Ο νέος πονοκέφαλος του Ερντογάν

Μήπως το καθεστώς Ερντογάν στην Τουρκία κινδυνεύει από την οικονομία; Το σίγουρο είναι ότι οι ψηφοφόροι κράτησαν αυτόν και το κόμμα του, το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP), στην εξουσία διότι τα οικονομικά οφέλη που αυτό έφερε έχουν αντισταθμίσει άλλες σκέψεις.

Για παράδειγμα, κύματα διεθνούς κεφαλαίου κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας οδήγησαν σε ραγδαία ανάπτυξη τη δημόσια και την ιδιωτική κατανάλωση και τις κατασκευές. Αυτά διατήρησαν αναπτυσσόμενη την τουρκική οικονομία.

Όμως υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι το τουρκικό οικονομικό θαύμα κλυδωνίζεται. Ο Ραχμί Κοτς, ο επίτιμος πρόεδρος της Koc Holding, του μεγαλύτερου βιομηχανικού ομίλου της Τουρκίας, προειδοποίησε πρόσφατα ότι «το πιο σημαντικό διαρθρωτικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η χώρα είναι η υπερβολική εξάρτησή της από τις εισροές ξένων κεφαλαίων».

Τα επίπεδα εισοδήματος έπαψαν να αυξάνονται και η οικονομική ανάπτυξη που βασίζεται στην κατανάλωση και στις κατασκευές, συνήθως δεν είναι βιώσιμη μακροπρόθεσμα. Κατ' αρχάς, το σουνιτικό θρησκευτικό αίσθημα της κυβέρνησης του ΑΚΡ έχει κοστίσει στην επιχειρηματική κοινότητα της Ανατολίας τις πιο σημαντικές αγορές της στη Μέση Ανατολή.

Για παράδειγμα, η υποστήριξη της Τουρκίας στον σκοπό των σουνιτών ισλαμιστών στη Συρία δεν έχει μόνο επιδεινώσει τον εμφύλιο πόλεμο εκεί, αλλά έχει επίσης οδηγήσει στην εμφάνιση τζιχαντικών ομάδων όπως το Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ και του Λεβάντε (ISIS) στο Ιράκ. Κατά συνέπεια, η Τουρκία έχει χάσει αυτήν που συνήθως ήταν η δεύτερη πιο σημαντική αγορά για τις εξαγωγές της (οι εξαγωγές της στο Ιράκ ανήλθαν σε 11,9 δισ. δολάρια το 2013, με πρώτες τις εξαγωγές της προς τη Γερμανία, οι οποίες διαμορφώθηκαν στα 13,3 δισ. δολάρια).

Η υιοθέτηση από την Τουρκία του σκοπού της Μουσουλμανικής Αδελφότητας στην Αίγυπτο και η ιδεολογικά καθοδηγούμενη εχθρότητά της προς το Ισραήλ δεν έχουν κάνει τα πράγματα ευκολότερα. Με τις διόδους μέσα από το Ιράκ κομμένες μετά τις προελάσεις του ISIS, οι Τούρκοι εξαγωγείς έχουν ανάγκη από πρόσβαση στο ισραηλινό λιμάνι του Ashdod και στο αιγυπτιακό της Αλ-Αρίς, για να φτάσουν στις αγορές του Κόλπου, μέσω Ιορδανίας. Καθώς δεν είναι πλέον ευπρόσδεκτοι εκεί όμως, έπρεπε να αρχίσουν να ψάχνουν για διόδους έκτακτης ανάγκης μέσω του Ιράν.

Το σίγουρο είναι ότι μετά την Αραβική Άνοιξη πολλές τουρκικές εταιρίες υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν τις αγορές της Μέσης Ανατολής, επειδή οι σχέσεις της Τουρκίας με τις χώρες της Μ. Ανατολής κατέρρευσαν εν μια νυκτί.

Εκτός από τους παλιούς εμπορικούς εταίρους της Μέσης Ανατολής, οι τουρκικές επιχειρήσεις χρειάζονται επίσης νέες αγορές, ξένη τεχνογνωσία και ξένες επενδύσεις. Στην πραγματικότητα, οι κυρώσεις της Δύσης σε βάρος της Ρωσίας μπορεί να είναι η μεγάλη ευκαιρία. Η Τουρκία δεν είναι μέλος της Ε.Ε., γι' αυτό δεν είναι υποχρεωμένη να επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία, γεγονός που ανοίγει μεγάλες ευκαιρίες στην Άγκυρα.

Σήμερα ο όγκος των συναλλαγών Τουρκίας - Ρωσίας φτάνει τα 38 δισ. δολάρια και έχει τεθεί ο στόχος το νούμερο αυτό να αγγίξει τα 100 δισ. Ωστόσο, από άποψη αμοιβαίων εμπορικών συναλλαγών, παρατηρείται μια μεγάλη ανισορροπία. Τα 2/3 αυτού του ποσού πηγαίνουν για την εξόφληση από την πλευρά της Τουρκίας των ενεργειακών πόρων. Ακόμη και αν προστεθούν τα 4 εκατομμύρια Ρώσοι τουρίστες και τα έσοδα των τουρκικών εταιριών στη Ρωσία, το ισοζύγιο δεν μεταβάλλεται σημαντικά. Για την Τουρκία αυτό είναι ένα μεγάλο εμπορικό κενό.

Αν το αμοιβαίο εμπόριο φτάσει στα 100 δισ. υπό το υφιστάμενο ισοζύγιο, θα είναι ένα ρίσκο για τη χώρα. Δεν μπορούν να μπουν σε σύγκριση τα έσοδα των χωρών, όταν η μία πουλά ενεργειακούς πόρους και η άλλη φρούτα και λαχανικά...

Πηγή: Premium.paratiritis.gr