Σταθερά ανοδική είναι η πορεία της αγοράς πετρελαιοειδών στη χώρα μας κατά την τελευταία 15ετία σύμφωνα με μελέτη του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ).

Στην περίοδο 1985-2000, η εγχώρια κατανάλωση πετρελαιοειδών αυξήθηκε κατά 43% που αντιστοιχεί σε Μέσο Ετήσιο Ρυθμό Μεταβολής (ΜΕΡΜ) της τάξης του 2,7%. Το μέγεθος της εγχώριας αγοράς πετρελαίου το 2001 ξεπέρασε τα 19,5 Mtoe (εκατομμύρια τόνους σε ισοδύναμο πετρελαίου).

Το εμπορικό ισοζύγιο της ελληνικής αγοράς πετρελαίου υπήρξε μονίμως ελλειμματικό σε όρους ποσοτήτων την περίοδο 1985-2001, με το έλλειμμα να ανέρχεται σε 19,49Mtoe το 2001.

Η συνολική εξαγωγική δραστηριότητα της ελληνικής αγοράς πετρελαίου, εμφανίζει σημαντική επιβράδυνση, καθώς το 2001 υποχώρησαν κατά 40% σε σχέση με το 1985 σε όρους ποσοτήτων. Οι κυριότερες αγορές προορισμού των ελληνικών εξαγωγών πετρελαιοειδών προϊόντων το 2001 υπήρξαν οι ΗΠΑ που απορρόφησαν το 20%, οι χώρες της πρώην Γιουγκοσλαβίας (9%), η Ισπανία (6%), η Γαλλία (5%) και ο Λίβανος (5%).

Αντίθετα, η εισαγωγική δραστηριότητα της εγχώριας αγοράς πετρελαίου, καταγράφει συνεχή αύξηση της τάξης του 55% το 2001 σε σχέση με το 1985 σε όρους ποσοτήτων. Το μεγαλύτερο μέρος των ελληνικών εισαγωγών είναι υδρογονάνθρακες. Την πρώτη θέση μεταξύ των προμηθευτών του ελληνικού κλάδου πετρελαίου το 2001 κατέχει η Ρωσία με 33%, ενώ ακολούθησαν η Σαουδική Αραβία με 24,5%, το Ιράν με 22,7%, και τέλος το Ιράκ και η Λιβύη με 6,2% η κάθε χώρα αντίστοιχα.

Από την ανάλυση του ΙΟΒΕ προκύπτει ότι η οικονομική εικόνα των εταιρειών διύλισης πετρελαίου είναι θετική. Αντίθετα, η οικονομική κατάσταση των εταιρειών εμπορίας πετρελαιοειδών, διαφοροποιείται. Για τις μεν εταιρείες εμπορίας πετρελαιοειδών η οικονομική κατάσταση του συνόλου κρίνεται ικανοποιητική, ενώ για τις εταιρείες εμπορίας υγραερίου η οικονομική κατάσταση διαγράφεται δυσμενής.

Οι εταιρείες διύλισης κατέγραψαν θετικούς ρυθμούς μεταβολής στα περισσότερα χρηματοοικονομικά τους μεγέθη την περίοδο 1997-2001. Οι πωλήσεις σημείωσαν άνοδο με ΜΕΡΜ 18,6% προσεγγίζοντας το 2001 τα 5,58 δις εκ. ευρώ, παρόμοια τα καθαρά κέρδη προ φόρων παρουσίασαν ιστορική αύξηση με μέσο ετήσιο ρυθμό μεταβολής 258% σε 142,35 εκ. ευρώ. Ανάλογη εξέλιξη κατέγραψαν και οι περισσότεροι αριθμοδείκτες του συνόλου των εταιρειών διύλισης.

Σε ότι αφορά τη σύγκριση μεταξύ των εταιρειών διύλισης, η ανάλυση έδειξε ότι τα ΕΛ.ΠΕ. είναι ο κυρίαρχος παίκτης στην αγορά πετρελαίου, με την ΜΟΤΟΡ ΟΙΛ όμως να επεκτείνεται με ταχείς ρυθμούς τα τελευταία χρόνια και να διευρύνει το μερίδιο της στην αγορά.

Τάσεις διεύρυνσης κατέγραψαν επίσης και τα περισσότερα χρηματοοικονομικά μεγέθη του συνόλου των εταιρειών εμπορίας πετρελαιοειδών εκτός υγραερίου, εμφανίζοντας ωστόσο χαμηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης από τις εταιρείες διύλισης.

Ο κύκλος εργασιών και τα καθαρά κέρδη προ φόρων του συνόλου των εταιρειών εμπορίας πετρελαιοειδών εκτός υγραερίου διευρύνονταν συνεχώς την περίοδο 1997-2001, με ΜΕΡΜ 21,6% και 40% και ανήλθαν σε 5 δις εκ. ευρώ και 61,7 εκ. ευρώ αντίστοιχα. Ικανοποιητική εξέλιξη παρουσίασαν οι δείκτες αποδοτικότητας και δραστηριότητας.

Αρνητικό σημείο της χρηματοοικονομικής κατάστασης των εταιρειών εμπορίας πετρελαιοειδών (εκτός υγραερίου) αποτελεί, η πιθανότητα αδυναμίας εκπλήρωσης των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων, όπως προέκυψε από τις τιμές του δείκτη Γενικής ρευστότητας.

Το μεγαλύτερο μερίδιο της αγοράς στο σύνολο των εταιρειών διύλισης το 2001 κατέχουν τα ΕΛ.ΠΕ. με 51,6%, και ακολουθούν η ΜΟΤΟΡ ΟΙΛ με 27% και η ΠΕΤΡΟΛΑ με 21,4%.

Το μεγαλύτερο μερίδιο στις πωλήσεις του συνόλου των 30 εταιρειών εμπορίας πετρελαιοειδών εκτός υγραερίου, για το 2001 κατέχει η εταιρεία BP με 28%, ενώ ακολουθούν οι εταιρείες SHELL με 22,7%, AVINOIL με 10,3%, MAMIDOIL- JETOIL με 9,9%, ΕΤΕΚΑ με 4,7% και AEGEAN OIL με 4,6%.

Για τις εταιρείες εμπορίας υγραερίου, συνολικά 14 εταιρείες, την πρώτη θέση στις πωλήσεις το 2001 κατέχει η εταιρεία ΠΕΤΡΟΓΚΑΖ με μερίδιο 42,5%, ενώ ακολουθούσαν οι εταιρείες SHELL GAS με 29,6%, ΔΗΜΟΪΛ με 8%, ΑΣΠΡΟΠΥΡΓΚΑΖ με 4% και το σύνολο των υπόλοιπων εταιρειών με 7,9%.

Οι κυριότερες ανακατατάξεις που καταγράφηκαν στην ελληνική αγορά είναι:

* Η συγχώνευση της Πετρόλα με την εταιρεία Ελληνικά Πετρέλαια στα μέσα του 2003, με απορρόφηση της πρώτης εταιρείας από την δεύτερη.

* Η ανταλλαγή του τομέα των καυσίμων της TEXACO στην Ελλάδα με πρατήρια της SHELL στην Αγγλία στα τέλη του 2000.

* Η συγχώνευση της εταιρείας ΕΚΟ-ΕΛΔΑ ΑΒΕΕ το 2000 με την εταιρεία Γ.ΜΑΜΙΔΑΚΗΣ & ΣΙΑ Α.Ε.Ε.

* Η πλήρης ανάλυση του ΙΟΒΕ δημοσιεύεται στη δεξιά στήλη ”Συνοδευτικό Υλικό”.