CNBC: Ο φόβος λειτουργεί υπέρ του Σαμαρά

Το πολιτικό ρίσκο θα είναι και πάλι ο πρωταγωνιστής στην ευρωζώνη το 2015. Η Γαλλία, η Πορτογαλία, η Ισπανία (και ίσως και η Ιταλία) διενεργούν εκλογές το επόμενο έτος και, μετά τις ευρωεκλογές του περασμένου Μαΐου, υπάρχει πραγματικός φόβος ότι θα μπορούσαν να έρθουν στην εξουσία λαϊκιστικά κόμματα.

Μια εκδήλωση αυτού του φόβου ήταν αυτό που οδήγησε στη βουτιά του ελληνικού χρηματιστηρίου την περασμένη εβδομάδα, όταν ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς ζήτησε την επίσπευση των προεδρικών εκλογών για αύριο Τετάρτη.

Ο φόβος αυτός εντείνεται από την απεγνωσμένη ανάγκη της ευρωζώνης για περαιτέρω τόνωση της ρευστότητας, αλλά και από την ανησυχία ότι ίσως θα είναι δυσκολότερο η ΕΚΤ να προχωρήσει σε αγορές ομολόγων εάν ξαναέρθουν στην επιφάνεια η πολιτική αστάθεια και οι ανησυχίες για το χρέος στην ευρωπεριφέρεια.

Ερχόμενος αντιμέτωπος με τη διαπραγμάτευση εξόδου της χώρας από το πρόγραμμα διάσωσης και τον προϋπολογισμό του επόμενου έτους -που ούτε οι δανειστές της χώρας, ούτε και ο λαός της θεωρούν ότι είναι βιώσιμος- ο Σαμαράς ουσιαστικά χρησιμοποιεί την προεδρική εκλογή ως ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνησή του.

Λόγω ενός τεχνάσματος του εκλογικού συστήματος που προβλέπει αυξημένη πλειοψηφία για εκλογή Προέδρου, αν οι Έλληνες βουλευτές δεν καταφέρουν να εκλέξουν νέο Πρόεδρο, τότε η χώρα πιθανότατα θα οδηγηθεί σε πρόωρες βουλευτικές εκλογές τον Ιανουάριο. Οι πρόσφατες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα μπορούσε τότε να γίνει το μεγαλύτερο πολιτικό κόμμα στη βουλή.

Αν αυτή η απόφαση ήταν ένα τζογάρισμα από την πλευρά του Σαμαρά για να τονίσει τα τρέχοντα πολιτικά και οικονομικά ρίσκα, τότε σίγουρα το άμεσο sell-off των ελληνικών τίτλων λειτούργησε υπέρ του.

Ο επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξης Τσίπρας, κατηγόρησε την κυβέρνηση για δημιουργία κύματος φόβου, λέγοντας πως «η αντίστροφη μέτρηση για τον κυβερνητικό συνασπισμό και τις καταστροφικές πολιτικές του έχει ήδη ξεκινήσει».

Ο υπουργός Βασίλης Κικίλιας δήλωσε την περασμένη εβδομάδα στο CNBC πως δεν υπάρχει πολιτικό τζογάρισμα, παραδέχθηκε όμως ταυτόχρονα τη σημασία των αγορών. «Οι δημοσκοπήσεις λένε ξεκάθαρα ότι ο ελληνικός λαός δεν θέλει εκλογές. Έτσι αισθάνομαι πως με ηρεμία και ρεαλισμό οι βουλευτές θα κατανοήσουν ποια είναι η κοινή γνώμη, και θα ακούσουμε και τις αγορές».

Ο Α. Τσίπρας υποστηρίζει πως το πρόγραμμα διάσωσης της Ελλάδας έχει αποτύχει σε μεγάλο βαθμό να διευθετήσει τα υποβόσκοντα προβλήματα της χώρας, όπως η φοροδιαφυγή και η κοινωνική δικαιοσύνη, ενώ δημιουργεί άλλα προβλήματα μέσω περικοπών στους μισθούς και στις συντάξεις. Ο ΣΥΡΙΖΑ θέλει μείωση του χρέους, αύξηση των κρατικών δαπανών και ποσοτική χαλάρωση από την ΕΚΤ. Και το ανησυχητικότερο είναι ότι έχει επίσης υποσχεθεί στους ψηφοφόρους ότι θα εγκαταλείψει το πρόγραμμα διάσωσης την πρώτη ημέρα που θα έρθει στην εξουσία.

