Stratfor: Μετά τις εκλογές αρχίζουν τα δύσκολα για την Ελλάδα

Μετά τις εκλογές, οι έλληνες πολιτικοί θα έρθουν αντιμέτωποι με την άμεση πρόκληση του σχηματισμού κυβέρνησης. Η ελληνική βουλή έχει 300 έδρες και έτσι η όποια κυβέρνηση θα πρέπει να ελέγχει τουλάχιστον 151 έδρες για να έχει την πλειοψηφία. Ο ελληνικός εκλογικός νόμος δίνει ένα μπόνους 50 εδρών στο κόμμα που θα λάβει τις περισσότερες ψήφους, όμως αυτό μπορεί να μην είναι αρκετό για ένα μόνο κόμμα να σχηματίσει κυβέρνηση. Ο νόμος αυτός ανοίγει την πόρτα, είτε για πολιτικές συμμαχίες ή για νέες εκλογές.

Η δυνατότητα για σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού σημαίνει πως το τρίτο και τέταρτο κόμμα θα μπορούσαν να έχουν μεγάλη επιρροή. Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν πως το Ποτάμι, το ΠΑΣΟΚ, οι Ανεξάρτητοι Έλληνες και το ΚΚΕ θα μπορούσαν να παράσχουν τις έδρες που θα χρειαστεί ο νικητής των εκλογών για να σχηματίσει κυβέρνηση.

Το ερώτημα-κλειδί θα είναι τι θα ζητήσουν τα κόμματα αυτά ως αντάλλαγμα για τη στήριξή τους, και αν οι απαιτήσεις αυτές θα γίνουν αποδεκτές από το κόμμα που θα κερδίσει. Στη βουλή θα μπει και η Χρυσή Αυγή, όμως μια συμμαχία με το κόμμα αυτό φαίνεται λιγότερο πιθανή.

Ωστόσο, ο σχηματισμός κυβέρνησης θα είναι σχετικά εύκολος συγκριτικά με τις υπόλοιπες προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει η Ελλάδα. Η χώρα βρίσκονταν σε ύφεση για έξι χρόνια, ενώ θα εμφανίσει μικρή μόνο ανάπτυξη το 2015. Η ανεργία παραμένει κοντά στο 26% και περισσότερο από το ένα τρίτο που πληθυσμού βρίσκεται κάτω από το επίπεδο της φτώχειας, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat. Η κρίση ανάγκασε εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες να φύγουν από τη χώρα σε αναζήτηση εργασίας, ενώ αυτοί που έμειναν πίσω αντιμετωπίζουν τις συνέπειες των σοβαρών περικοπών δαπανών στον τομέα της υγείας, στις συντάξεις και στις δημόσιες υπηρεσίες.

Το χρέος στο επίκεντρο της διαμάχης

Εν τούτοις, το σημαντικότερο ζήτημα είναι το χρέος. Το δημόσιο χρέος της Ελλάδας βρίσκεται γύρω στο 175% του ΑΕΠ – το υψηλότερο στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η ΝΔ και ο ΣΥΡΙΖΑ έχουν διαφορετικές απόψεις ως προς το πώς να αντιμετωπίσουν τα οικονομικά προβλήματα της Ελλάδας. Η ΝΔ υπερασπίζεται την σταδιακή χαλάρωση των μέτρων λιτότητας στο πλαίσιο μιας πιο ευέλικτης συμφωνίας με την ΕΕ και το ΔΝΤ, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ προωθεί τη ρήξη με τους πιστωτές της Ελλάδας και την ανατροπή των περισσοτέρων πολιτικών που εφαρμόστηκαν τα τελευταία χρόνια. Όμως, παρά τις ιδεολογικές διαφορές τους, και τα δυο κόμματα συμφωνούν πως το χρέος της Ελλάδας δεν είναι βιώσιμο.

Ως αποτέλεσμα το χρέος θα είναι ένα ζήτημα-κλειδί για την επόμενη κυβέρνηση της Ελλάδας, ασχέτως του εκλογικού αποτελέσματος.

Ο Αντώνης Σαμαράς της ΝΔ έχει επανειλημμένως πιέσει για επιμήκυνση των δανείων και χαμηλότερα επιτόκια, προκειμένου να μειωθεί το ετήσιο κόστος εξυπηρέτησής τους.

