της Νίκης Μαυροειδή

Tα 11,5 δισ. ευρώ του κλάδου των τηλεπικοινωνιών μοιράζονται εκ νέου και ισχυρές δυνάμεις του εγχώριου αλλά και του διεθνούς χάρτη σπεύδουν να διεκδικήσουν μερίδιο. Ένα σκληρό επιχειρηματικό παιχνίδι -με σαφείς χρηματιστηριακές προεκτάσεις- φαίνεται να βρίσκεται μόλις στην αρχή του, με άλλους συμμετέχοντες να είναι διατεθειμένοι να βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη προκειμένου να προχωρήσουν σε εξαγορές, άλλους να μάχονται για το πόσο ακριβά θα πουλήσουν και, τέλος, άλλους να παίζουν και στα δύο ταμπλό ταυτοχρόνως.

Ο ΟΤΕ βρίσκεται σε φάση προσέλκυσης ισχυρού στρατηγικού εταίρου, την ώρα που καλείται να αντιμετωπίσει πιθανές δυσμενείς αλλαγές που έχουν να κάνουν με το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας και με την είσοδο ισχυρότερων ανταγωνιστών στη σταθερή τηλεφωνία. Sistema-Intracom, Vodafone και Tellas είναι τρεις από αυτούς. Και οι δύο πρώτοι πολύ πιθανόν να προχωρήσουν σε νέες εξαγορές, προκειμένου να αποκτήσουν ισχυρό πελατολόγιο σε σύντομο χρονικό διάστημα.

Μεταξύ των πιθανών πωλητών βρίσκονται και εισηγμένες εταιρείες, καθώς στα τρέχοντα επίπεδα αποτιμήσεων όλοι μπορούν να ρευστοποιήσουν με κέρδη. Όσο δε για την κεφαλαιακά ενδυναμωμένη Forthnet, θα μπορούσε να ”παίξει” και στα δύο ταμπλό.

Στην κινητή τηλεφωνία, οι μέχρι πρότινος αγοραστές των ΤΙΜ και Q-Telecom φαίνεται να πωλούν είτε ξεχωριστά είτε ”πακέτο”, ενώ το deal Cosmote - Γερμανού θα φέρει αλλαγές και σε επίπεδο μεριδίων αγοράς, αλλά και στις σχέσεις μεταξύ εταιρειών κινητής τηλεφωνίας και αλυσίδων λιανικής.

Τέλος, έχουμε το συνεχιζόμενο εγχείρημα του ομίλου ΟΤΕ στο εξωτερικό, καθώς και τις προοπτικές που αναδύονται από τα ευρυζωνικά δίκτυα και τις νέες τεχνολογικές εφαρμογές.

Η εικόνα

”Το παιχνίδι τώρα σοβαρεύει”, ήταν ένα από τα πρώτα σχόλια που ακούστηκαν από στελέχη του χώρου των τηλεπικοινωνιών, με αφορμή την εξαγορά των Αττικών Τηλεπικοινωνιών από τη Hellas On Line του ομίλου Intracom και την απόκτηση του 51% της νέας εταιρείας από τη ρωσική Sistema.

Η εικόνα αρχίζει να ξεκαθαρίζει, αν και ακόμα λείπουν σημαντικά κομμάτια από το παζλ, προκειμένου να φανεί το τελικό σχήμα του τηλεπικοινωνιακού χάρτη στη χώρα μας. Η συγκεκριμένη αγορά μάλιστα δεν είναι ξεκομμένη από αυτές της Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής, που βιώνουν αντίστοιχες ανακατατάξεις σε επιχειρηματικό και θεσμικό επίπεδο.

Η απόφαση της Ρωσίας να αξιοποιήσει τις δυνάμεις της σε ενέργεια και τηλεπικοινωνίες διεθνώς, και ειδικότερα στην ευρωπαϊκή αγορά, η μεταφορά κεφαλαίων από τη Μέση Ανατολή προς την Ευρώπη, αλλά και η στάση αναμονής που κρατούν τα επιχειρηματικά συμφέροντα από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού δημιουργούν ένα περίπλοκο νέο σκηνικό, στο οποίο ακόμα δεν έχουν φανεί οι παράγοντες ισχύος.

