμος Τραπεζιτών των ΗΠΑ αναγνωρίζει ότι οι διακανονισμοί στην αποπληρωμή πιστωτικών καρτών γίνονται όλο και πιο συχνοί. Το εντυπωσιακό είναι πως η τακτική αυτή θεωρείται από τις ύστατες για την αποπληρωμή των δόσεων και έως τώρα ουσιαστικά περιφρονούνταν από τα πιστωτικά ιδρύματα.

Όμως πλέον τα χρέη από τις πιστωτικές κάρτες έχουν φτάσει σε δυσθεώρητα επίπεδα, ενώ περιορίζονται οι λύσεις που διαθέτουν οι τράπεζες για να οδηγήσουν τους δανειολήπτες στο ταμείο. Οι ανακυκλούμενες πιστώσεις, οι οποίες θεωρούνται στενή προσέγγιση του χρέους των πιστωτικών καρτών, έχουν προσεγγίσει τα 940 δισ. δολάρια.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας των ΗΠΑ (Fed), κατά το πρώτο τρίμηνο του έτους το 6,5% του χρέους των πιστωτικών καρτών ήταν σχεδόν 30 ημέρες εκπρόθεσμο. Πρόκειται για το υψηλότερο ποσοστό από το 1991.

Όμως, παρά τις αναφορές του Συνδέσμου Τραπεζιτών, οι αμερικανικές χρηματοπιστωτικές εταιρείες δεν επιβεβαιώνουν ότι υιοθετούν την τακτική νέου διακανονισμού των δόσεων με μικρά ποσά. Χαρακτηριστικά, εκπρόσωποι της American Express και της Bank of America δήλωσαν ότι αποφασίζουν ανάλογα με την περίπτωση του πελάτη, αλλά δεν έχουν προχωρήσει σε γενική ρύθμιση για όσους κατόχους καρτών καθυστερούν επί μακρόν τις δόσεις τους ή έχουν οι ίδιοι ζητήσει νέο διακανονισμό.

Αναγκαστική κίνηση

Θεωρείται βέβαιο ότι στις περιπτώσεις των ιδιαίτερα υπερχρεωμένων δανειοληπτών οι τράπεζες θα οδηγηθούν στη μείωση του ποσού της δόσης. Κι αυτό διότι εξαντλούνται και τα υπόλοιπα μέσα που διαθέτουν. Από το τέταρτο τρίμηνο του 2008 τα πιστωτικά ιδρύματα είχαν αρχίσει να μειώνουν τα πιστωτικά όρια, με στόχο τον περιορισμό της μεγαλύτερης έκθεσης των δανειοληπτών σε κινδύνους.

Μόνο το τέταρτο τρίμηνο του προηγούμενου έτους οι ανοιχτές πιστώσεις στις ΗΠΑ μειώθηκαν κατά 500 δισ. δολάρια και εκτιμάται ότι το ποσό φέτος θα προσεγγίσει τα 2 δισ. δολάρια. Μία άλλη πρακτική των τραπεζών ήταν η προσφορά κινήτρων στις «επικίνδυνες» κατηγορίες δανειοληπτών για να κλείσουν τις οφειλές τους.

Αυτή η κατάσταση υιοθετήθηκε κυρίως μέσα στο πρώτο εξάμηνο. Όμως και οι δύο παραπάνω τρόποι δεν μπορούν πλέον να είναι αποδοτικοί για τις τράπεζες, επειδή οι υπερχρεωμένοι δανειολήπτες έχουν συμπληρώσει το πιστωτικό όριο των καρτών τους, ενώ εξαντλείται και ο αριθμός εκείνων που μπορούν να επωφεληθούν από κάποιο πρόγραμμα κινήτρων για να ξεπληρώσουν το ποσό της πιστωτικής κάρτας.

Άλλοι τα χρέη, άλλοι τις δυσκολίες

Το... παράδοξο της ιστορίας είναι ότι σε πιο δύσκολη θέση βρίσκονται μάλλον οι τράπεζες παρά οι κάτοχοι των πιστωτικών καρτών. Και αυτό διότι οι χρηματοοικονομικές εταιρείες αντιμετωπίζουν τους εκκρεμείς λογαριασμούς ως ζημίες, οι κάτοχοι των καρτών αντίθετα δεν έχουν και πολλά να χάσουν.

Την αλλαγή της κατάστασης δείχνει και το γεγονός ότι ουδείς ενδιαφέρεται για το ανακυκλούμενο χρέος. Την περίοδο της οικονομικής ανάπτυξης, οι εταιρείες συλλογής πιστωτικών καρτών αγόραζαν από τις τράπεζες μεγάλες ποσότητες παλιού χρέους, δίνοντας έως και 15 σεντς για 1 δολάριο αυτού. Τότε όμως όλοι μπορούσαν να αντιμετωπίσουν τα δάνειά τους, έστω και καθυστερημένα. Τώρα όμως τα πράγματα δυσκόλεψαν και οι αγοραστές χρέους μείωσαν την «ταρίφα» στα 5 σεντς.

