Η γήρανση του πληθυσμού βόμβα στην παγκόσμια οικονομία

Το εναπομείναν εργατικό δυναμικό, είναι όλο και μεγαλύτερο σε ηλικία, άρα και λιγότερο παραγωγικό, κάτι που θα οδηγήσει σε φθίνουσα πορεία τα επίπεδα ζωής, ενώ οι τάξεις των συνταξιούχων πληθαίνουν, απειλώντας τη λειτουργία του συστήματος πρόνοιας.

Δημοσιεύθηκε: 8 Ιανουαρίου 2015 - 08:02

Η γήρανση του πληθυσμού βόμβα στην παγκόσμια οικονομία

Όλοι φοβόμαστε τα γηρατειά και δεν μιλάμε γι'αυτά. Όμως η γήρανση του πληθυσμού εντείνεται και αποτελεί κίνδυνο για τη μελλοντική ανάπτυξη και όταν η κρίση χρέους θα έχει παρέλθει, η Ευρώπη θα παλεύει με ένα ακόμη σοβαρότερο πρόβλημα: το πώς θα τα βγάλει πέρα με τον αυξανόμενο αριθμό των ηλικιωμένων.

Ο πληθυσμός ορισμένων χωρών είτε παραμένει στάσιμος είτε ήδη συρρικνώνεται – ειδικά στη Γερμανία. Αυτό σημαίνει πως και τα αποθεματικά θα μειωθούν και θα πληγεί η οποιαδήποτε αναπτυξιακή δυναμική.

Το εναπομείναν εργατικό δυναμικό, είναι όλο και μεγαλύτερο σε ηλικία, άρα και λιγότερο παραγωγικό, κάτι που θα οδηγήσει σε φθίνουσα πορεία τα επίπεδα ζωής, ενώ οι τάξεις των συνταξιούχων πληθαίνουν, απειλώντας τόσο τη χρηματοδότηση των συνταξιοδοτικών συστημάτων, όσο και τη λειτουργία του συστήματος πρόνοιας.

Κάθε συνταξιούχος στις 27 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στηρίζεται σήμερα από τέσσερις εργαζόμενους. Μέχρι το 2050 αυτή η αναλογία θα έχει πέσει στο 2 προς 1, σύμφωνα με προβολές των Ηνωμένων Εθνών και της ΕΕ. Ακραίο παράδειγμα αυτής της τάσης αποτελεί η Λετονία. Στη βαλτική χώρα, μέχρι το 2060 τέσσερις εργαζόμενοι θα αναλογούν σε τρεις 65ρηδες...

Ανάλογη είναι και η κατάσταση στην Πορτογαλία. Προκειμένου να διατηρηθεί ο υπάρχων πληθυσμός της Πορτογαλίας, κάθε γυναίκα έπρεπε κάποτε να γεννά, σύμφωνα με το ποσοστό γονιμότητας της χώρας 2,1 παιδιά. Πλέον αυτό το ποσοστό έχει πέσει στο 1,32. Το 2012 γεννήθηκαν μόνο 90.000 παιδιά, αρνητικό ρεκόρ αιώνα στην ιβηρική χώρα. Ο λόγος φυσικά, είναι η οικονομική κρίση, η οποία προκαλεί αμφιβολίες στα νέα ζευγάρια.

Με άλλα λόγια, η διαδικασία της γήρανσης είναι προδιαγεγραμμένη. Μέχρι το 2050 η Πορτογαλία θα έχει τον μεγαλύτερο αριθμό 60ρηδων και άνω σε σύγκριση με κάθε άλλη χώρα της Ένωσης. Η ηλικιακή ομάδα των 60+ θα αντιπροσωπεύει στην Πορτογαλία το 40% του πληθυσμού, έναντι 24% που είναι σήμερα.

Σαν αυτό να μην ήταν αρκετό, περίπου 100.000-120.000 Πορτογάλοι, δηλαδή 1% του πληθυσμού, μεταναστεύουν κάθε χρόνο, αναζητώντας καλύτερες εργασιακές συνθήκες. Έτσι όμως, αφαιρούν από τη φορολογική βάση και προσθέτουν δυσχέρειες στη συντήρηση του κοινωνικού κράτους.

«Η γήρανση του πληθυσμού θα υπονομεύσει την οικονομική ανάπτυξη τις επόμενες δύο δεκαετίες»: σύμφωνα με μελέτη του Οίκου Αξιολόγησης Moody's για τις επιπτώσεις της υπογεννητικότητας, σε παγκόσμιο επίπεδο, δύο είναι οι κίνδυνοι: μείωση του εργατικού δυναμικού και παράλληλη μείωση των αποταμιεύσεων, που χρηματοδοτούν τις επενδύσεις.

Σύμφωνα με την έρευνα, η υπογεννητικότητα θα αφαιρέσει από την παγκόσμια ανάπτυξη 0,4% κάθε έτος, για τα επόμενα πέντε χρόνια. Η Moody's εκτιμά ότι η αύξηση του παγκόσμιου εργατικού δυναμικού, την περίοδο 2015-2030, θα είναι η μισή από αυτή της 15ετίας που προηγήθηκε. Πάντως, οι προειδοποιήσεις της Moody's έρχονται σε αντίθεση με τη σκληρή πραγματικότητα που αντιμετωπίζει τώρα η παγκόσμια οικονομία.

Πάνω από 200 εκατομμύρια εργαζόμενοι, σε όλο τον κόσμο, δεν μπορούν να βρουν δουλειά. Μόνο πέρυσι, 5 εκατομμύρια προστέθηκαν στις λίστες των ανέργων. Η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας (ΔΟΕ) προειδοποιεί, ότι η παγκόσμια ανάπτυξη δεν είναι αρκετά ισχυρή για να απορροφήσει το αυξανόμενο εργατικό δυναμικό.