Στροφή στις αναδυόμενες αγορές της ανατολικής Ευρώπης κάνουν όλο και περισσότεροι θεσμικοί επενδυτές και διαχειριστές επενδυτικών κεφαλαίων από κράτη της δυτικής Ευρώπης, όπως η Βρετανία, η Γαλλία, η Αυστρία και τα σκανδιναβικά, ζητώντας υψηλότερες αποδόσεις.

Αγορές χωρών όπως η Ρουμανία, η Βουλγαρία και η Ρωσία αλλά και επιλεγμένες αγορές της πρώην Σοβιετικής Ένωσης όπως το Καζακστάν προσφέρουν καλές επενδυτικές επιλογές, καθώς οι οικονομίες τους αναπτύσσονται με υψηλούς ρυθμούς, την ίδια στιγμή όπου οι ώριμες οικονομίες της Δύσης κατεβάζουν ταχύτητα. Βέβαια, δεν λείπουν και οι εκτιμήσεις ότι οι οικονομίες και της ανατολικής Ευρώπης και της πρώην Σοβιετικής Ένωσης θα πληγούν από τη διεθνή κρίση που μαστίζει τις ώριμες αγορές.

Όμως, πιστεύεται πως οι επιπτώσεις της θα είναι μικρές. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι έως τώρα οι μεγαλύτερες απώλειες μεταξύ των χρηματιστηρίων των αναδυόμενων αγορών παρατηρούνται στην Κίνα και στην Ινδία.

Ειδικότερα, προβλέπεται ότι οι αναδυόμενες οικονομίες της Ευρώπης θα έχουν πολύ καλές επιδόσεις σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, έστω και αν επιβραδυνθεί κάπως ο ρυθμός ανάπτυξής τους φέτος. Με βάση τα στοιχεία του ειδησεογραφικού πρακτορείου Bloomberg, τα βασικά οικονομικά μεγέθη των ανατολικών χωρών της Ευρώπης είναι εντυπωσιακά υψηλότερα σε σχέση με αυτά της δυτικής και των ΗΠΑ.

Ενδεικτικά, η Ρωσία εμφανίζει ποσοστό στον ρυθμό ανάπτυξης του ΑΕΠ 7,60% και ανεργία 6,10%. Η Ρουμανία «τρέχει» με 5,70% και η ανεργία της βρίσκεται στο 4,30%. Η Βουλγαρία αναπτύσσεται με 4,50% και η ανεργία της φτάνει στο 6,80%.

Συνολικά, με βάση τις αναθεωρημένες προβλέψεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ), οι αναπτυσσόμενες οικονομίες στην κεντρική και στην ανατολική Ευρώπη θα έχουν ανάπτυξη του ΑΕΠ 4,6% το 2008, ενώ η Παγκόσμια Τράπεζα δίνει 5% - 5,5%. Για τις ΗΠΑ το ΔΝΤ προβλέπει ανάπτυξη μόλις 1,5% και για την Ιαπωνία 1,6%.

Η ανάπτυξη της ευρωζώνης εκτιμάται ότι θα ανέλθει μέχρι το 1,6%. Το ποσοστό αυτό εναρμονίζεται με το ύψος της ανάπτυξης, που θα προβλεφτεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μετά τη νέα πτωτική αναθεώρηση, η οποία σύμφωνα με πληροφορίες θα πραγματοποιηθεί το προσεχές διάστημα.

Πού εστιάζεται το ενδιαφέρον

Ως εκ τούτου, δικαιολογούνται οι επενδύσεις που συρρέουν από τη δυτική προς την ανατολική Ευρώπη. Αναλυτές και διαχειριστές κεφαλαίων εκτιμούν ότι φέτος θα υπάρξει ετήσια αύξηση των ευρωπαϊκών κεφαλαίων προς τις οικονομίες αυτές της τάξης του 20%, ενώ το ενεργητικό από εγχώριους επενδυτές προβλέπεται ότι θα αυξηθεί κατά 10%.

Μεταξύ των χωρών που συγκεντρώνουν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον είναι η Ρωσία, άλλα μέλη της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, η Ρουμανία και η Βουλγαρία, ενώ οι χώρες της κεντρικής Ευρώπης που ανήκαν στο πρώην ανατολικό μπλοκ θεωρείται ότι δέχτηκαν μεγάλο αριθμό επενδύσεων ήδη μετά την είσοδό τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Συγκεκριμένα, η Ρουμανία και η Βουλγαρία ευνοούνται από το γεγονός ότι η πρόσφατη (το 2007) είσοδός τους στην Ε.Ε. εγγυάται την προώθηση των μεταρρυθμίσεων σε όλους τους κλάδους της οικονομίας, ενώ περιορίζει και το ρίσκο της πολιτικής αστάθειας. Το real estate συγκαταλέγεται στις βασικές προτιμήσεις των ξένων επενδυτών, ενώ ενδιαφέρον υπάρχει επίσης για τις τηλεπικοινωνίες και για τον χρηματοοικονομικό κλάδο.
 
Η πολιτική σταθερότητα ελέω Πούτιν και οι εντυπωσιακοί ρυθμοί ανάπτυξης είναι τα βασικά πλεονεκτήματα της Ρωσίας η οποία έχει ανοίξει τις πύλες της στους διεθνείς επενδυτές, παρότι σε κρίσιμους τομείς όπως η ενέργεια η κρατική παρουσία δεν αφήνει περιθώρια ελιγμών.

