ΕΕ: Οι κυρώσεις στη Ρωσία και ο κίνδυνος... μπούμερανγκ

Οι ευρωπαίοι ηγέτες, βρίσκονται σε μια διόλου αξιοζήλευτη θέση. Η Ευρώπη στο σύνολό της εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις ρωσικές ενεργειακές εξαγωγές. Η Ιταλία και η Γερμανία παίρνουν έως το ένα τρίτο τού φυσικού αερίου τους από την Ρωσία και τα κράτη τής Βαλτικής και η Φινλανδία βασίζονται εξ ολοκλήρου στον γείτονά τους.

Οι αισιόδοξοι υποστηρίζουν ότι μακροπρόθεσμα η κρίση στην Ουκρανία θα μπορούσε να είναι προς όφελος της Ευρώπης, επειδή θα μπορούσε να προκαλέσει μια από καιρό αναμενόμενη αναδιάρθρωση των ενεργειακών αγορών τής ΕΕ από την εξάρτηση από την Ρωσία. Οι απαισιόδοξοι αντιτείνουν ότι η Ευρώπη, πάντοτε αργή σε μεταρρυθμίσεις, θα είναι αδύναμη απέναντι στον φόβο ότι τα φώτα θα σβήσουν για τους πολίτες της.

Η ενεργειακή πρόκληση δεν είναι η μόνη οικονομική πίεση στους Ευρωπαίους ηγέτες. Επιχειρήσεις τής γηραιάς ηπείρου έχουν επενδύσει σε μεγάλο βαθμό στις σχέσεις με την Ρωσία τα τελευταία 20 χρόνια και είναι επιφυλακτικές στο να χάσουν αυτούς τους δεσμούς. Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι μακράν ο πιο σημαντικός εμπορικός εταίρος τής Μόσχας. Στα περίπου 373 δισεκατομμύρια δολάρια, η ΕΕ αντιπροσώπευε πάνω από το 40% των συναλλαγών τής διεθνούς κοινότητας με την Ρωσία το 2012.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες, αντίθετα, συνέβαλαν με λιγότερο από 27 δισεκατομμύρια δολάρια στο ρωσικό εμπόριο.

Αυτό είναι στο ίδιο επίπεδο με τις επενδύσεις που η Γερμανία, μια πολύ μικρότερη οικονομία, έχει κάνει μόνη της. Σύμφωνα με την Επιτροπή Οικονομικών Σχέσεων Ανατολικής Ευρώπης, 300.000 θέσεις εργασίας στην Γερμανία εξαρτώνται από το εμπόριο με την Ρωσία, 6.200 επιχειρήσεις γερμανικών συμφερόντων δραστηριοποιούνται στην Ρωσία, και οι εν λόγω εταιρείες έχουν 27 δισεκατομμύρια δολάρια επενδυμένα στην Ρωσία.

Επομένως, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι, φοβούμενες για τα περιθώριά τους, εταιρείες ενέργειας, όπως η γερμανική BASF, η Αυστριακή OMV, η ιταλική ΕΝΙ και η Βρετανική BP (ιδιοκτήτρια του 20% των μετοχών τού ρωσικού ενεργειακού κολοσσού Rosneft) πιέζουν κατά των κυρώσεων. Είναι επίσης κατανοητό και ότι η Adidas, η ThyssenKrupp και η Deutsche Post επέκριναν τους πολιτικούς τής ΕΕ για την προσέγγισή τους στην Μόσχα.

Η γαλλική στάση στην πρόσφατη συζήτηση για τις νέες κυρώσεις μπορεί να προκάλεσε την αντίδραση της Βρετανίας αλλά είναι κατανοητή. Μόνο η σύμβαση για την προμήθεια δύο ελικοπτεροφόρων πλοίων αποβατικής κρούσης κλάσης «Μιστράλ» (Mistral), θα αποφέρει στις γαλλικές εταιρείες DCNS και STX περισσότερα από 1,2 δισεκατομμύρια ευρώ (η Μόσχα έχει ήδη πληρώσει το μισό ποσό).

Η Γαλλία ελπίζει επίσης να κατασκευάσει δύο ακόμα πλοία της ίδιας κλάσης στη Ρωσία. Επιπλέον, το Παρίσι συμμετέχει σε τρεις σημαντικές συμβάσεις για την προμήθεια ρωσικών τεθωρακισμένων οχημάτων στην Ινδία, μαχητικών Su - 30MKI και ΜIG - 29K. Τα έσοδα των γαλλικών εταιρειών και εδώ, ανέρχονται σε πολλά εκατομμύρια ευρώ.