Δεδομένου ότι ο κυβερνητικός συνασπισμός έχει σπαταλήσει τέσσερις μήνες σε διαμάχες με τους δανειστές της χώρας αναφορικά με την κάλυψη ενός κενού ύψους 2,5 δισ. ευρώ στο τρέχον πρόγραμμα διάσωσης, ποιος ξέρει πόσο καιρό μπορεί να χρειαστεί ο ΣΥΡΙΖΑ για να διαπραγματευτεί απομείωση χρέους δεκαπλάσια του ποσού αυτού;

Η Ελλάδα πρέπει να αποπληρώσει χρέος ύψους περίπου 7 δισ. ευρώ που λήγει στα τέλη Αυγούστου, και έτσι ο χρόνος θα μετρά αντίστροφα για την όποια νέα κυβέρνηση. Οι αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων λένε τη δική τους ιστορία. Οι αποδόσεις των τριετών ομολόγων ήταν υψηλότερες από αυτές των 10ετών. Αυτός ο πανικός στα ομόλογα μικρότερης διάρκειας είναι ένα φαινόμενο που συνήθως παρατηρείται στις αγορές των αναδυόμενων χωρών όταν οι επενδυτές αρχίζουν να τιμολογούν κήρυξη χρεοστασίου επί του βραχυπρόθεσμου χρέους.

Το κρίσιμο ερώτημα είναι εάν, λόγω της αντίδρασης της αγοράς, η τρόικα θα αποφασίσει να είναι πιο επιεικής με τον Σαμαρά, καθώς θα διαπραγματεύεται έξοδο από το πρόγραμμα διάσωσης αν η κυβέρνησή του επιβιώσει της ψηφοφορίας.

Γεγονός είναι πως αν ο Α. Σαμαράς καταφέρει να εκλεγεί Πρόεδρος της Δημοκρατίας ο δικός του υποψήφιος και ο κυβερνητικός συνασπισμός επιβιώσει, αυτό μπορεί να είναι ένα προσωρινό μόνο διάλειμμα. Ακόμα και αν δεν διενεργηθούν βουλευτικές εκλογές τον Ιανουάριο, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πως υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να δούμε κάποιας μορφής κυβέρνηση με τον ΣΥΡΙΖΑ του χρόνου.

Σε ό,τι αφορά ένα μελλοντικό Grexit, αυτό δεν φαίνεται πιθανό. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πως η μεγάλη πλειοψηφία των Ελλήνων ψηφοφόρων θέλουν να παραμείνουν στο ευρώ, ακόμα και όταν έβλεπαν τη χώρα τους να βυθίζεται στην ύφεση.

Η πρόκληση του ΣΥΡΙΖΑ στο σημείο αυτό θα είναι να αποδείξει ότι δεν είναι απλώς ένας λαϊκιστής υποκριτής –όπως έχει χαρακτηριστεί στο παρελθόν- και ότι μπορεί να οδηγήσει μπροστά τη χώρα και να συνεργαστεί με τους ηγέτες της Ευρώπης.

Εν κατακλείδι, ο Σαμαράς θα ελπίζει τώρα πως η αναταραχή στην αγορά που προκλήθηκε από την πολιτική αβεβαιότητα και την απειλή μιας διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ θα είναι αρκετή για να «θέσει υπό έλεγχο» τους ψηφοφόρους.

Η Γερμανίδα καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ και η υπόλοιπη ομάδα της ευρωζώνης θα πρέπει σίγουρα να αισθάνονται το ίδιο.

Εν αναμονή των αποτελεσμάτων, οι επενδυτές θα πρέπει πιθανότατα να αρχίσουν να αντιμετωπίζουν τη δημιουργία πολιτικής αβεβαιότητας και σε άλλες περιοχές της Ευρώπης το 2015.