Δεν φαίνεται πιθανό να κρατήσει ο «μαύρος χρυσός» τα 80 δολάρια, που είναι το απαραίτητο
ελάχιστο όριο τιμής, για να μπορέσουν οι εταιρείες να ανταποκριθούν χωρίς προβλήματα
στον σχεδιασμό τους.

Στον αέρα βρίσκεται ο σχεδιασμός των πετρελαϊκών εταιρειών για το 2009, καθώς η τιμή του «μαύρου χρυσού» έχει κολλήσει κάτω από το όριο των 50 δολαρίων το βαρέλι αργού, μετά τον έναν χρόνο όπου έφτασε στο ιστορικό ρεκόρ των 147 δολαρίων, αυξάνοντας το ρεκόρ εσόδων για OPEC και πετρελαϊκές, το οποίο είχε γίνει από το πρώτο κιόλας εξάμηνο του 2008.

Μάλιστα, ο κλάδος της ενέργειας στις ΗΠΑ θα παρουσιάσει φέτος τη μεγαλύτερη πτώση (-29%) και ήδη, οι εταιρείες επανεξετάζουν τα σχέδια των δαπανών τους για το 2009, καθώς βασική τους προτεραιότητα είναι πλέον η διασφάλιση μετρητών. Στο πλαίσιο αυτό θα μειώσουν τις επενδύσεις τους, ενώ, εάν η τιμή του πετρελαίου δεν ανακάμψει, είναι πιθανό να ανασταλούν προγράμματα επαναγοράς μετοχών.

Αναλυτές εκτιμούν ότι για να μπορέσουν οι εταιρείες του κλάδου να ανταποκριθούν χωρίς προβλήματα στον σχεδιασμό τους, η τιμή του αργού πετρελαίου θα πρέπει να κινηθεί στο επίπεδο των 80 δολαρίων το βαρέλι μέσα στο τρέχον έτος. Κάτι πολύ δύσκολο με βάση τη μείωση της ζήτησης λόγω της διεθνούς οικονομικής επιβράδυνσης.

«Η αναθεώρηση των προτεραιοτήτων για το νέο έτος είναι στο επίκεντρο των πετρελαϊκών ομίλων. Ήδη, projects υψηλού κόστους έχουν αρχίσει να ματαιώνονται» ανέφερε πρόσφατα ο πρόεδρος του Cambridge Energy Research Associates κ. Ντάνιελ Γιέργκιν.

Από την άλλη, έρευνα της επενδυτικής Barclays Capital αναφέρει ότι οι επενδυτικές δαπάνες των πετρελαϊκών εταιρειών για το τρέχον έτος θα μειωθούν κατά 12% σε σχέση με το 2008, ενώ δεν αποκλείεται το ποσοστό αυτό να είναι τελικά μεγαλύτερο.

--- Κίνδυνος νέας «βουτιάς»

Εκτός όμως από τη δεδομένη μείωση των επενδύσεων, οι αναλυτές θεωρούν ότι οι πετρελαϊκοί όμιλοι θα αναγκαστούν να αναστείλουν μεγάλα προγράμματα επαναγοράς μετοχών, τα οποία κατά τους τελευταίους μήνες της μείωσης στην τιμή πετρελαίου είχαν συμβάλει στη συγκράτηση των μετοχικών τιμών. Αυτό θα συμβεί ακόμη και εάν αυτή αυξηθεί κατά 20 δολάρια από τα τρέχοντα επίπεδα.

Απαιτείται μία ακόμη μεγαλύτερη αύξηση της τιμής του «μαύρου χρυσού» ώστε οι πετρελαϊκές να τηρήσουν τον σχεδιασμό τους. Ενδεικτικά, σύμφωνα με τα στοιχεία της Barclays Capital, εάν η μέση τιμή πετρελαίου μείνει στα 50 δολάρια το βαρέλι (επίπεδο κάτω και γύρω από το οποίο κινείται την τρέχουσα περίοδο) οι πετρελαϊκές για να ανταποκριθούν στις λειτουργικές υποχρεώσεις τους θα πρέπει ή να δαπανήσουν ρευστό ή να αυξήσουν τα χρέη τους.

Όμως, ακόμη κι αν η τιμή αυξηθεί στα 70 δολάρια το βαρέλι, τα προβλήματα θα μειωθούν, αλλά δεν θα εκλείψουν. Εταιρείες όπως η BP, η Royal Dutch Shell, η ENI και η ConocoPhilips εκτιμάται ότι θα αντιμετωπίσουν δυσκολίες στην τήρηση των προγραμμάτων επαναγορών μετοχών που έχουν εξαγγείλει και στη διάθεση μερισμάτων. Αντίστοιχα προβλήματα εκτιμάται ότι θα αντιμετωπίσει η Exxon Mobil το 2010, εάν η τιμή συνεχίσει να κινείται στα επίπεδα αυτά.

