Stratfor: Που θα κριθεί το μπρα ντε φερ Δύσης-Μόσχας

Η εκεχειρία μεταξύ του Ουκρανού προέδρου Βίκτορ Γιανούκοβιτς και της αντιπολίτευσης διήρκησε λιγότερo από ένα βράδυ. Ο κ. Γιανούκοβιτς και ο ηγέτης της αντιπολίτευσης Βιτάλι Κλίτσκο, αντάλλαξαν κατηγορίες για τα τελευταία κρούσματα βίας την ώρα που οι Ευρωπαίοι ηγέτες προσπαθούσαν για την αποκλιμάκωση της κρίσης. Η συνέχιση των συγκρούσεων δημιουργεί ερωτηματικά για τον έλεγχο που έχουν ο Γιανούκοβιτς και οι ηγέτες της αντιπολίτευσης σε όσα συμβαίνουν στους δρόμους του Κιέβου και για τον ρόλο που διαδραματίζουν οι κυβερνήσεις της Δύσης και η Ρωσία.

Το βράδυ στις 19 Φεβρουαρίου ο κ. Γιανούκοβιτς κατέληξε σε συμφωνία για ανακωχή και συνέχιση των διαπραγματεύσεων στις 20 Φεβρουαρίου με τρεις ηγέτες της αντιπολίτευσης. Διαδηλωτές της άκρας δεξιάς από τον Δεξιό Τομέα αρνήθηκαν την εκεχειρία και ξέσπασαν νέα βιαια επεισόδια το βράδυ, τα οποία κλιμακώθηκαν. Δεν είναι ξεκάθαρο ποιος έχει την ευθύνη. Οι διαδηλωτές υποστηρίζουν πως τους προκάλεσαν αστυνομικοί. Το πρωί της Πέμπτης οι διαδηλωτές απέκτησαν και πάλι τον έλεγχο της Πλατείας Ανεξαρτησίας. Μέχρι εκείνη τη στιγμή οι νεκροί είχαν ξεπεράσει τους δέκα και ο αριθμός συνέχισε να ανεβαίνει. Εν τω μεταξύ, περίπου 50 αστυνομικοί έπεσαν στα χέρια των διαδηλωτών και κρατούνται όμηροι. 

Εξάπλωση των διαδηλώσεων

Τα πρόσφατα γεγονότα έξω από το Κίεβο και οι πληροφορίες για τις κινήσεις και τις προθέσεις του στρατού αυξάνουν τις ανησυχίες για την κατάσταση στην Ουκρανία.

Στην δυτική πόλη Λβιβ, το τοπικό "Λαϊκό Κοινοβούλιο" ανακοίνωσε στις 19 Φεβρουαρίου ότι θα διεκδικήσει την ανεξαρτησία από την Ουκρανία. Αμέσως μετά, το τοπικό κοινοβούλιο ανέλαβε τον έλεγχο της διοίκησης και των κυβερνητικών υπηρεσιών. Εν τω μεταξύ, ο τοπικός επικεφαλής του Υπουργείου Εσωτερικών ανέφερε πως οι διαδηλωτές άρπαξαν 1.170 όπλα μετά από επιδρομή σε αστυνομικό κέντρο. Αν και η κυβέρνηση έκλεισε στις 19 Φεβρουαρίου τις σιδηροδρομικές γραμμές μεταξύ Λβιβ και Κιέβου σε μια προσπάθεια να αποτρέψει τους διαδηλωτές της περιοχής να ενωθούν με τους ομοϊδεάτες τους στην πρωτεύουσα, οι τελευταίοι κατάφεραν να ταξιδέψουν με λεωφορεία.

Η Λβιβ συνεχίζει να είναι το κεντρικό σημείο της δραστηριότητας των αντικυβερνητικών δυνάμεων στην δυτική Ουκρανία, αλλά διαδηλώσεις και καταλήψεις κτιρίων πραγματοποιούνται σε όλη την περιοχή. Ο πρώτος θάνατος διαδηλωτή έξω από το Κίεβο καταγράφηκε στο Χμελνίτσκι στην κεντρική Ουκρανία, κατά τη διάρκεια συγκρούσεων στα κεντρικά γραφεία της τοπικής Υπηρεσίας Ασφαλείας. Αστυνομικοί δεν κατάφεραν να συγκρατήσουν τους διαδηλωτές που εισέβαλαν σε γραφεία της τοπικής διοίκησης στην πόλη Ούζγκοροντ, που βρίσκεται στα σύνορα με την Ουγγαρία και την Σλοβακία. Σε ορισμένες πόλεις ομάδες αστυνομικών έδειξαν ανοιχτά την στήριξη τους για τους διαδηλωτές.