Στο μεταξύ, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει προτείνει σημαντική απομείωση του ελληνικού χρέους.

Η προοπτική μιας ακόμα αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους προκαλεί νευρικότητα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αρκετές χώρες, συμπεριλαμβανομένων της Γερμανίας και της Φινλανδίας, έχουν απορρίψει την ιδέα. Διαρροές στα γερμανικά μέσα ενημέρωσης έστειλαν στην Αθήνα την συγκεκαλυμμένη απειλή ότι το Βερολίνο δεν θα θεωρήσει βλαπτική για την ευρωζώνη μια έξοδο της Ελλάδας, αν και οι γερμανοί αξιωματούχοι διέψευσαν τα δημοσιεύματα αυτά.

Αν και το ρίσκο μιας μετάστασης σε ολόκληρη την ευρωζώνη είναι χαμηλότερο τώρα απ' ότι ήταν το 2012 (περίπου το 80% του ελληνικού χρέους βρίσκεται στα χέρια των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων και της ΕΚΤ), ωστόσο η αποχώρηση της Ελλάδας πιθανότατα θα πυροδοτούσε πολιτική κρίση στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ουσιαστικές αποφάσεις σε περιορισμένο χρόνο

Η επόμενη ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να λάβει μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα σημαντικές αποφάσεις. Στα τέλη του 2014 η Αθήνα διαπραγματεύτηκε δίμηνη παράταση του μνημονίου. Μετά το τέλος της παράτασης στα τέλη Φεβρουαρίου, το αρχικό σχέδιο του Σαμαρά προέβλεπε διαπραγμάτευση μιας προληπτικής γραμμής πίστωσης η οποία θα χρησιμοποιούνταν μόνο σε περίπτωση ανάγκης. Ωστόσο, η ΕΕ πιέζει για παράταση του υφιστάμενου προγράμματος για τουλάχιστον έξι ακόμα μήνες.

Στην περίπτωση νίκης του ΣΥΡΙΖΑ, η Αθήνα θα μπορούσε να αποφασίσει να απορρίψει την όποια επιπλέον βοήθεια, φέρνοντας την Ελλάδα σε δύσκολη θέση. Η χώρα εξακολουθεί να πληρώνει υψηλά επιτόκια για το χρέος της, κάτι που καθιστά ακριβότερη την πρόσβαση στις αγορές. Εάν η Αθήνα αποφασίσει να μην αποπληρώσει το χρέος της, τότε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα μπορούσε να σταματήσει τη στήριξή της. Η ΕΚΤ, εξαίρεσε τις ελληνικές τράπεζες από τους όρους για τις εγγυήσεις που δέχεται, προκειμένου να μπορέσουν να έχουν πρόσβαση στη χρηματοδότηση, δήλωσε πως η συνέχιση του μηχανισμού αυτού εξαρτάται από την εξέλιξη των σχέσεων της Αθήνας με τους πιστωτές της

Το 2015, η Αθήνα θα πρέπει να πληρώσει περίπου 22 δισ. ευρώ σε αρχικό κεφάλαιο και τόκους διαφόρων δανείων, από τα οποία τα 1,6 δισ. ευρώ τον Φεβρουάριο και τα 2,6 δισ. ευρώ τον Μάρτιο. Η βασική πρόκληση για την Αθήνα θα έρθει το γ' τρίμηνο του έτους, όταν είναι προγραμματισμένη η αποπληρωμή δανειακών υποχρεώσεων ύψους 1,5 δισ. ευρώ τον Ιούνιο, 4,7 δισ. ευρώ τον Ιούλιο και 3,6 δισ. ευρώ τον Αύγουστο, πέραν των χρηματοδοτικών της αναγκών για να μπορέσει να «λειτουργήσει» η χώρα.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση και το ελληνικό κατεστημένο ενδιαφέρονται για κάποιου είδους προσωρινή συμφωνία (ακόμα και αν αυτό σημαίνει απλώς ότι θα αγοράσουν χρόνο για να συζητήσουν διαρθρωτικά ζητήματα). Επιπλέον, η όποια ελληνική κυβέρνηση θα διαπραγματευτεί με την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΔΝΤ προτού λάβει σημαντικές αποφάσεις αναφορικά με το χρέος της Ελλάδας και την σχέση της Αθήνας με τους δανειστές της.