** Αναλυτικά στοιχεία σχετικά με τις επενδύσεις των SWFs, τα μεγαλύτερα Sovereign Wealth Funds παγκοσμίως και στατιστικά στοιχεία για τα διαθέσιμα των SWFs, δημοσιεύονται στη δεξιά στήλη «Συνοδευτικό Υλικό»

Eνώ η παγκόσμια οικονομία των 47 τρισ. δολαρίων αναμένεται να αναπτυχθεί με ρυθμό 3,4% το 2008 -κινούμενη δηλαδή κάτω από τη μακροχρόνια τάση (trend) από το 1970 έως σήμερα (3,8%)- και ενώ οι αγορές και οι οικονομίες βιώνουν μία από τις χειρότερες περιόδους τους, ειδικό ρόλο στο παγκόσμιο χρηματοοικονομικό σύστημα διαδραματίζει πλέον ο νέος πλούτος που δημιουργείται από την ανάπτυξη των ασιατικών χωρών και από την άνοδο στις τιμές των πρώτων υλών και του πετρελαίου.

Με τον «μαύρο χρυσό» να κινείται πλέον πάνω από τα 100 δολ. το βαρέλι και τις ασιατικές οικονομίες εκτός Ιαπωνίας να διέρχονται μια περίοδο σημαντικών ρυθμών ανάπτυξης, η συσσώρευση πλούτου που δημιουργείται μεταβάλλει τα δεδομένα στις αναμενόμενες διεθνείς ροές κεφαλαίων επηρεάζοντας την πορεία των και αγορών και των οικονομιών.

Είναι χαρακτηριστικό ότι, ενώ το 2000 οι καθαρές εξαγωγές των ασιατικών χωρών δεν ξεπερνούσαν τα 76 δισ. δολ., το 2007 αυξήθηκαν κατά 530% στα 480 δισ. δολ. Παράλληλα, οι καθαρές εξαγωγές πετρελαίου από τα 778 δισ. δολ. το 2000 ξεπερνούν σήμερα τα 2 τρισ. δολάρια.

Σύμφωνα με στοιχεία του McKinsey Global Institute και της Deutsche Bank, τα πετροδολάρια της Σαουδικής Αραβίας, του Κουβέιτ, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, του Μπαχρέιν, του Κατάρ, της Νορβηγίας, της Ρωσίας, της Βενεζουέλας, της Νιγηρίας και της Ινδονησίας από το 1,3 τρισ. δολ. το 2000 αυξήθηκαν στα 3,5 τρισ. δολ. το 2006. Το 2012 αναμένεται να διαμορφωθούν στα 5,9 τρισ. δολ. εάν η μέση τιμή του πετρελαίου είναι 50 δολ. το βαρέλι και στα 8,4 τρισ. δολ. εάν η τιμή του είναι 100 δολ. το βαρέλι.

Την ίδια στιγμή, τα συναλλαγματικά αποθέματα των ασιατικών τραπεζών από το 1,1 τρισ. δολ. το 2000 αυξήθηκαν στα 3,1 τρισ. δολ. το 2006 και θα φτάσουν στα 5,1 τρισ. δολ. το 2012.

Αυτό σημαίνει ότι συσσωρευμένος πλούτος 13,5 τρισ. δολ., δηλαδή μεγαλύτερος από την κεφαλαιοποίηση των ευρωπαϊκών χρηματιστηρίων και κοντά στην αξία της ελεύθερης διασποράς των μετοχών στις ΗΠΑ, θα παίζει τον δικό του ρόλο στις εξελίξεις των αγορών και των οικονομιών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το γεγονός ότι μέρος των συναλλαγματικών αποθεμάτων της Κίνας και της Ρωσίας από το τέλος του 2006 άρχισε να διαφοροποιείται από τις δολαριακές τοποθετήσεις.

Ασπίδα στις πιέσεις

Με το πετρέλαιο πάνω από τα 100 δολάρια το βαρέλι θα υπάρξει μαζική μεταφορά του παγκόσμιου χρηματοοικονομικού πλούτου από τις χώρες οι οποίες καταναλώνουν πετρέλαιο προς εκείνες που το εξάγουν, καθώς μέρος των εσόδων των πετρελαιοπαραγωγών χωρών θα επενδυθεί εκτός αυτών.