Υπάρχει όμως και ο αντίλογος. Η Gazprom και οι άλλοι ρωσικοί προμηθευτές προϊόντων χρειάζονται τις πωλήσεις για να αυξήσουν τα αποθέματά τους σε ξένο νόμισμα ώστε να εξυπηρετήσουν τα χρέη τους και τις επενδύσει τους. Δεν θα τα βρουν αυτά στην Ρωσία. Γενικότερα, η ρωσική οικονομία χρειάζεται να εφοδιαστεί με δεξιότητες, τεχνολογία, και εισαγωγές που παρέχει η Ευρώπη. Η εξάρτηση της χώρας από το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα είναι ζωτική. Ενδεικτική είναι η περίπτωση της «Rosneft». Βασικός εταίρος του ρωσικού ενεργειακού γίγαντα στις ΗΠΑ είναι ο πετρελαϊκός κολοσσός «ExxonMobil». Οι δύο τους συνεργάζονται σε έργα υπεράκτιας εξόρυξης πετρελαίου σε πεδία των θαλασσών της ρωσικής Άπω Ανατολής.

Επιπλέον, η ρωσική εταιρεία έχει πρόσφατα υποβάλει αίτηση για την αγορά του τμήματος εμπορίας πετρελαίου της «Morgan Stanley».Η «Rosneft» διαθέτει ένα «οικονομικό μαξιλάρι» περίπου 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων, αλλά το ποσό δεν είναι αρκετό για μια τόσο μεγάλη εταιρεία. Ως εκ τούτου, η εταιρεία είναι πιθανό να βρεθεί σε μια δύσκολη κατάσταση, που σε πρώτη φάση θα επηρεάσει τη τιμή της μετοχής και το κόστος χρηματοδότησης. Ήδη, οι νομικοί σύμβουλοι της «Rosneft» και της «ExxonMobil», συζητούν για το πώς θα αντιμετωπίσουν τα ζητήματα της χρηματοδότησης των κοινών έργων των δύο εταιρειών. Το σίγουρο είναι ότι η «ExxonMobil» δεν θα είναι σε θέση να παράσχει νέα συμπληρωματική δανειακή χρηματοδότηση των κοινών σχεδίων με τη «Rosneft», ούτε θα μπορεί να αυξήσει το μερίδιο της σε αυτά, ή να αγοράσει μερίδιο στις νέες θυγατρικές.

Ανάλογη είναι και η κατάσταση με την Novatek, του Gennady Timchenko, την δεύτερη μεγαλύτερη εταιρεία φυσικού αερίου της Ρωσίας. Η γαλλική Total κατέχει 16% της Novatek. Η εταιρεία θα αντιμετωπίσει σοβαρά προβλήματα, εφόσον κλείσουν οι «κρουνοί» των ευρωπαϊκών τραπεζών.

Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) αναθεώρησε τις προβλέψεις του για αύξηση του ΑΕΠ της Ρωσίας, τη φετινή χρονιά, από 1,3% σε μόλις 0,2%, επικαλούμενο αυξημένη εκροή κεφαλαίων και υποτονική επενδυτική δραστηριότητα υπό τον φόβο γεωπολιτικών εντάσεων.

«Η μεγαλύτερη αναθεώρηση προς τα κάτω, σε σχέση με τις προβλέψεις μας του Απριλίου, αφορά τη Ρωσία, όπου αναθεωρήσαμε την ανάπτυξη για το 2014 από το 1,3% στο 0,2% και για το 2015 από το 2,3% στο 1%» ανέφερε ο οικονομικός σύμβουλος του ΔΝΤ Ολιβιέ Μπλανσάρντ. «Αυτό αντανακλά κυρίως την επιδείνωση του δείκτη της επιχειρηματικής εμπιστοσύνης, η οποία οφείλεται στις γεωπολιτικές εντάσεις. Εξαιτίας αυτού του γεγονότος σημειώθηκε ευρεία εκροή κεφαλαίων καθώς και πάγωμα των επενδυτικών αποφάσεων» διευκρίνισε ο Μπλάνσαρντ κατά την εναρκτήρια ομιλία του στην παρουσίαση της αναθεωρημένης έκδοσης του World Economic Oulook (Παγκόσμια Οικονομική Προοπτική) του ΔΝΤ.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στις αρχές Ιουλίου το ρωσικό υπουργείο Οικονομικών είχε δηλώσει ότι η Ρωσία διαθέτει επαρκή αποθεματικά για να ισορροπήσει το μεγαλύτερο μέρος των μεσοπρόθεσμων απωλειών που συνδέονται με τις γεωπολιτικές εντάσεις και απειλούν την εμπιστοσύνη των επενδυτών. Ωστόσο η Μόσχα παραδέχτηκε ότι οι σαρωτικές κυρώσεις που έχει επιβάλει η Δύση κατά του συνόλου του οικονομικού τομέα της χώρας ενδέχεται να επιβραδύνουν τους ρυθμούς ανάπτυξης κατά 0,2%-0,3% το 2014

Με άλλα λόγια, παρότι τα αντίποινα και κάποιες παράπλευρες απώλειες είναι αναπόφευκτες, η οικονομία τής Ρωσίας δεν αντέχει να δώσει το είδος της απάντησης που κάποιοι στην Ευρώπη φοβούνται.

Πηγή: Premium.paratiritis.gr