Το ευρύτερο πλαίσιο

Με εντατικό ρυθμό προωθεί τα σχέδια περαιτέρω διείσδυσής της στην ευρωπαϊκή αγορά η Sistema. Ο ρωσικός όμιλος μέσω της θυγατρικής του Sitronics προχώρησε σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανάπτυξης και Ανασυγκρότησης (EBRD), η οποία κατέχει πλέον το 3,67% της Sitronics έναντι 80 εκατ. δολαρίων. Σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο της τράπεζας, κ. V. Freeman, η EBRD δεσμεύεται να βοηθήσει τη ρωσική εταιρεία να καταστεί πιο ανταγωνιστική και να επεκτείνει την επιχειρηματική της δράση. Από την πλευρά της Sitonics ο CEO της εταιρείας, κ. Ε. Utkin, επισήμανε πως η συμμετοχή της EBRD στο μετοχικό κεφάλαιο της Sitronics ενισχύει τον ευρωπαϊκό χαρακτήρα της εταιρείας.

Δεν είναι τυχαία η σύσφιγξη των σχέσεων μεταξύ Ελλάδας - Ρωσίας, όπως δεν είναι αμελητέα η πρόσφατη συμφωνία Ελλάδας - Αιγύπτου. Ο κ. Λιάπης συναντήθηκε με τον Αιγύπτιο υπουργό Τεχνολογιών Επικοινωνιών και Πληροφορικής Τεχνολογίας, κ. Tarek Kamel, με τον οποίο υπέγραψε Μνημόνιο Συνεργασίας (MOU) Ελλάδας - Αιγύπτου στον τομέα των ταχυδρομείων, των τηλεπικοινωνιών και της πληροφορικής τεχνολογίας.

Κατά τη συνάντηση των δύο υπουργών εξετάστηκε η κατάσταση του τομέα ηλεκτρονικών επικοινωνιών υπό το πρίσμα του κανονιστικού πλαισίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις ηλεκτρονικές επικοινωνίες. Στη συνάντηση συμμετείχαν επίσης εκπρόσωποι της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων και αντάλλαξαν απόψεις για τον ρόλο των αρμόδιων ρυθμιστικών αρχών στη συνδιαμόρφωση και διασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας του ρυθμιστικού πλαισίου.

Οι ”παίκτες” τώρα

Στην ελληνική αγορά οι πόλοι που δημιουργούνται είναι ο ΟΤΕ και η Cosmote από τη μια πλευρά και από την άλλη η Intracom, η Tellas, η FORTHnet, η Vodafone και η ΤΙΜ. Ρόλο μπαλαντέρ παίζουν πλέον οι μικρότερες εταιρείες, εκ των οποίων οι πιο υγιείς και, άρα, υποψήφιες για να ενταχθούν σε μεγαλύτερο σχήμα είναι η Vivodi, η Lannet-Telepassport, η Teledome και η Cosmoline (κυρίως λόγω της άδειας WiMax που διαθέτει και η οποία είναι asset στο πεδίο ανταγωνισμού των υποδομών). Υπάρχουν και outsiders, όπως είναι η NetOne, στο μετοχικό κεφάλαιο της οποίας συμμετέχουν γνωστά funds.

* Η Intracom επιχειρεί με τη συνεργασία της Sistema τη δεύτερη φάση της επέκτασής της στη σταθερή τηλεφωνία, κίνηση που είχε ”παγώσει” όταν αναγκάστηκε ουσιαστικά να ρευστοποιήσει -έστω και με κεφαλαιακά κέρδη- τη συμμετοχή της στη Forthnet.

