Επίκεντρο μεγάλων αλλαγών στον διεθνή επιχειρηματικό κόσμο θα είναι το 2009 η Ευρώπη. Αυτό υποστηρίζει το έγκριτο περιοδικό «Economist» τονίζοντας ότι τα μεγάλα deals θα είναι ευρωπαϊκά.

Κι αυτό όχι γιατί υπάρχει μεγάλη ρευστότητα και διάθεση για ανάπτυξη, αλλά κυρίως διότι πολλές εταιρείες βρίσκονται σε δεινή θέση (είναι ευάλωτες στις ορέξεις των ισχυρών παικτών σε κάθε κλάδο). Έτσι, αναμένονται deals στο πλαίσιο συγκέντρωσης κλάδων.

Ειδικότερα, το 2009 αναμένεται να είναι μία ακόμη χρονιά -μετά το 2008- πτώσης στην αξία των συγχωνεύσεων και εξαγορών. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Dealogic, το 2008 ολοκληρώθηκαν συμφωνίες αξίας 3,28 τρισ. δολαρίων, ποσό κατά 29% μικρότερο σε σχέση με το 2007.

Η πτώση της αξίας των συμφωνιών το 2008 έδωσε τέλος σε έναν ανοδικό κύκλο πέντε ετών. Για τη νέα χρονιά, οι αναλυτές αναμένουν επίσης ανάλογη ποσοστιαία πτώση, με τη συνολική αξία των deals να προσεγγίζει τα 2 τρισ. δολάρια. Όπως επισημαίνει έκθεση της UBS, η μείωση της αξίας αρκετών εταιρειών στην Ευρώπη και η ανάγκη τους να αλλάξουν για να επιβιώσουν στο νέο τοπίο θα προκαλέσουν ισχυρές ανακατατάξεις με κύριο χαρακτηριστικό (εύλογα) τη συγκέντρωση.

Η Ευρώπη, δηλαδή, αναμένεται να αντιμετωπίσει το 2009 έντονα τα σημάδια της οικονομικής κρίσης, αφού προβλέπεται να βάλουν λουκέτο περί τις 200.000 επιχειρήσεις. Στις ΗΠΑ ο αντίστοιχος αριθμός υπολογίζεται στις 65.000.

--- Ποιοι κινδυνεύουν

Τα περισσότερα λουκέτα θα αφορούν στις αυτοκινητοβιομηχανίες, στους τομείς λιανικής και υφαντουργίας, καθώς και λογισμικού υλικού. Η χώρα με τον μεγαλύτερο αριθμό χρεοκοπιών πιστεύεται πως θα είναι η Γαλλία (περί τις 63.000), αλλά η μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση (πάνω από 15%) θα καταγραφεί στην Ισπανία, στην Ιρλανδία και στη Βρετανία. Από την άλλη, όποιες εξαγορές γίνουν θα οφείλονται σε δύο κυρίως λόγους.

Ο πρώτος είναι ότι οι εταιρείες που βρίσκονται σε κίνδυνο θα αναζητήσουν σωτηρία στους ισχυρούς του κλάδου. Όμως, σε καιρό κρίσης και μειωμένης ρευστότητας ακόμη και όσοι είναι ισχυροί και διαθέτουν μεγάλα ταμεία εμφανίζονται ιδιαίτερα δύσπιστοι. Έτσι, θα κυνηγήσουν τις ευκαιρίες, οι οποίες έχουν δημιουργηθεί και λόγω των χαμηλών αποτιμήσεων μετά τη χρηματιστηριακή πτώση. Κατά δεύτερον, οι εταιρείες θα επιδιώξουν τις συγχωνεύσεις με στόχο να εξοικονομήσουν μεγαλύτερο κόστος. Ήδη, οι πρώτες φήμες για τα μεγαλύτερα deals έχουν αρχίσει να διακινούνται στον διεθνή Τύπο.

--- Το μεγάλο παιχνίδι

Οι αναλυτές εκτιμούν ότι ο χρηματοοικονομικός κλάδος, ο κατασκευαστικός, ο ενεργειακός, των μεταλλευμάτων και των αερομεταφορών θα αντιμετωπίσουν τη μεγαλύτερη συγκέντρωση.

Μεταξύ των πιθανών deals που ακούγονται είναι τα ακόλουθα: 

* Μεγάλες ανακατατάξεις στον ευρωπαϊκό κλάδο θα προκαλέσει η υλοποίηση της φημολογούμενης συγχώνευσης της γαλλικής Gaz de France - Suez με την ισπανική Iberdrola. 

* Πιθανολογείται η συγχώνευση των γαλλικών ενεργειακών Areva και Alstom. 

* Η ισπανική ACS ενδιαφέρεται για τη γερμανική Hochtief. 

* Οι αναλυτές εκτιμούν ότι η εταιρεία μεταλλευμάτων BHP Billiton θα επανέλθει στη διεκδίκηση της Rio Tinto. Η BHP είχε αποσύρει την προσφορά της για εξαγορά 62 δισ. δολ., αλλά ίσως καταθέσει νέα χαμηλότερη, εκμεταλλευόμενη πιθανή συνέχιση της χρηματιστηριακής πτώσης. 