Αρκετές αντικυβερνητικές φράξιες επιδιώκουν την παράταση της διαμάχης μεταξύ του Γιανούκοβιτς και των βασικών ηγετών της αντιπολίτευσης. Ακραίες οργανώσεις δυσαρεστήθηκαν με τον αποκλεισμό τους από τις συζητήσεις του προέδρου με τους ηγέτες της αντιπολίτευσης. Συνεχίζοντας τις διαδηλώσεις, ενισχύουν τη θέση τους όσον αφορά τους όρους μιας εκεχειρίας. Ωστόσο παραμένουν ερωτηματικά για την επιρροή που ασκεί η Ρωσία σε ορισμένα ακραία στοιχεία μεταξύ των διαδηλωτών. Η συνέχιση της βίας και η αδυναμία της Δύσης να κάνει τον διαμεσολαβητή μεταξύ του Γιανούκοβιτς και της αντιπολίτευσης ευνοεί την Ρωσία.

Τα συμφέροντα των ξένων δυνάμεων

Η Μόσχα δεν θέλει να επιβάλλει η Ευρώπη έναν συμβιβασμό που θα επαναπροσανατολίζει την Ουκρανία προς τη Δύση. Μια τέτοια συμφωνία μπορεί να βρισκόταν στην ατζέντα της συνάντησης στις 20 Φεβρουαρίου μεταξύ του Γιανούκοβιτς και των υπουργών Εξωτερικών της Γαλλίας, της Γερμανίας και της Πολωνίας. Η συνεχιζόμενη βία στο Κίεβο θα αποδυναμώσει την στήριξη προς την αντιπολίτευση, ειδικά στην Ανατολική Ουκρανία, δίνοντας ακόμα μεγαλύτερη ώθηση στην ιδέα μιας ομοσπονδιακής Ουκρανίας. Ρώσοι αξιωματούχοι έχουν αναφερθεί στο σχέδιο αυτό αρκετές φορές τα τελευταία χρόνια. Επιπλέον, η παράταση της βίας δίνει στη Μόσχα πάτημα για να δικαιολογήσει μια επέμβαση.

Η συνέχιση των συγκρούσεων δεν συμφέρει τη Δύση. Με την επιρροή της να είναι περιορισμένη, η Δύση πιστεύει πως η καλύτερη λύση είναι να συνεχίσει η Ρωσία την στήριξη της ουκρανικής οικονομίας και η φιλοδυτική αντιπολίτευση να αποκτήσει αρκετή δύναμη σε μια κυβέρνηση, ώστε να αποτελέσει το «αγκάθι» στο πλευρό της Ρωσίας. Ωστόσο, η κλιμάκωση της βίας μειώνει την πιθανότητα να επαληθευτεί αυτό το σενάριο. Η Δύση είναι στο σημείο που δεν θα ήθελε να βρίσκεται: προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στη διατήρηση του διαλόγου με την κυβέρνηση του Γιανούκοβιτς και στην αποδοχή των εξελίξεων, γεγονός που μπορεί να ερμηνευτεί ως εγκατάλειψη της ουκρανικής αντιπολίτευσης.

Η συνάντηση μεταξύ των υπουργών Εξωτερικών της Ε.Ε. και του Γιανούκοβιτς και το αντίκτυπο από την συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ στις Βρυξέλλες που αποφάσισαν την επιβολή κυρώσεων, αποτελούν "κλειδί" για το τι θα επακολουθήσει τις επόμενες ώρες. 

Καθώς συνεχίζονται οι διαδηλώσεις θα φανεί σε ποιο βαθμό ο κ. Γιανουκόβιτς μπορεί να βασίζεται στην αφοσίωση των δυνάμεων του. Το πρωί της Πέμπτης ο δήμαρχος του Κιέβου παραιτήθηκε από το κυβερνών κόμμα και διέταξε να λειτουργήσει κανονικά το μετρό. Την Τετάρτη, ο Γιανούκοβιτς αντικατέστησε τον αρχηγό των ένοπλων δυνάμεων, ενώ υπήρξαν δημοσιεύματα ότι συνταγματάρχης πέρασε στο στρατόπεδο των διαδηλωτών.

Ο Ουκρανός υπουργός Άμυνας δήλωσε ότι αναπτύχθηκαν αλεξιπτωτιστές για την προστασία στρατιωτικών εγκαταστάσεων και οπλοστασίων. Οι διαδηλωτές που κατέβαλαν κτίρια του υπουργείου Εσωτερικών και της αστυνομίας στην Δυτική Ουκρανία έχουν πάρει στα χέρια τους όπλα και εξοπλισμό. Αντιμέτωπο με την κρίση στο Κίεβο και την αναταραχή στη Δύση, το υπουργείο Εσωτερικών δυσκολεύεται να αντιδράσει και δεν αποκλείεται η κεντρική κυβέρνηση να κινητοποιήσει περισσότερες στρατιωτικές δυνάμεις. Σε μια προσπάθεια να ενισχύσει τις δυνάμεις ασφαλείας στο Κίεβο, η κεντρική κυβέρνηση έχει ζητήσει ενισχύσεις από αστυνομικές και στρατιωτικές δυνάμεις.

Εν τω μεταξύ, στη χώρα διατηρούν δυνάμεις και οι Ρώσσοι, συγκεκριμένα στην πόλη της Σεβαστούπολης. Η παρακολούθηση των ρωσικών δυνάμεων στην περιοχή θα προσφέρει ενδείξεις για τις προθέσεις της Μόσχας.