* Στη Forthnet τον πρώτο ρόλο έχει αποκτήσει το fund Novator, αγοράζοντας μετοχές από το ταμπλό, αλλά και συμμετέχοντας στη μεγάλη αύξηση κεφαλαίου των 119 εκατ. ευρώ. Το σκανδιναβικό fund μιλά για τις μεγάλες προοπτικές του κλάδου, ωστόσο έχει μέσο κόστος κτήσης χαμηλότερο από την τρέχουσα κεφαλαιοποίηση της εταιρείας και αυτό αποτελεί πρόκληση για όλους. Πόσο μάλλον για ένα fund...

* Η Lannet-Telepassport μπορεί μεν να κατέχει ένα αξιοσημείωτο μερίδιο αγοράς, ωστόσο οι δανειακές υποχρεώσεις της είναι υψηλές, οι απαιτούμενες επενδύσεις καθόλου ευκαταφρόνητες και η τρέχουσα κεφαλαιοποίηση των 88,5 εκατ. ευρώ... ”ενδιαφέρουσα”. Άρα, λοιπόν, αν υπάρξει κάποια πρόταση εξαγοράς, αυτή πολύ πιθανόν να μην πεταχτεί χωρίς σκέψη... στον κάλαθο των αχρήστων. Ήδη, χθες (2/11), αργά το απόγευμα, αναμενόταν (βλ. σχετκά σελ. 11) από τη Lannet η ανακοίνωση συμφωνίας της τάξεως των 150 εκατ. ευρώ με καναδική εταιρεία τηλεπικοινωνιών για την εκμετάλλευση άδειας Wi-Max στην Ελλάδα.

* Η Teledome έχει επιλέξει την ”οδό Σοφοκλέους” με προφανή στόχο να αντλήσει πρόσθετα ίδια κεφάλαια. Έμμεσα, βέβαια, η είσοδος στο Χ.Α. θα βοηθήσει στην αύξηση της αποτίμησής της, σε μια εποχή που όλα πωλούνται, αρκεί να προσφερθεί το επιθυμητό αντίτιμο.

* Πρωταρχικό φυσικά ρόλο στο ταμπλό της Σοφοκλέους παίζουν οι ΟΤΕ - Cosmote, που άλλωστε επηρεάζουν σε σημαντικό βαθμό και τον Γενικό Δείκτη. Στον ΟΤΕ, οι άμεσες προτεραιότητες είναι η αλλαγή του κανονισμού εργασίας, η πώληση της θυγατρικής στην Αρμενία και η ολοκλήρωση των ”εκκρεμοτήτων” στη Ρουμανία, προκειμένου να πρσφερθεί στον επικείμενο στρατηγικό εταίρο μια ”καθαρή ιστορία”.

Το θέμα μιας πιθανής απορρόφησης της Cosmote φαίνεται να αναβάλλεται και να τίθεται υπό την κρίση του στρατηγικού εταίρου. Η Cosmote από την πλευρά της καλείται να εκμεταλλευτεί σε Ελλάδα και εξωτερικό την προσάρτηση του δικτύου καταστημάτων του Γερμανού. Οι αναλυτές επιδοκιμάζουν την κίνηση αυτή και τη χαρακτηρίζουν πολλά υποσχόμενη, επειδή θα βοηθήσει την Cosmote να διευρύνει τα μερίδια αγοράς της σε Ελλάδα και εξωτερικό. Ωστόσο, το αποτέλεσμα θα φανεί στη πράξη, καθώς τα μερίδια κερδίζονται στην αγορά και όχι από τις εκθέσεις των διεθνών οίκων.

Τα ανοιχτά μέτωπα

Με αιχμή τα μερίδια στις ευρυζωνικές υπηρεσίες, όλοι οι ”παίκτες”, συμπεριλαμβανομένων και των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας, βρίσκονται σε θέση μάχης.

Η διαδικασία πώλησης των ΤΙΜ και Q-Telecom βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Σύμφωνα με δημοσιεύματα ξένων μέσων ενημέρωσης, ενδιαφέρον έχει εκδηλώσει μεγάλο αμερικανικό ιδιωτικό επενδυτικό κεφάλαιο, το Providence Equity Partners. Στους ενδιαφερόμενους για τις δύο εταιρείες συγκαταλέγονται η αραβική Etisalat, η κουβετιανή MTC και η αιγυπτιακή Orascom.

