Οι συνθήκες είναι ευοίωνες, φτάνει να επιβιώσεις στην κρίση! Σε αυτό συγκλίνουν οι διεθνείς αναλυτές μπροστά στην κρίση που ξέσπασε στο χρηματοπιστωτικό σύστημα των ΗΠΑ κι έπληξε τις επενδυτικές τράπεζες.

Πλέον, μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers και την απορρόφηση της Merrill Lynch από την Bank of America, ο διεθνής τραπεζικός χάρτης έχει αλλάξει.

Τελευταίο βήμα είναι η αλλαγή της Goldman Sachs και της Morgan Stanley (των δύο τελευταίων μεγάλων χρηματιστηριακών που έμειναν μετά και την κατάρρευση της Lehman Brothers), οι οποίες ζήτησαν να μετατραπούν σε τράπεζες holding. Όπως φαίνεται, θα ενταχτούν στον τομέα αρμοδιοτήτων ελέγχου της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (Fed) και όχι της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς της Wall Street.

Οι δύο έως τώρα επενδυτικές τράπεζες υιοθετούν μία μορφή περισσότερο εμπορικής τράπεζας και θα υπόκεινται σε αυστηρότερους κανονισμούς λειτουργίας και στους ελέγχους των εποπτικών αρχών. Το όφελός τους είναι ότι θα έχουν πρόσβαση σε όλο το εύρος των δανειοδοτικών διευκολύνσεων της Fed αλλά και σε περισσότερους εναλλακτικούς τρόπους χρηματοδότησης.

Είναι βέβαιο πως το χρηματοοικονομικό σύστημα βρίσκεται μπροστά σε σημαντικές ανακατατάξεις και όσες εταιρείες καταφέρουν να επιβιώσουν θα έχουν να αντιμετωπίσουν δύο νέα στοιχεία: τις αυστηρότερες συνθήκες δανεισμού αλλά και τη μεγαλύτερη πίτα εσόδων, αφού οι παίκτες θα έχουν μειωθεί. Μάλιστα, στο νέο τοπίο τη θέση τους θα αυξήσουν οι ανθεκτικές στην κρίση ευρωπαϊκές τράπεζες, οι οποίες παρουσιάζονται ως φαβορί για εξαγορές στις ΗΠΑ.

Ταυτόχρονα, έχουν διαφανεί οι παράγοντες οι οποίοι θα διαμορφώσουν το νέο τοπίο στον κλάδο των χρηματοοικονομικών ιδρυμάτων. Τα νέα δεδομένα είναι τα εξής:

- Στέρεψε η κάνουλα του αμερικανικού δημοσίου. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ διέσωσε με κρατικά κονδύλια τη Fannie Mae και τη Freddie Mac, ενώ σημαντικός ήταν και ο ρόλος της στην εξαγορά αντί... πινακίου φακής της χρεοκοπημένης Bear Stearns από την JP Morgan. Η συμμετοχή στην υπόθεση Bear Stearns - JP Morgan θεωρείται εύλογη, καθώς η διάσωση έγινε με ιδιωτικά κονδύλια, ενώ ήταν και η πρώτη ηχηρή χρεοκοπία. Η διάσωση της Fannie Mae και της Freddie Mac και του μεγαλύτερου ασφαλιστικού ομίλου διεθνώς AIG θεωρείται λογική, γιατί σε αντίθετη περίπτωση θα έτριζαν τα θεμέλια της αμερικανικής οικονομίας. Όμως, το κράτος άφησε τη Lehman Brothers στην τύχη της, αφού η κυβέρνηση δεν διαθέτει απεριόριστους πόρους, ενώ και οι τραπεζίτες έπρεπε να αναλάβουν τις ευθύνες τους για τις ριψοκίνδυνες τοποθετήσεις τους. Έτσι, η απόφαση της αμερικανικής κυβέρνησης ως προς την τύχη της Lehman Brothers κρίθηκε από ορισμένους «γενναία».

- Ο ρόλος της Ευρώπης ενισχύεται. Μέχρι τώρα, παρότι δεν ήταν διακηρυγμένο, για ορισμένους στρατηγικούς τομείς της αμερικανικής οικονομίας, όπως ο χρηματοοικονομικός, υπήρχε ένα δίχτυ προστατευτισμού από τις αμερικανικές αρχές. Αυτό πλέον θεωρείται ότι έχει πέσει και η όποια συνεργασία - εξαγορά από ευρωπαϊκή εταιρεία όχι μόνο δεν αντιμετωπίζεται με καχυποψία, αλλά θεωρείται και καλοδεχούμενη. Ήδη, οι αμερικανικές αρχές έδωσαν την έγκρισή τους για την εξαγορά από τη βρετανική Barclays των βασικών δραστηριοτήτων της Lehman Brothers στις ΗΠΑ.

-Τα ασιατικά κεφάλαια αναλαμβάνουν μεγαλύτερη δράση. Οι ιαπωνικές τράπεζες έχουν μπει στο παιχνίδι της διεκδίκησης (ήδη η Nomura Holdings εξαγόρασε δραστηριότητες της Lehman Brothers και η Mitsubishi UFJ μπήκε στη Morgan Stanley). Από την άλλη, τα επενδυτικά ταμεία των ασιατικών χωρών έχουν ήδη τοποθετήσει χρήματα σε αμερικανικούς κολοσσούς, αποκτώντας μειοψηφικά μερίδια. Οι Αμερικανοί μιλούν κοινή γλώσσα με τους Ευρωπαίους, άρα είναι πιο ανοιχτοί σε ενδεχόμενο αμερικανοευρωπαϊκό deal. Όμως, μπροστά στην πιθανότητα κατάρρευσης μεγάλων πιστωτικών ιδρυμάτων των ΗΠΑ, τα πλούσια επενδυτικά ταμεία χωρών της Μέσης Ανατολής και της Ασίας είναι πλέον καλοδεχούμενα.