Ταυτόχρονα, από τον Φεβρουάριο του 2010 στις ΗΠΑ θα τεθεί πλήρως σε ισχύ νομοσχέδιο που θα επιβάλλει αυστηρούς περιορισμούς στη δυνατότητα τραπεζών και εταιρειών πιστωτικών καρτών να αυξάνουν τα επιτόκια στα υπόλοιπα των κατόχων, να χρεώνουν συγκεκριμένες προμήθειες και να επιβάλλουν αδικαιολόγητα πρόστιμα.

Επίσης, οι τράπεζες και οι εταιρείες των καρτών δεν θα μπορούν, μεταξύ άλλων, να αυξάνουν το επιτόκιο σε υφιστάμενους λογαριασμούς πελατών, αν ο πελάτης καθυστερήσει τη δόση σε άλλη τράπεζα. Η αμερικανική κυβέρνηση όμως προσανατολίζεται να δώσει κατευθυντήριες γραμμές για ευνοϊκή μεταχείριση των κατόχων πιστωτικών καρτών που είναι άνεργοι, αλλά θεωρείται ότι έχουν μεγάλες πιθανότητες να βρουν γρήγορα δουλειά. Η χρυσή εποχή των υψηλών κερδών από πιστωτικές κάρτες μάλλον αποτελεί παρελθόν.


Ασφαλιστικές εταιρίες: Αυστηρότεροι όροι για κεφαλαιουχική επάρκεια

Αυστηρότεροι όροι κεφαλαιακής επάρκειας προγραμματίζονται για τις ασφαλιστικές εταιρείες, την ίδια στιγμή όπου οι όμιλοι δηλώνουν έτοιμοι για το επόμενο επεκτατικό τους βήμα, μετά την πιστωτική κρίση.

Ειδικότερα, την καρδιά του προβλήματος, όπως αποτυπώθηκε με την παρ’ ολίγον κατάρρευση της αμερικανικής ασφαλιστικής AIG, επιδιώκει να χτυπήσει η Διεθνής Ένωση Εποπτικών Αρχών στον κλάδο των ασφαλειών (IAIS), αποφασίζοντας να αυξήσει τις απαιτήσεις για τους δείκτες φερεγγυότητας των εταιρειών.
 
Πλέον οι αυστηρότερες απαιτήσεις δεν θα αφορούν μόνο στο σκέλος των ασφαλειών αλλά και σε όλες τις δραστηριότητες του ομίλου και στις μη ασφαλιστικές. Η IAIS εκπροσωπεί τις ρυθμιστικές αρχές περίπου 140 κρατών στον χώρο των ασφαλειών, οι οποίες θα αρχίσουν αμέσως συζητήσεις για το περιεχόμενο και για το χρονοδιάγραμμα των μέτρων.

Με την υιοθέτηση αυστηρότερων όρων φερεγγυότητας και για μη ασφαλιστικές δραστηριότητες, ο στόχος της IAIS είναι προφανής, λαμβάνοντας υπόψη ότι πολλοί όμιλοι στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη έχουν πολυσχιδείς δραστηριότητες και είναι ευάλωτοι σε κινδύνους, όπως συνέβη με την AIG.

Ο αμερικανικός όμιλος βρέθηκε στο χείλος της κατάρρευσης μέσα στο 2008 διότι δεν είχε την απαραίτητη ρευστότητα για να αντιμετωπίσει τις τεράστιες ζημίες που προέκυψαν από τη βρετανική θυγατρική του, η οποία είχε εγγυηθεί επενδύσεις που αποδείχτηκαν ιδιαίτερα επισφαλείς.

Οι ασφαλιστικές εταιρείες, από την πλευρά τους, αντιμετωπίζουν με θετικό τρόπο την πρόταση της IAIS, καθώς θεωρείται ότι μετά τη χρηματοοικονομική κρίση το νέο μοντέλο λειτουργίας είναι ο περιορισμός των πολυσχιδών δραστηριοτήτων και η επέκταση σε νέες αγορές.

Οι εκπρόσωποι 104 κορυφαίων αμερικανικών και ευρωπαϊκών ασφαλιστικών επιχειρήσεων, που συμμετείχαν σε έρευνα της εταιρείας συμβούλων Accenture, δήλωσαν ότι θα μειώσουν τις μη ασφαλιστικές θυγατρικές τους, ενώ σκοπεύουν να ενοποιήσουν τις διεθνείς δραστηριότητές τους. Η συντριπτική πλειονότητα (πάνω από το 80%) δήλωσε επίσης ως βασική προτεραιότητα των ομίλων την επέκταση στις αναδυόμενες αγορές και κυρίως στη Βραζιλία, στη Ρωσία, στην Ινδία και στην Κίνα (ομάδα BRIC). Ακολουθούν οι ασιατικές και οι ευρωπαϊκές αγορές.

* Αναδημοσίευση από το 589ο φύλλο της εβδομαδιαίας εφημερίδας "ΜΕΤΟΧΟΣ& ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ", 3-7 Ιουλίου 2009.