Εξάλλου, η αύξηση της τιμής του πετρελαίου και η συσσώρευση των αποταμιεύσεων καθιστούν τις χώρες αυτές χορηγούς παγκόσμιας ρευστότητας σε μια περίοδο διατραπεζικής καχεξίας και, δεδομένου του μακροχρόνιου χαρακτήρα των επενδύσεων, η ρευστότητα αυτή είναι ικανή να προσφέρει προστασία στο ενδεχόμενο υπερβολικών πιέσεων στις μετοχικές αγορές.

Τα συνολικά εξακριβωμένα αποθέματα των κρατών-εξαγωγέων πετρελαίου υπολογίζονται σήμερα στα 104 τρισ. δολ. Περίπου 48 τρισ. δολ. ανήκουν σε Μπαχρέιν, Κουβέιτ, Ομάν, Κατάρ, Σ. Αραβία και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ενώ τα υπόλοιπα μέλη του ΟΡΕC ελέγχουν περί τα 44 τρισ. δολ. και οι χώρες εκτός ΟΡΕC (Καναδάς, Νορβηγία, Μεξικό και Ρωσία) περίπου 12 τρισ. δολάρια.

Με ονομαστικό ΑΕΠ 1,4 τρισ. δολ., οι αραβικές οικονομίες αντιπροσωπεύουν το 10%, το 11% και το 38% του ΑΕΠ των ΗΠΑ, της ευρωζώνης και της Κίνας αντίστοιχα για το 2008. Το οικονομικό «μπουμ» στην περιοχή έχει οδηγήσει σε εντυπωσιακή αύξηση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ: στη Λιβύη και στο Κατάρ υπερδιπλασιάστηκε την περίοδο 2003 - 2007, ενώ σε πολλές άλλες χώρες αυξήθηκε κατά 50% ή και περισσότερο.

Εντούτοις, οι διαφορές στο κατά κεφαλήν ΑΕΠ παραμένουν τεράστιες και κυμαίνονται από τα περίπου 70.000 δολ. στο Κατάρ έως τα 1.700 δολ. στην Αίγυπτο, αντανακλώντας και την παραγωγική δυναμικότητα πετρελαίου των χωρών αυτών. Έτσι, το Κατάρ, τα ΗΑΕ και το Κουβέιτ κυριαρχούν όσον αφορά στο κατά κεφαλήν ΑΕΠ.

Οι εξαγωγείς πετρελαίου προβλέπεται ότι θα κερδίζουν 2,1 τρισ. δολάρια ετησίως, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις παγκόσμιες αγορές, καθώς κάπου θα πρέπει να επενδύσουν αυτόν τον πλούτο. Μια τέτοια εξέλιξη αποτυπώνεται ήδη στις κινήσεις των Sovereign Wealth Funds - SWFs (επενδυτικά κεφάλαια κρατικού πλούτου), που σήμερα έχουν ενεργητικό το οποίο ξεπερνά τα 3,5 τρισ. δολάρια, ποσό που αναμένεται να ανέλθει γύρω στα 15 τρισ. δολ. το 2015, επηρεάζοντας το χρηματοπιστωτικό σύστημα.

Τα μεγαλύτερα SWFs

Τα κορυφαία SWFs της Ασίας και των πετρελαιοπαραγωγών χωρών είναι σήμερα το Αbu Dhabi Ιnvestment Αuthority (ΑDΙΑ) των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, το οποίο διαθέτει κεφάλαια που ανέρχονται στα 900 δισ. δολάρια, το Government of Singapore Ιnvestment Corporation της Σιγκαπούρης με 330 δισ. δολάρια, το Government Ρension Fund - Global (GΡFG) της Νορβηγίας με 322 δισ. δολάρια και το Various Funds της Σαουδικής Αραβίας με 300 δισ. δολάρια. Η τελευταία σχεδιάζει μάλιστα τη σύσταση εθνικού επενδυτικού κεφαλαίου το οποίο αναμένεται να ξεπεράσει σε αξία το ΑDΙΑ, ώστε να καταστεί το μεγαλύτερο στον κόσμο.

Τα Sovereign Wealth Funds από τον Περσικό Κόλπο έχουν καταφέρει να «ταράξουν» τη μορφή της παγκόσμιας οικονομίας, με τρόπο μάλιστα που καθιστά νευρικούς πολλούς παράγοντες, αξιωματούχους και επενδυτές της Δύσης.

