Σε περισσότερα από 51.000 ευρώ διαμορφώθηκε πλέον το μέσο υπόλοιπο με το οποίο είναι σήμερα δανεισμένα τα ελληνικά νοικοκυριά για την αγορά κατοικίας.

Για την ακρίβεια, το ποσό αυτό προκύπτει από την τελευταία επίσημη καταγεγραμμένη έρευνα της Τραπέζης της Ελλάδος που χρονολογείται από τα τέλη του 2007, δηλαδή πριν από περίπου ένα εξάμηνο.

Αυτό πρακτικά συνεπάγεται ότι στο διάστημα που μεσολάβησε δεν αποκλείεται το εν λόγω υπόλοιπο να αυξήθηκε περισσότερο, δημιουργώντας ακόμα μεγαλύτερη σύγχυση σχετικά με το αν είναι δανεισμένοι ή όχι οι Έλληνες και σε ποιον βαθμό.

Πάντως, ένα είναι βέβαιο: τα δανειακά «άλματα» που είχαν κάνει κατά τα τελευταία χρόνια μάλλον δύσκολα θα τα επαναλάβουν. Είναι ενδεικτικό το γεγονός ότι μόλις το 2005 το αντίστοιχο υπόλοιπο των στεγαστικών δανείων, κατά νοικοκυριό, ήταν 42.000 ευρώ. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι μέσα σε δύο χρόνια η επιβάρυνση αυξήθηκε κατά 9.000 ευρώ, με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε ένα περιβάλλον αυξημένων επιτοκίων όπως είναι αυτό που κυριαρχεί τους τελευταίους μήνες.

Η τάση

Το πιθανότερο σενάριο είναι ότι η ανοδική τάση στο κόστος του χρήματος θα συνεχιστεί και κατά το αμέσως προσεχές διάστημα.

Ήδη από την ημέρα όπου η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) ανακοίνωσε την αύξηση του παρεμβατικού επιτοκίου της κατά 0,25%, πολλές ελληνικές τράπεζες, με πιο πρόσφατη την Aspis Bank στις αρχές της εβδομάδας, πήραν τη σκυτάλη των αυξήσεων.

Το πιθανότερο είναι ότι την επόμενη περίοδο την ίδια τακτική θα ακολουθήσουν και τα υπόλοιπα πιστωτικά ιδρύματα, τα οποία προς το παρόν δείχνουν να «κρατάνε χαρακτήρα».

Οι προοπτικές τους στο μέτωπο των αποτελεσμάτων είναι τόσο δύσκολες, ώστε ουσιαστικά τα περιθώρια που έχουν για να αντισταθούν σε αυτήν την προοπτική είναι εξαιρετικά περιορισμένα.

Το μεγάλο πρόβλημα, όμως, είναι τι θα γίνει με τα δανεισμένα νοικοκυριά και ειδικά με εκείνα τα οποία έχουν περιέλθει σε αδυναμία τακτοποίησης των υποχρεώσεών τους.

Σύμφωνα με τα τελευταία επίσημα στοιχεία, το ποσοστό των στεγαστικών δανείων που βρίσκεται σε καθυστέρηση έχει πλέον φτάσει στο 3,6%, από 3,4% μόλις τον περασμένο Δεκέμβριο.

Προκειμένου να υπάρχει πλήρης εικόνα της κατάστασης, θα πρέπει να σημειωθεί ότι σε απόλυτους αριθμούς αυτό το ποσοστό αντιστοιχεί σε 2,5 δισ. ευρώ. Το ποσό κάθε άλλο παρά ευκαταφρόνητο θα μπορούσε να χαρακτηριστεί.

Στο σημείο αυτό χρειάζεται επίσης να αναφερθεί ότι συνολικά το ποσό των δανείων όλων των κατηγοριών που αυτήν τη στιγμή δεν τακτοποιείται κανονικά έχει ξεπεράσει τα 5 δισ. ευρώ και βαίνει συνεχώς αυξανόμενο. Το θέμα είναι σε ποιο επίπεδο θα διαμορφωθεί τώρα, μετά την αύξηση των επιτοκίων που βρίσκεται σε εξέλιξη διεθνώς και κατ’ επέκταση και στην Ελλάδα.

Τα αισιόδοξα μηνύματα

Πάντως, για να αποφευχθεί το κλίμα καταστροφολογίας το οποίο συνήθως υπάρχει στις περιγραφές των εξελίξεων από το μέτωπο των δανείων στη χώρα μας, θα πρέπει να αναφερθούν και ορισμένα αισιόδοξα μηνύματα, όπου αυτά εντοπίζονται. Για παράδειγμα, ως θετικό στοιχείο εκλαμβάνεται η μείωση των επιχειρηματικών δανείων που βρίσκονται σε καθυστέρηση.

Συγκεκριμένα, το ποσοστό τους διαμορφώθηκε στο 4,6%, από 6% που ήταν τον Δεκέμβριο του 2006. Αυτή η εξέλιξη συνιστά ασφαλώς δείγμα υγείας και αφήνει πολλά περιθώρια αισιοδοξίας για το τι πρόκειται να γίνει στο αμέσως επόμενο διάστημα.

Το ίδιο σε μεγάλο βαθμό θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος ότι συμβαίνει και στην περίπτωση των καταναλωτικών δανείων.

Σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος, το ποσοστό των χορηγήσεων της συγκεκριμένης κατηγορίας σε καθυστέρηση διαμορφώθηκε στο 6% πριν από ένα εξάμηνο, ενώ πριν από 18 μήνες βρισκόταν στα επίπεδα του 6,9%.

Πρόκειται για πολύ σημαντική υποχώρηση, η οποία εξελίχτηκε μέσα σε ένα μάλλον δύσκολο περιβάλλον, γεγονός που δεν θα πρέπει να περάσει απαρατήρητο.

Για την ιστορία και μόνο να σημειωθεί ότι σε απόλυτους αριθμούς το ποσό των καταναλωτικών δανείων που βρίσκεται σε καθυστέρηση φτάνει πλέον κοντά στα 2 δισ. ευρώ. Για την ακρίβεια έχει σπάσει προς τα κάτω το συγκεκριμένο όριο, καθώς αυτά τα δάνεια υπολογίζονται με ακρίβεια στο 1,91 δισ. ευρώ.

Τα ζητούμενα είναι αν αυτή η πτωτική πορεία θα συνεχιστεί για πολύ καιρό ακόμα και βεβαίως τι θα γίνει στην περίπτωση των στεγαστικών δανείων, που αποτελούν τη βασική αιτία εμπλοκής των ελληνικών νοικοκυριών με τις τράπεζες. Αν δεν αντιμετωπιστεί πιθανή αρνητική εξέλιξη σε αυτό το μέτωπο, τότε οποιαδήποτε άλλη πρόοδος δεν θα σημαίνει και πολλά για κανέναν... 

* Αναδημοσίευση από το φύλλο 540 της εφημερίδας "ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ" (25-29 Ιουλίου 2008).