* Στο ίδιο πλαίσιο, η εταιρεία μεταλλευμάτων Xstrata ενδέχεται να επιχειρήσει να εξαγοράσει τη Lonmin. 

* Ενισχύεται το σενάριο της συγχώνευσης της γαλλικής αμυντικής εταιρείας Thales με τον ευρωπαϊκό γίγαντα EADS. 

* Τέλος, στον κλυδωνιζόμενο τραπεζικό κλάδο θεωρείται ότι θα δρομολογηθούν εξελίξεις στο πλαίσιο της προσπάθειας των τραπεζών με ισχυρή ρευστότητα, όπως η ισπανική Banco Santander, η βρετανική HSBC και η γερμανική Deutsche Bank, να εξαγοράσουν μικρότερες, που θα βρεθούν σε δύσκολη θέση. 

ΣΕ ΦΑΣΗ ΕΝΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΕΣ

Νέο σκηνικό εκτιμούν οι αναλυτές ότι θα αρχίσει να διαμορφώνεται στην ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία το 2009. Τα προβλήματα που έχουν οι εταιρείες αναμένεται να οδηγήσουν όχι μόνο σε μεμονωμένα deals, στο πλαίσιο ανακατάταξης δυνάμεων, αλλά ουσιαστικά σε ενοποίηση του κλάδου με την απόλυτη κυριαρχία τριών ομίλων στην Ευρώπη.

Ειδικότερα, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Ομοσπονδίας Ευρωπαίων Κατασκευαστών Αυτοκινήτων (ACEA), τον Νοέμβριο στην Ευρώπη οι πωλήσεις μειώθηκαν κατά 25,8%, κάμψη που ήταν η μεγαλύτερη από το 1999. Μεταξύ των ισχυρών οικονομιών, η μεγαλύτερη πτώση σημειώθηκε στην Ισπανία (49,6%), και ακολούθησαν η Ιταλία (29,5%), η Γερμανία (17,7%) και η Γαλλία (14,1%).

Οι ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες απασχολούν συνολικά περί τα 2,320 εκατ. εργαζομένους (οι περισσότεροι -862.000- στη Γερμανία) και ήδη έχουν προχωρήσει σε περικοπές 17.790 θέσεων εργασίας από τον Σεπτέμβριο. Καθώς όμως είναι ισχυρές βιομηχανίες της γηραιάς ηπείρου, είναι λογικό οι κυβερνήσεις να προσφέρουν τη στήριξή τους ώστε να μη χαθούν νέες θέσεις εργασίας εν μέσω ύφεσης.

Είναι ενδεικτικό ότι ο Γάλλος πρόεδρος κ. Σαρκοζί εξήγγειλε πακέτο ενίσχυσης της Peugeot - Citroen και της Renault ύψους 1,5 δισ. ευρώ, χωρίς να αποκλείσει το ενδεχόμενο νέας κίνησης. Αυτό θα βοηθήσει τις εταιρείες να ξεπεράσουν την κρίση και απλώς θα επιβραδύνει την ενοποίηση του κλάδου. «Ύστερα οι νικητές θα καταπιούν τους χαμένους», όπως ανέφεραν χαρακτηριστικά οι «Financial Times».

Πιθανότερο είναι οι εξελίξεις να πυροδοτηθούν από την ιταλική Fiat. Ο επικεφαλής του ομίλου Ανιέλι, στην οποία ανήκει η Fiat, κ. Τζόνι Έλκαν, δήλωσε πρόσφατα πως η Fiat όχι μόνο δεν θα αποσχιστεί από τον όμιλο, αλλά τώρα έχει να παίξει τον ρόλο της. Η δήλωση αυτή ερμηνεύτηκε σε συνδυασμό με την αναφορά του διευθύνοντος συμβούλου της Fiat κ. Σέρτζιο Μαρτσιόνε για ανάγκη συνεργασιών.

Η επιχείρηση δηλώνει ουσιαστικά τη διαθεσιμότητά της για έναρξη του κύκλου ενοποίησης στον κλάδο. Ο πιο πιθανός μνηστήρας για τη Fiat φέρεται να είναι η Peugeot - Citroen, χωρίς όμως να αποκλείεται η σουηδική Volvo, την οποία προσπαθεί να πουλήσει η Ford στο πλαίσιο ενός «ξεφορτώματος» των κομματιών της.

Επίσης, η γερμανική Volkswagen θα παραμείνει στην κορυφή της Ευρώπης, αναζωογονημένη και από την ολοκλήρωση του... αρραβώνα της με την ακμαία Porsche. Τρίτος ευρωπαϊκός πόλος είναι η Renault - Nissan, που με βάση τη δήλωση του διευθύνοντος συμβούλου κ. Κάρλος Γκοσν αναζητά συμμαχίες.

Βέβαια, μαζί με τους τρεις ευρωπαϊκούς κλάδους, σύμφωνα με τους αναλυτές, την παγκόσμια ηγετική ομάδα θα διαμορφώσουν ακόμη τρεις εταιρείες. Πρόκειται, βέβαια, για την ιαπωνική Toyota, για μία κινεζική που θα αναδειχτεί από τον εθνικό γύρο ενοποίησης και για μία αμερικανική, η οποία θα προέλθει από τη συγχώνευση των κλυδωνιζόμενων από καιρό General Motors, Ford και Chrysler.