Ο Αραβικός κόσμος μπαίνει στην εποχή περικοπών και... απεργιών

Μια... θεσούλα στο Δημόσιο, φθηνά καύσιμα, ένα σπίτι χωρίς υποθήκη και μερικά πολυτελή ταξίδια στο εξωτερικό δεν ήταν ποτέ αυτό που θα λέγαμε «άπιαστο όνειρο» στην περιοχή του Κόλπου.

Όμως, αυτό που μέχρι πρότινος θεωρούνταν δεδομένο στην περιοχή, τώρα αντικαθίσταται από μια πραγματικότητα πιο οικεία στον δυτικό κόσμο: περικοπές δαπανών, φορολόγηση, περιορισμένες θέσεις εργασίας, ακόμα και απεργίες. Επίσης, παρατηρείται μια σπάνια δυσαρέσκεια στους νέους, καθώς οι αραβικές χώρες προσπαθούν να αντιμετωπίσουν τις «τρύπες» που ανοίγει στους προϋπολογισμούς τους η κατάρρευση των τιμών του πετρελαίου.

Στο Κουβέιτ την περασμένη εβδομάδα 13.000 εργαζόμενοι στην πετρελαϊκή βιομηχανία κατέβηκαν σε απεργία –για πρώτη φορά μετά από δυο δεκαετίες-, διαμαρτυρόμενοι για τις περικοπές σε μισθούς και επιδόματα. Οι Σαουδάραβες, στους οποίους τη Δευτέρα ανακοινώθηκε το βασιλικό σχέδιο για την... ζωή μετά το πετρέλαιο, διαμαρτύρονται για το κόστος του νερού. Ακόμα και στο Κατάρ, την πλουσιότερη χώρα του κόσμου, ο κόσμος ενημερώθηκε την Τρίτη ότι καταργούνται οι επιδοτήσεις καυσίμων, σύμφωνα με το Bloomberg.

Σημειώνεται πως το ήμισυ του πληθυσμού των 44 εκατ. ανθρώπων που ζουν στις έξι μοναρχίες του Κόλπου, είναι άνθρωποι ηλικίας κάτω των 30 ετών. Αν και ο πλούτος δεν έχει αγγιχθεί στο Κατάρ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ωστόσο όλο και περισσότεροι νέοι στις άλλες χώρες πρέπει να συνηθίσουν σε ένα μέλλον με λιγότερη αφθονία. Στο Ομάν, για παράδειγμα, ήδη παρατηρούνται προβλήματα στην εύρεση εργασίας.

Όπως σημείωνε Άραβας σχολιαστής, υπάρχει μια άγραφη συμφωνία στον Κόλπο, σύμφωνα με την οποία οι πληθυσμοί έχουν συμφωνήσει να παραχωρήσουν τη διαχείριση των κρατών τους στις οικογένειες της άρχουσας τάξης, αρκεί να μην υπάρχουν φόροι και να «μοιράζονται τα λάφυρα». Τώρα όμως, η «συμφωνία» αυτή βρίσκεται υπό απειλή.

Εν τω μεταξύ, η κατάρρευση των τιμών του πετρελαίου αφήνει περιθώριο περικοπής των επιδοτήσεων καυσίμων, ενώ, σε πρόσφατη συνέντευξή του, ο σαουδάραβας πρίγκηπας Μοχάμεντ μπιν Σαλμαν δήλωσε πως ήρθε η ώρα για μια ριζική αναδιάρθρωση του οικονομικού μοντέλου της Σαουδικής Αραβίας, που θα περιλαμβάνει και τη δημιουργία του μεγαλύτερου κρατικού ταμείου του κόσμου.

Άλλοι θεωρούν την πτώση των τιμών του πετρελαίου «ευλογία», καθώς θα αναγκάσει τους αραβικούς πληθυσμούς να γίνουν πιο παραγωγικοί, πιο φιλόδοξοι και πιο σκληρά εργαζόμενοι, καθώς πλέον θα πρέπει να βρουν «πραγματικές δουλειές».

Ωστόσο, πριν από λίγα χρόνια, φαίνονταν αδιανόητη ακόμα και η ιδέα της λιτότητας, καθώς τα βασίλεια του Κόλπου χρησιμοποιούσαν τον τεράστιο πλούτο που αποκόμιζαν από το πετρέλαιο προκειμένου να αναδιαμορφώσουν την περιοχή.

Εκτός από τα τεχνητά νησιά, τα οικονομικά κέντρα, τα λιμάνια και τα αεροδρόμια που κατασκευάστηκαν και τα οποία μετέτρεψαν την έρημο σε έναν τραπεζικό και ταξιδιωτικό κόμβο, τα χρήματα από τα πετρέλαιο χρησιμοποιούνταν και για να αποτρέψουν τις κοινωνικές αναταραχές που είχαν σαρώσει τη Μέση Ανατολή κατά τις εξεγέρσεις της Αραβικής Άνοιξης.

Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προβλέπει έλλειμμα προϋπολογισμού ύψους 12,3% του ΑΕΠ φέτος για τις έξι χώρες μέλη του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου, ενώ πριν οι πετρελαϊκές τιμές κάνουν «βουτιά» 35%, οι προβλέψεις έκαναν λόγο για πλεονάσματα.

Επιβράδυνση εμφανίζει και το ΑΕΠ και, σύμφωνα με τις τελευταίες προβλέψεις του ΔΝΤ, οι κυβερνήσεις και οι ιδιωτικές επιχειρήσεις των πετρελαιοεξαγωγικών χωρών της Μ. Ανατολής θα μπορέσουν να δημιουργήσουν 7 εκατ. θέσεις απασχόλησης, αριθμός που υπολείπεται κατά 3 εκατ. θέσεις έναντι του αναμενόμενου αριθμού των νεοεισερχόμενων στην αγορά εργασίας.

Πάντως, καθώς οι Άραβες ηγεμόνες αντιλαμβάνονται τον κίνδυνο μιας δυσαρεστημένης νεολαίας, προωθούν μέτρα που θα επηρεάσουν περισσότερο τους ξένους και τις επιχειρήσεις. Έτσι, το Κουβέιτ ψήφισε την αύξηση του κόστους των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας για τους ξένους και τις επιχειρήσεις –για πρώτη φορά μετά από μισό αιώνα- ενώ θα εξαιρεθούν τα σπίτια των Κουβεϊτιανών.