---Ο ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΣ ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ

Το μεγάλο πρόβλημα για τις οικονομίες των ανατολικών χωρών είναι ο πληθωρισμός. Η ισχυρή ανάπτυξή τους συνδέθηκε με τη σταθερότητα των τιμών. Όμως, η πρόσφατη αύξηση των τιμών των τροφίμων και του πετρελαίου δημιουργεί ένα εκρηκτικό μίγμα από τη στιγμή που κάποιες χώρες συνέδεσαν το νόμισμά τους με το ευρώ.

Αντίθετα, κάποιες άλλες βλέπουν την αξία του νομίσματός τους να μειώνεται έναντι του ευρώ καθώς είναι συνδεδεμένο με το διολισθαίνον δολάριο, με αποτέλεσμα η κερδοφορία των επενδύσεων από την ευρωζώνη να αντιμετωπίζεται με απαξίωση.

Ενδεικτικά, ο πληθωρισμός στη Ρωσία έχει φτάσει στο 12,60%, ενώ σύμφωνα με τις τελευταίες μετρήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τον Μάρτιο στη Βουλγαρία ανήλθε στο 13,2% (από 12,2% τον Μάρτιο του 2007) και στη Ρουμανία στο 8,7% (8% τον ίδιο μήνα πέρυσι). Ο υψηλότερος πληθωρισμός στην Ευρωπαϊκή Ένωση των «27» εμφανίζεται στη Λετονία με 16,6% (16,5% πέρυσι).

Τα κράτη όπως η Βουλγαρία και οι χώρες της Βαλτικής που συνέδεσαν το νόμισμά τους με το ευρώ αντιμετωπίζουν ακριβώς το ίδιο πρόβλημα για το οποίο υπάρχουν αντιδράσεις από τις ισχυρές χώρες της δυτικής Ευρώπης έναντι της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας: σε τι θα δώσουν βάρος, στην ανάπτυξη ή στον έλεγχο των πληθωριστικών πιέσεων;

Το δίλημμα των «Νέων Χωρών» προκύπτει επειδή η σύνδεσή τους με το ευρώ κάνει δύσκολη την όποια αύξηση των επιτοκίων τους για να ελέγξουν τον πληθωρισμό, παρότι έχουν πολύ ισχυρότερη ανάπτυξη σε σχέση με την ευρωζώνη. Ταυτόχρονα, οι κυβερνήσεις τους οφείλουν να προχωρήσουν στις μεταρρυθμίσεις που επιτάσσει η Ευρωπαϊκή Ένωση, με αποτέλεσμα να ενισχύονται οι κοινωνικές πιέσεις από τους πολίτες, οι οποίοι βλέπουν πως οι μισθοί και οι συντάξεις στον τομέα της βιομηχανίας και των υπηρεσιών χάνουν την αξία τους.

Όμως, η πτώση της αξίας του εθνικού νομίσματός τους έναντι του ευρώ αναμένεται να οδηγήσει πολλές από αυτές σε αύξηση του επιτοκίου ώστε το πρώτο να καταστεί πιο ελκυστικό για τους επενδυτές και εκείνοι να χρηματοδοτήσουν το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών, το οποίο υπολογίζεται ότι θα παραμείνει η αχίλλειος πτέρνα της ΝΑ. Ευρώπης και της Τουρκίας το 2008.

Ήδη, η Ρουμανία, της οποίας το νόμισμα έχει χάσει 18% της αξίας του από τα μέσα του 2007, προχώρησε σε αύξηση του επιτοκίου της κατά 0,5%.

Αναλυτές, πάντως, θεωρούν ότι κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2008 η κατάσταση θα βελτιωθεί αφού θα εξομαλυνθούν και οι πιέσεις από την πιστωτική κρίση στο δυτικό ημισφαίριο, ενώ προβλέπεται πως και η αύξηση των εμπορευμάτων θα επιβραδυνθεί.

Σύνθετη είναι η κατάσταση και για τα νομίσματα εκείνα -κυρίως των βαλκανικών χωρών- που είναι συνδεδεμένα με το δολάριο. Η πτώση του αμερικανικού νομίσματος θέτει σε κίνδυνο τις επενδύσεις εταιρειών από ευρωπαϊκά κράτη αφού τα κέρδη μειώνονται δραστικά λόγω της ενίσχυσης του ευρώ.

Όμως, σε πολλές περιπτώσεις τα νομίσματα χάνουν και έναντι του ευρώ, όπως συμβαίνει χαρακτηριστικά με την Τουρκία (εκεί το ενδιαφέρον για τις ελληνικές επενδύσεις είναι άμεσο).

Οι απώλειες της τουρκικής λίρας σε σχέση με το ευρώ προσεγγίζουν το 15% μέσα στο τρέχον έτος, με αποτέλεσμα η όποια κερδοφορία των επενδύσεων από επιχειρήσεις της ζώνης του ευρώ να ψαλιδίζεται.

* Οι αναλυτικοί πίνακες για τις αποδόσεις των εμπορευμάτων από την αρχή του έτους δημοσιεύονται στη δεξιά στήλη «Συνοδευτικό Υλικό».