Αν και η σχέση μεταξύ διεθνούς πολιτικής και διεθνών επενδύσεων είναι παλιά, η ιστορία αποδεικνύει ότι προβλήματα αντιμετωπίζει αυτός που επενδύει και όχι εκείνος ο οποίος δέχεται την επένδυση. Ενδεικτική είναι η εφαρμογή ενός «κώδικα καλής συμπεριφοράς» για τον τρόπο λειτουργίας των κρατικών επενδυτικών κεφαλαίων (SWFs) επί ευρωπαϊκού εδάφους, που εξέδωσε η Κομισιόν, η οποία όμως έγκειται στη βούληση των κυβερνήσεων των κρατών-μελών της Ε.Ε.

Πού «χτύπησαν» τα funds

Τους τελευταίους μήνες, πάντως, τα αραβικά funds έχουν αποκτήσει μεγάλες συμμετοχές στη Citigroup, στο κολοσσιαίο private equity Carlyle Group, στην εταιρεία ημιαγωγών Advanced Micro Devices, στην αεροναυπηγική European Aeronautic Defense & Space (EADS) και σε πολλές ακόμη εταιρείες. Τα funds του Περσικού Κόλπου εισέρχονται στο παιχνίδι των μοχλευμένων εξαγορών, άλλοτε μόνα τους και άλλοτε από κοινού με private equities.

Μόνο όσον αφορά στις μεγάλες επενδυτικές τράπεζες, από τα μέσα Ιουλίου του 2007, στη Citigroup τοποθετήθηκαν 6,8 δισ. δολ. από το Government of Singapore Investment, 7,7 δισ. δολ. από το Kuwait Investment Authority και 7,5 δισ. δολ. από το Abu Dhabi Investment Authority. Στη Merrill Lynch επενδύθηκαν 6,6 δισ. δολ. από το KIC, το ΚΙΑ κ.ά. 4,4 δισ. δολ. από το Temasek Holdings και 1,2 δισ. δολ. από το Davis Selected Advisors. Στη UBS τοποθετήθηκαν 9,7 δισ. δολ. από το Government of Singapore Investment Corp. και 1,8 δισ. δολ. από το Unidentified Investors from the Middle East. Ακόμη, στη Morgan Stanley τοποθετήθηκαν 5 δισ. δολ. από το China Investment Corporation, στην Barclays 3 δισ. δολ. από το China Development Bank και 2 δισ. δολ. από το Temasek Holdings, στη Fortis Group επενδύθηκαν 2,4 δισ. δολ. από το Ping An Insurance (Group) Co. of China Ltd. και στο London Stock Exchange τοποθετήθηκαν 1,6 δισ. δολ. από το Borse Dubai Ltd. και 1,3 δισ. δολ. από το Qatar Investment Authority.

Στη Bear Stearns τοποθετήθηκε 1 δισ. δολ. από το Citic Securities, στο OMX 0,5 δισ. δολ. από το Borse Dubai Ltd. και 0,5 δισ. δολ. από το Qatar Investment Authority, ενώ στην Credit Suisse Group επενδύθηκε 0,6 δισ. δολ. από το Qatar Investment Authority.

Καθώς μεγάλο μέρος από τα πετροδολάρια δεν θα δαπανηθεί, αλλά θα αποταμιευτεί και θα αναπτυχθεί στις παγκόσμιες χρηματοοικονομικές αγορές, η ανάπτυξη των πετροδολαρίων πιθανότατα θα ευνοήσει κάποιες μετοχές αλλά και τα νομίσματα των αναδυόμενων αγορών. Τα κρατικά επενδυτικά κεφάλαια (SWFs) αναμένεται να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στη ροή κεφαλαίων, η κατανομή των οποίων γίνεται με κριτήριο όχι μόνο τις εκάστοτε επενδυτικές ευκαιρίες αλλά και το νόμισμα αναφοράς.

Χώρες οι οποίες επωφελήθηκαν από την άνοδο στις τιμές των πρώτων υλών και του πετρελαίου και ενίσχυσαν τα συναλλαγματικά αποθέματά τους (Ρωσία, Νορβηγία, Κίνα και κράτη της αραβικής χερσονήσου) προχωρούν σε -μικρότερης ή μεγαλύτερης έκτασης- ανακατανομή των δολαριακών διαθεσίμων τους υπέρ ενός περισσότερο διευρυμένου καλαθιού νομισμάτων.

* Αναδημοσίευση από το φύλλο 521 της εφημερίδας ”ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ”, 14/03 - 18/03/2008.

** Αναλυτικά στοιχεία σχετικά με τις επενδύσεις των SWFs, τα μεγαλύτερα Sovereign Wealth Funds παγκοσμίως και στατιστικά στοιχεία για τα διαθέσιμα των SWFs, δημοσιεύονται στη δεξιά στήλη «Συνοδευτικό Υλικό»