Τα σενάρια των νέων deals

Στο πλαίσιο των παραπάνω δεδομένων, στην αγορά ήδη κυκλοφορούν σενάρια εξαγορών, ορισμένα εκ των οποίων φέρονται και ως δρομολογημένα. Βέβαια, οι αναλυτές τονίζουν πως μία εξαγορά από έναν δυνατό παίκτη δεν είναι μόνο ευκαιρία αλλά και ρίσκο, αφού εν μέσω πιστωτικής κρίσης θα αναλάβει τους κινδύνους που φέρει το υποψήφιο «θύμα» του. Ειδικότερα:

- Στο στάδιο ολοκλήρωσης της συμφωνίας βρίσκεται η εξαγορά των χρηματιστηριακών δραστηριοτήτων της Lehman Brothers στην Ευρώπη και στην Ασία από τη βρετανική Barclays. Βέβαια, την ευρωπαϊκή μονάδα της Lehman διεκδικεί και η ιαπωνική Nomura Holdings, η οποία συμφώνησε για την εξαγορά των ασιατικών δραστηριοτήτων της Lehman.

- Απομακρύνεται η προοπτική της συγχώνευσης της Wachovia (τέταρτης μεγαλύτερης τράπεζας στις ΗΠΑ) με τη Morgan Stanley, ύστερα από την εξαγορά του 20% της τελευταίας από την ιαπωνική Mitsubishi UFJ. Πάντως, διαπραγματεύσεις φέρεται να γίνονται και με τους διαχειριστές του China Investment Corp., που έχει επενδύσει 5 δισ. δολάρια στη Morgan Stanley για να αυξήσει το μερίδιό του.

- Σαν πολύφερνη νύφη παρουσιάζεται η Washington Mutual. Είναι στο στόχαστρο της ισπανικής Banco Santander, ενώ δεν αποκλείεται να υπάρξει ενδιαφέρον και από ασιατικό επενδυτικό fund.

- Τα ασιατικά επενδυτικά κεφάλαια φέρονται επίσης ως πιθανοί διεκδικητές μεριδίων στη Wachovia, στη Wells Fargo αλλά και στη Citigroup (ήδη το China Investment Corp. κατέχει το 10% στη Citi).

- Πάντως, για τη Citigroup πιθανότερο είναι να κινηθεί η ίδια σαν κυνηγός κάποιας ευκαιρίας για εξαγορά μίας από τις αμερικανικές τράπεζες που βρίσκονται σε κίνδυνο.
- Το ίδιο συμβαίνει, όπως αναφέρουν οι αναλυτές, και με τη βρετανική HSBC, η οποία διαθέτει το μέγεθος για κάποια εξαγορά, αλλά προς το παρόν δεν έχει ανοίξει τα χαρτιά της. 


ΣΕ ΦΑΣΗ ΝΕΩΝ «ΕΘΝΙΚΩΝ ΠΡΩΤΑΘΛΗΤΩΝ»


Οι εξελίξεις στον χρηματοπιστωτικό κλάδο των ΗΠΑ θα έχουν αντίκτυπο και στην Ευρώπη. Σίγουρα οι ευρωπαϊκές τράπεζες που δεν έχουν εκτεθεί στην πιστωτική κρίση θα σπεύσουν να καλύψουν τα κενά που αφήνουν πίσω τους στην Ευρώπη οι αμερικανικοί όμιλοι.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Dealogic, στην ευρωπαϊκή αγορά κεφαλαίου το οκτάμηνο του 2008 η Merrill Lynch κατέχει μερίδιο 6,1%, ενώ το αντίστοιχο της Lehman Brothers (οι ευρωπαϊκές δραστηριότητες της οποίας εξαγοράστηκαν από την Barclays) ήταν 4%.

Από την άλλη, όμως, η εξαγορά της προβληματικής βρετανικής HBOS από την επίσης αγγλική TSB Lloyds ανοίγει τον δρόμο για νέα deals μεταξύ ευρωπαϊκών ιδρυμάτων. Μάλιστα, αναλυτές αναφέρουν πως οι συμφωνίες που θα γίνουν δεν θα αντιμετωπίσουν ιδιαίτερη αυστηρότητα από τις αρχές ανταγωνισμού, αφού τα ίδια τα κράτη τις ευνοούν με στόχο τη δημιουργία νέων «εθνικών πρωταθλητών», πολύ πιο ισχυρών. Στο πλαίσιο αυτό (παρότι είναι μικρότερης εμβέλειας) εντάσσεται η εξαγορά μεριδίου της Deutsche Postbank από την Deutsche Bank. Τα φώτα στρέφονται στην Ελβετία και στη Γαλλία.

Στην Ελβετία η UBS είναι μεταξύ των μεγαλύτερων χαμένων της πιστωτικής κρίσης. Αυτό την καθιστά ευάλωτη, με αποτέλεσμα να επανέρχεται το σενάριο συγχώνευσής της με την ελβετική Credit Suisse.

Ανάλογα σενάρια εξυφαίνονται στη Γαλλία για την -επίσης με προβλήματα από την πιστωτική κρίση- BNP Paribas και τη Societe Generale. Στο στόχαστρο αγοραστών έχει βρεθεί και ο βελγοολλανδικός όμιλος Fortis. Τέλος, αναμένονται κινήσεις και από τις ισπανικές BBVA και Banco Santander και από την ιταλική Unicredit.
 
* Αναδημοσίευση από το φύλλο 549 της εφημερίδας "ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ" (26 - 30 Σεπτεμβρίου 2008).