BBG: Οι χαμένες γενιές που αφήνει πίσω της η κρίση

Η χειρότερη παγκόσμια οικονομική κρίση μετά τη Μεγάλη Ύφεση βαίνει προς το τέλος της και η κατάσταση φαίνεται να βελτιώνεται. Για κάποιους, όμως, το τίμημα αυτής θα διαρκέσει πολλές δεκαετίες, με πρώτους τους νεαρούς ενήλικες που είχαν την ατυχία να ενηλικιωθούν σε δύσκολους καιρούς - και αναμένεται να αποτελέσουν τη χαμένη γενιά αυτής της ύφεσης.

Σύμφωνα με το Bloomberg, η Ιστορία δείχνει πως είναι απίθανο να ανακτήσουν πλήρως τις ευκαιρίες που έχασαν: τις πρώτες δουλειές που εκτοξεύουν την καριέρα τους, τις πρόωρες προαγωγές, τις ταχύτατες αυξήσεις μισθών, τα στρατηγικά περάσματα από τον έναν εργοδότη στον άλλον. Αυτοί που αποφοίτησαν από το κολέγιο την περίοδο της ύφεσης του 1981-1982 στις ΗΠΑ έμειναν πίσω για πολύ καιρό αφότου ανέκαμψε η οικονομία, με χαμηλότερους μισθούς και με δουλειές με λιγότερο γόητρο ακόμα και όταν έγιναν μεσήλικες.

Χαμένες γενιές βρίσκονται σε ολόκληρο τον κόσμο, από την Ευρώπη, όπου η πιο μακροχρόνια ύφεση στην Ιστορία άφησε σχεδόν το ένα τέταρτο των νέων χωρίς δουλειά, μέχρι τη Μέση Ανατολή όπου οι προοπτικές για τους νέους παραμένουν εξασθενημένες ακόμα και μετά την Αραβική Άνοιξη.

Η κατάσταση

Στον νότο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η ανεργία των νέων άγγιξε υψηλά που ξεπέρασαν το 50% στην Ισπανία και γύρω στο 60% στην Ελλάδα, και κατά ορισμένες εκτιμήσεις είναι χειρότερη και από την περίοδο της Μεγάλης Ύφεσης.

Στις ΗΠΑ, η ανεργία στις αρχές του 2014 στους νέους ηλικίας 20-24 ετών εξακολουθούσε να είναι περίπου διπλάσια σε σχέση με τον εθνικό μέσο όρο, και για τους μαύρους νέους ανερχόταν γύρω στο 19,7%.

Δεν είναι, όμως, μόνο οι άνεργοι που πλήττονται. Το 2012 και το 2013 μόνο το 44% των νεαρών Αμερικάνων με πτυχίο κολεγίου εργαζόταν σε θέσεις που σχετίζονταν με την εκπαίδευσή τους - αυτό σημαίνει ότι σπρώχνουν τους ειδικευμένους εργάτες χαμηλότερα στην κλίμακα ή ακόμα και στην ανεργία.

Οι φυσικές μεταβολές στην αγορά εργασίας είναι επίσης βραδύτερες του συνηθισμένου για περισσότερο από πέντε χρόνια, καθώς λιγότεροι παραιτούνται και λιγότεροι προσλαμβάνονται, γεγονός που μειώνει τις πιθανότητες αλλαγής θέσης εργασίας η οποία αποτελεί κλειδί για την προώθηση της καριέρας.

Το υπόβαθρο

Κανένας δεν πίστευε ότι οι υφέσεις είναι η κατάλληλη περίοδος για να βρει κανείς την πρώτη του δουλειά. Όμως οι πρόσφατες έρευνες δείχνουν πως η ζημιά στην προοπτική της καριέρας είναι αξιοθαύμαστα μακροχρόνια. Ακόμα και 17 χρόνια μετά, τα μέλη των τάξεων που ολοκλήρωσαν το κολέγιο στις ΗΠΑ κατά την ύφεση του 1981-1982 έβγαζαν κατά μέσο όρο 10% λιγότερα απ' ό,τι οι συνάδελφοί τους που ξεκίνησαν να δουλεύουν σε περιόδους οικονομικής άνθησης, και λιγότεροι από αυτούς κατείχαν επαγγελματικές θέσεις ή θέσεις με γόητρο.