Ωστόσο, το τίμημα που ζητείται από τις Apax Partners και Texas Pacific Group και φτάνει τα 4 δισ. ευρώ είναι ιδιαίτερα υψηλό. Ενδιαφέρον για τις δύο εταιρείες κινητής έχουν εκδηλώσει επίσης η Sistema, αλλά και το επενδυτικό κεφάλαιο Novator, που είναι βασικός μέτοχος της Forthnet.

Η Vodafone διερευνά την προοπτική εμπορικών συνεργασιών με εναλλακτικούς φορείς, προκειμένου να παρέχει ευρυζωνικές συνδέσεις. Σύμφωνα με πληροφορίες η εταιρεία έχει κάνει σαφές το ενδιαφέρον της, τις προτάσεις της και τις προϋποθέσεις με τις οποίες θα προχωρήσει σε συνεργασία με κάποιον εναλλακτικό τηλεπικοινωνιακό πάροχο, χωρίς βέβαια να αποκλείεται η προοπτική εξαγοράς. Όπως λέγεται, τις προτάσεις της Vodafone έχουν λάβει τουλάχιστον πέντε εταιρείες του χώρου των εναλλακτικών τηλεπικοινωνιακών παρόχων.

Η Forthnet υλοποιεί το επενδυτικό της πλάνο, όπως και η Vivodi, ενώ η συγχώνευση των Lannet-Telepassport είναι μεγάλο στοίχημα για το κατά πόσο είναι αποτελεσματικό το νέο αυτό σχήμα, μετά και τις επιθέσεις που έχει δεχτεί από τον ΟΤΕ.

Καταλυτικό ρόλο στις εξελίξεις θα διαδραματίσει ο ”υπό νέο αφεντικό” ΟΤΕ. Εάν και εφόσον βρεθεί στρατηγικός εταίρος για τον Οργανισμό, θα επηρεάσει δραματικά τις εξελίξεις, διότι θα αλλάξει τα δεδομένα σε υπηρεσίες, υποδομές, αλλά και στις σχέσεις με πελάτες τόσο στη χονδρική όσο και στη λιανική. Τους συμβούλους που θα αναλάβουν να βρουν στρατηγικό σύμμαχο για τον OTE θα επιλέξει τις επόμενες ημέρες η Διυπουργική Επιτροπή Αποκρατικοποιήσεων.

Η Επιτροπή θα συνεδριάσει για να επιλέξει τους συμβούλους, οι οποίοι σύμφωνα με πληροφορίες θα είναι δύο ξένοι οίκοι και ένας ελληνικός. Ενδιαφέρον έχουν εκδηλώσει σχεδόν οι μεγαλύτεροι, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται οι Citigroup, JP Morgan, Morgan Stanley, Credit Suisse First Boston, Deutsche Bank, Merril Lynch, Rothchild, Goldman Sachs, Lazzard, Eθνική Tράπεζα, Alpha Bank και Eurobank. Οι σύμβουλοι θα έχουν επαφές με τους ευρωπαϊκούς -κυρίως- τηλεπικοινωνιακούς ομίλους προκειμένου να διαπιστώσουν εάν και υπό ποιες προϋποθέσεις θα ενδιαφέρονταν να αποκτήσουν συμμετοχή στον ΟΤΕ.

Το ποσοστό μετοχών που θα πωληθεί μπορεί να φθάσει έως και το 28% και το management θα περάσει στα χέρια των νέων μετόχων. Στο επόμενο διάστημα, το υπουργείο Οικονομίας θα καταθέσει στη Βουλή νομοθετική ρύθμιση με την οποία θα επιτρέπεται η μείωση της συμμετοχής του Δημοσίου κάτω από το 33,4% της καταστατικής μειοψηφίας, στον ΟΤΕ και μόνο.

(αναδημοσίευση από το φύλλο 450 της εφημερίδας ”ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ”, 3-7/11/2006)