Όμως, με βάση την προσδοκώμενη ζήτηση πετρελαίου εν μέσω διεθνούς οικονομικής επιβράδυνσης, οι αναλύσεις θεωρούν ότι η τιμή μπορεί -μέσω των κερδοσκοπικών «ενέσεων»- να δικαιολογήσει ένα επίπεδο διακύμανσης έως τα 70 δολάρια, κάτω και από τα 75 δολάρια όπου ο OPEC έχει ανεπισήμως ορίσει ως επιθυμητό επίπεδο της τιμής. 


ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ

--- Δύσκολη η απεξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία

Πιασμένη στα δίχτυα των γεωπολιτικών παιχνιδιών της Ρωσίας και των ΗΠΑ παρουσιάζεται η Ευρωπαϊκή Ένωση στο θέμα του φυσικού αερίου. Η πρόσφατη, νέα κρίση Ρωσίας - Ουκρανίας (οι Ρώσοι διέκοψαν την παροχή φυσικού αερίου προς την Ευρώπη μέσω της Ουκρανίας, με το επιχείρημα ότι η τελευταία έκλεβε φυσικό αέριο) εντείνει το αίτημα της απεξάρτησης της Ευρώπης από τη Μόσχα, όμως η προσπάθεια των Ευρωπαίων θεωρείται δύσκολη λόγω των γεωπολιτικών ισορροπιών αλλά και της αδυναμίας της Ε.Ε. να υιοθετήσει σταθερή κοινή εξωτερική πολιτική.

Ειδικότερα, πληροφορίες του ευρωπαϊκού Τύπου αναφέρουν ότι τους επόμενους μήνες -και ενώ διαρκεί η τσέχικη προεδρία στην Ε.Ε.- η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα διεξάγει υψηλού επιπέδου διαβουλεύσεις για το φυσικό αέριο με τις παραγωγούς χώρες της Κασπίας Θάλασσας και εκείνες που χρησιμοποιούνται ως διακομιστικά κέντρα ενέργειας, όπως η Τουρκία και η Γεωργία. Το βάρος δίνεται στο Καζακστάν και στο Ουζμπεκιστάν.

Η Ευρώπη επιχειρεί να προσεταιριστεί αυτές τις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, οι οποίες είναι ακόμη συνδεδεμένες πολιτικά με τη Ρωσία όπως, για παράδειγμα, το Καζακστάν, το οποίο μπορεί να εφοδιάσει με φυσικό αέριο τον σχεδιαζόμενο αγωγό Nabucco (θα έχει δυνατότητα ετήσιας μεταφοράς 31 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων φυσικού αερίου από την Κασπία και μέσω των χωρών Τουρκίας, Βουλγαρίας, Ρουμανίας και Ουγγαρίας προς τη δυτική Ευρώπη).

Όμως, παρά την εκπεφρασμένη πρόθεση της Ευρώπης, δεν λείπουν τα εμπόδια, ορισμένα εκ των οποίων δημιουργούνται από τις ίδιες τις ευρωπαϊκές χώρες. Ενδεικτικά, ο Nabucco αντιμετωπίζει προβλήματα χρηματοδότησης, παρόλο που η κατασκευή έχει προγραμματιστεί να αρχίσει το 2010 και να ολοκληρωθεί έως το 2013.

Επίσης, παρότι λέγεται ότι ο Nabucco και ο TGI (έτερος αγωγός που θα περνά από την Ελλάδα προς την Ιταλία) θα καταστήσουν την Ε.Ε. ανεξάρτητη ενεργειακά από τη Ρωσία, οι χώρες της Ευρώπης παρουσιάζονται να έχουν «προσωπικές» πολιτικές με τη Μόσχα.

Ενδεικτικό είναι ότι η Ρωσία έχει διμερείς ενεργειακές συμφωνίες με κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως η Γερμανία, οι οποίες αποτελούν ένα είδος ασφαλιστικής δικλίδας, ενώ η Ρωσία πριμοδοτεί την κατασκευή του αγωγού North Stream που θα μεταφέρει αέριο στη Γερμανία μέσω των βαλτικών χωρών, παρακάμπτοντας τη φίλα προσκείμενη στις ΗΠΑ Πολωνία.

Από την άλλη, αναλυτές επικρίνουν τις Βρυξέλλες διότι χωρίς κοινή πολιτική γραμμή ενισχύουν τη δυσπιστία της Μόσχας ότι η πιθανή απεξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία θα εξυπηρετήσει το φιλοαμερικανικό μπλοκ. Και για τον λόγο αυτό άλλωστε η Ρωσία, που κατέχει τα μεγαλύτερα αποθέματα φυσικού αερίου στον κόσμο (47,8 δισ. κυβικά μέτρα), επιδιώκει τη σύσταση ενός καρτέλ φυσικού αερίου έχοντας στο πλευρό της το Ιράν (με τα δεύτερα σε μέγεθος αποθέματα - 26,7 εκατ. κυβικά μέτρα). 

* Aναδημοσίευση από το 565 φύλλο της εβδομαδιαίας εφημερίδας ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ, 16 - 20 Ιανουαρίου 2009.