Μέχρι τότε, το αθροιστικό κόστος μιας αποφοίτησης σε κακή χρονική στιγμή είχε ήδη ξεπεράσει κατά μέσο όρο τα 100.000 δολάρια.

Η επίπτωση στα έσοδα των αποφοίτων του Stanford Business School, όπως διαπιστώθηκε, ήταν εμφανής για τουλάχιστον 20 χρόνια. Η παρακολούθηση 20 τάξεων αποφοίτων καναδικών κολεγίων κατά τη διάρκεια δύο υφέσεων έδειξε ότι ο μεγαλύτερος παράγοντας που επηρεάζει αυτήν την επίπτωση είναι οι πρώτες θέσεις εργασίας, οι οποίες προσφέρουν χαμηλή τοποθέτηση στην κλίμακα της καριέρας και του μισθού. Οι απόφοιτοι κολεγίων χαμηλής εξειδίκευσης αντιμετωπίζουν ιδιαίτερη δυσκολία στο να καλύψουν το χαμένο έδαφος, ακόμα και όταν η οικονομία ανθείι. Άλλη μελέτη σε Ιάπωνες εργαζόμενους έδειξε επίμονες επιπτώσεις σε αυτούς που ξεκίνησαν να δουλεύουν κατά τη διάρκεια ύφεσης.

Το επιχείρημα των ηγετών

Οι ηγέτες της Ευρώπης έχουν χαρακτηρίσει την ανεργία καταστροφή για την ήπειρο. Η Γαλλία και η Γερμανία αποκάλυψαν πέρυσι πρόταση για να μπουν στην αγορά εργασίας οι νέοι, μέσω της αύξησης του επιχειρηματικού δανεισμού, πρόταση που συνέκριναν με το New Deal των ΗΠΑ της δεκαετίας του 1930. Το σχέδιο επικρίθηκε ως μια συμβολική προσπάθεια χωρίς νέο χρήμα, αν και η έκκληση της Γερμανίας προς άλλους να υιοθετήσουν το επιτυχημένο σύστημα της μαθητείας της προκάλεσε ευρύτερο ενδιαφέρον, αλλά λίγη δράση.

Στις ΗΠΑ, όπως και στην Ευρώπη, οι φωνές που ζητούν αυξημένες δαπάνες για προγράμματα απασχόλησης έχουν μπλοκαριστεί από την αντίθεση στα ελλείμματα από συντηρητικούς, οι οποίοι υποστηρίζουν πως οι σημερινοί νέοι θα είναι οι φορολογούμενοι που θα φορτωθούν τον λογαριασμό αργότερα.

Οι μειωμένες προοπτικές των νέων της νότιας Ευρώπης δεν έχουν μεταφραστεί σε ευρείας κλίμακας πολιτικά κινήματα. Το 2011 οι νέοι βγήκαν στους δρόμους στην Ισπανία και στην Ελλάδα, όμως οι διαδηλώσεις αυτές ατόνησαν καθώς περνούσαν τα χειρότερα της κρίσης.

Η μετανάστευση, ιδιαίτερα εντός των ανοικτών συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μπορεί να αποτελεί μια βαλβίδα ασφαλείας για τις κοινωνικές πιέσεις, ενώ στις ΗΠΑ όλο και περισσότεροι νέοι μπορούν να αποφασίσουν να παραμείνουν στο σχολείο μέχρις ότου επιστρέψει η ανάπτυξη. Στη Μέση Ανατολή, οι νέοι ηγέτες χωρών όπως η Τυνησία και η Αίγυπτος αγωνίζονται να ανταποκριθούν στις προσδοκίες των άνεργων νέων, η οργή των οποίων οδήγησε στην ανατροπή κυβερνήσεων σε ολόκληρη την περιοχή το 2011.