Οικονομία-ΧΑ: Από τον κίνδυνο χώρας, στον κίνδυνο... φτώχειας

Κατά τη χθεσινή του ομιλία στο πλαίσιο της εκδήλωσης για τον αγωγό TAP, ο Έλληνας πρωθυπουργός «εγκαινίασε» και την περίοδο της βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης, μετά από έξι συνεχόμενες χρονιές κρίσης, όπως τόνισε.

Και μπορεί βέβαια οι περισσότεροι οικονομικοί παράγοντες να κρατούν σαφέστατες αποστάσεις από την αισιοδοξία του κ. Αλέξη Τσίπρα, ωστόσο έχουν αρκετούς λόγους να πιστεύουν πως ο κίνδυνος της χώρας είναι σήμερα πολύ χαμηλότερος σε σχέση με λίγες εβδομάδες νωρίτερα, καθώς:

• Η θετική αξιολόγηση της χώρας από τους πιστωτές είναι θέμα λίγων ημερών, ενώ στα τέλη του 2015 ολοκληρώθηκε και η διαδικασία επανακεφαλαιοποίησης των ελληνικών τραπεζών.

• Η συζήτηση για τη διευκόλυνση της εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους φαίνεται πως θα αρχίσει σχετικά σύντομα, όπως προτρέπει το ΔΝΤ και όπως προβάλλουν έγκυρα διεθνή μέσα ενημέρωσης.

• Η κυβέρνηση έχει κάνει ήδη μια σαφή πολιτική στροφή προς το κέντρο, ψηφίζοντας δυσκολότατα μέτρα και αλλάζοντας δραστικά τη ρητορική της. Η στροφή αυτή μάλιστα, όπως λέγεται, θα συνεχιστεί κατά τους επόμενους μήνες μέσα από: α) την ένταξη «κεντρώων» και «κεντροαριστερών» πολιτικών στο νέο κυβερνητικό σχήμα, το οποίο θα προκύψει μετά τον επικείμενο ανασχηματισμό (τον Σεπτέμβριο;), β) το συνεχιζόμενο φλερτ με την ομάδα των σοσιαλδημοκρατών στην Ευρώπη.

• Τόσο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όσο και άλλοι φορείς της Γηραιάς Ηπείρου δεν χάνουν την ευκαιρία να προχωρούν το τελευταίο χρονικό διάστημα σε δηλώσεις και κινήσεις στήριξης προς την ελληνική οικονομία. Ενδεικτικά και μόνο αναφέρονται η πρόθεση της ΕΚΤ να αγοράζει ομόλογα των τραπεζών που έχει εκδώσει ο EFSF, ή οι τοποθετήσεις της EBRD σε τραπεζικές μετοχές και περιουσιακά στοιχεία (π.χ. θυγατρικές και κόκκινα δάνεια) που θέλουν να εκποιήσουν οι τράπεζες προκειμένου να βελτιώσουν τις κεφαλαιακές τους επάρκειες.

Η επενδυτική αγορά έχει χαιρετίσει έμπρακτα τις παραπάνω εξελίξεις, καθώς ο Γενικός Δείκτης του ΧΑ έχει κερδίσει σημαντικό έδαφος και καθώς η απόδοση των δεκαετών ομολόγων του ελληνικού δημοσίου έχει υποχωρήσει κάτω από το 7,5% (είχε φτάσει και στο 12%).

Ο αντίλογος ωστόσο σε όλα αυτά είναι πως η επενδυτική αγορά δεν έχει ακόμη αρχίσει να συνεκτιμά και να προεξοφλεί τις επιπτώσεις των οικονομικών μέτρων που ελήφθησαν ή θα ληφθούν μέσα στον Μάιο.

«Φαίνεται να έχουμε ξεφύγει από τον λεγόμενο κίνδυνο της χώρας, αλλά καλούμεθα τώρα να αντιμετωπίσουμε τον κίνδυνο της φτώχειας», υποστηρίζουν παράγοντες της αγοράς, σύμφωνα με τους οποίους:

• Η νέα κατάσταση (μείωση αβεβαιότητας, περιορισμός ληξιπρόθεσμων οφειλών του δημοσίου, προσέλκυση κάποιων επενδύσεων) μπορεί μεν να βοηθήσει συγκεκριμένους τομείς και ορισμένες από τις μεγάλες επιχειρήσεις, αλλά δεν φαίνεται πως μπορεί να βελτιώσει ουσιαστικά τα πράγματα για τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας.

• Αντίθετα, τα νέα μέτρα θα μειώσουν ακόμη περισσότερο τα διαθέσιμα εισοδήματα των νοικοκυριών και επίσης θα αυξήσουν το κόστος παραγωγής των περισσότερων επιχειρήσεων (βιομηχανία, τουρισμός, αγροτικός τομέας), επηρεάζοντας αρνητικά την ανταγωνιστικότητα ολόκληρης της οικονομίας. Αυτό το μίγμα θέτει σε κίνδυνο την προσπάθεια προσέλκυσης ιδιωτικών επενδύσεων από το εξωτερικό, που είναι η βασικότερη πηγή προσδοκιών για την τόνωση της οικονομίας.

• Ήδη ένα 35% των μικρομεσαίων επιχειρηματιών έχει βρεθεί εκτός αγοράς λόγω της κρίσης (σίγουρα αξιόλογο τμήμα αυτών πρόκειται για σοβαρούς επαγγελματίες) και στον βαθμό που δεν έχει προβλεφθεί η «δεύτερη ευκαιρία», δεν μπορεί να επανεκκινήσει ουσιαστικά μια οικονομία, με ένα έστω 25% αυτής να βρίσκεται στο περιθώριο.

«Θετικότατες οι επενδύσεις της COSCO, του TAP, των Γερμανών στα αεροδρόμια και της Lamda Development στο Ελληνικό, αλλά αν θέλουμε να δούμε την οικονομία να ανακάμπτει ουσιαστικά, θα πρέπει να γίνουν πολύ περισσότερες τέτοιες επενδύσεις και πολλές από τις εκατοντάδες χιλιάδες μικρομεσαίες επιχειρήσεις της χώρας να προχωρήσουν σε έστω μία πρόσληψη. Θέλουμε νέες μικρομεσαίες εταιρείες ως αποτέλεσμα ευκαιρίας και όχι ανάγκης. Σε διαφορετική περίπτωση, η ελληνική κοινωνία κινδυνεύει να μπει σε ένα μακρύ λούκι στασιμότητας και φτώχειας», δηλώνει γνωστός οικονομικός παράγοντας.